TY - JOUR ID - 5001337 TI - بررسی تطبیقی شرط مخالف مقتضای عقد در قراردادهای بانکداری بدون ربا JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 15 LA - fa SN - 2042-2322 AU - Habibollah, lotfi AD - کارشناس ارشد - اقتصاد موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) AU - Mahmoud, moktarband AD - دکتری - علوم اقتصاد مؤسسه امام خمینی (ره) AU - Gholam Ali, Masuminia AD - دانشیار - دانشگاه خوارزمی Y1 - 2025 PY - 2025 VL - 16 IS - 1 SP - 165EP - 183مقتضاي عقد ,شرط ,قانون ,عرف ,شرع ,DO - 10.22034/marefateeqtesadi.2025.5001337 AB - شرط، نوعی الزام و التزام در عقودی مانند بیع است. به‌اتفاق فقها شرط خلاف مقتضای عقد باطل است. مشهور فقها چنین شرطی را باطل‌کنندۀ عقد نیز می‌دانند. برای تشخیص مقتضا، آثار و لوازم جداناپذیر عقد، معیارهای متعددی بیان شده است، ولی معیاری جامع برای تشخیص مقتضای عقد بیان نشده نشده است. تحقیق حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی با بررسی منابع فقهی و حقوقی، معیارهای تشخیص مقتضای عقد و آثار و لوازم جداناپذیر آن را کشف می‌کند و قراردادهای یکنواخت بانکی را بر اساس آنها ارزیابی می‌کند. بر اساس یافته‌های تحقیق، «عدم تنافی شرط با وقوع عرفی مضمون عقد»، مهم‌ترین معیار تشخیص شرط خلاف مقتضای عقد است. با توجه به وجود مصادیق عدم تنافی با وقوع عرفی و تنافی با وقوع شرعی، «عدم تنافی شرط با وقوع عرفی، شرعی و قانونی عقد و انشای متعاقدین»، می‌تواند معیار دقیق‌تری برای این موضوع ارائه دهد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد مواد متعددی از قراردادهای بانکی در بانکداری بدون ربای کشور مخالف مقتضای عقد هستند. UR - https://marefateeqtesadi.nashriyat.ir/node/5001337 L1 - https://marefateeqtesadi.nashriyat.ir/sites/marefateeqtesadi.nashriyat.ir/files/article-files/5001337-1762236133.pdf ER -