TY - JOUR ID - 5000519 TI - طراحی شاخص انطباق قراردادهای بانکی با ضوابط فقه اسلامی رویکرد تحلیل محتوا و روش تصمیم‌گیری بهترین ـ بدترین (BWM) JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 15 LA - fa SN - 2042-2322 AU - hossein, seilsepoor AD - AU - Mohammad javad, Mohaqeq-Nia AD - استادیار AU - , AD - AU - , AD - Y1 - 2025 PY - 2025 VL - 16 IS - 1 SP - 29EP - 51شاخص انطباق قراردادهاي بانکي ,بانکداري اسلامي ,صوري‌سازي ,تحلیل محتوا ,روش بهترين ـ بدترين ,DO - 10.22034/marefateeqtesadi.2025.5000519 AB - این پژوهش با هدف طراحی شاخصی نظام‌مند برای سنجش میزان انطباق قراردادهای بانکی با ضوابط فقه اسلامی در چارچوب بانکداری اسلامی انجام شده است. در مرحلۀ نخست، از طریق روش تحلیل محتوای مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با صاحب‌نظران و خبرگان فقه معاملات و بانکداری اسلامی، مؤلفه‌های کلیدی شناسایی شد. پس از دستیابی به اشباع نظری، داده‌ها با استفاده از روش تصمیم‌گیری چندمعیارة بهترین ـ بدترین (BWM) مورد تحلیل و اولویت‌بندی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که «ممنوعیت معاملات صوری» مهم‌ترین شاخص در راستای تضمین اصالت و واقع‌گرایی قراردادها است؛ مؤلفه‌هایی نظیر «شفافیت شرایط»، «تطابق مستندات»، «افشای ریسک‌ها»، «عدالت در منافع»، «رعایت اصول اخلاقی» و «پیشگیری از ضرر و ضرار» نیز، به‌عنوان ابعاد مکمل، چارچوبی جامع برای ارزیابی انطباق شرعی ارائه می‌دهند. این شاخص‌ها نه‌تنها قابلیت نظری برای توسعۀ الگوی بومی نظارت شرعی دارند، بلکه در عمل نیز می‌توانند مبنای طراحی چک‌لیست‌های ارزیابی، توسعۀ سامانه‌های هشداردهنده، تقویت ساختارهای نظارتی و ارتقای شفافیت نهادی در نظام بانکی اسلامی قرار گیرند. UR - https://marefateeqtesadi.nashriyat.ir/node/5000519 L1 - https://marefateeqtesadi.nashriyat.ir/sites/marefateeqtesadi.nashriyat.ir/files/article-files/5000519-1762236025.pdf ER -