TY  - JOUR
ID  - 5000799
TI  - ارزیابی عدالت اقتصادی در سیاست حذف یارانة پنهان حامل‌های انرژی از منظر اقتصاد اسلامی
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 15
LA  - fa
SN  - 2042-2322
AU  - Mohammad javad, Tavakkoli
AD  - استاد - گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) 
Y1  - 2024
PY  - 2024
VL  - 15
IS  - 1
SP  - 97EP  - 120يارانة پنهان ,ماليات پنهان ,رانت ,عدالت اقتصادي ,هدفمندي يارانه‌ها ,اقتصاد اسلامي ,DO  - 10.22034/marefateeqtesadi.2024.5000799
AB  - در دهه‌های اخیر، طرح مفهوم یارانه‌ی پنهان حامل‌های انرژی حاوی این ادعاست که اقلامی همچون بنزین به مردم ارزان فروخته می‌شود؛ و به ‌همین‌ خاطر به مصرف‌کنندگان یارانه‌ی پنهان ناعادلانه داده می‌شود. در این مقاله با روش تحلیلی به بررسی منطق استدلالی نهفته در سیاست حذف یارانه‌ی پنهان از منظر اقتصاد اسلامی می‌پردازیم. بنا به یافته‌های پژوهش، این سیاست حاوی دو گزاره‌ی توصیفی (تعلق یارانه‌ی پنهان، بهره‌مندی بیشتر ثروتمندان - بیش‌مصرفی)، یک گزاره‌ی ارزشی (بی‌عدالتی توزیعی - اتلاف منابع) و یک گزاره‌ی تجویزی (آزادسازی قیمتی - اعطای یارانه‌ی آشکار) است. این گزاره‌ها با مشکلاتی همچون اعتبار نادرست یارانه، عدم اعتبار مالیات پنهان، خطا در برجسته‌سازی یارانه‌ی مصرفی، و خطا در نظریه‌ی قیمت عادلانه روبه‌روست. بازگشت سیاست مزبور به این ادعای پنهان می‌باشد که «قیمت عادلانه‌ی اقلامی همچون بنزین، قیمت سایر کشورها یا قیمت صادراتی/ وارداتی است». این ادعا با نظریه‌ی عدالت در اقتصاد اسلامی سازگار نیست؛ زیرا قیمت مزبور با قیمت سرزمینی و حقیقی برابر نیست. برخلاف ادعای مطرح‌شده، اقشار ضعیف ضرر بیشتری از افزایش قیمت این اقلام متحمل می‌شوند. پذیرش این منطق مستلزم آن است که قیمت همه‌ی کالاها و خدمات بر اساس قیمت سایر کشورها یا قیمت صادراتی/ وارداتی تعیین شود؛ اقدامی که به‌خصوص در مورد دستمزدها عملاً محقق نمی‌شود و در عمل مالیات پنهان گرفته می‌شود.




*. این مقاله از حمایت فکری و مالی هفتمین کنگرۀ علوم انسانی اسلامی بهره‌مند شده است.
UR  - https://marefateeqtesadi.nashriyat.ir/node/5000799
L1  - https://marefateeqtesadi.nashriyat.ir/sites/marefateeqtesadi.nashriyat.ir/files/article-files/5000799-1737011200.pdf
ER  -