Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 8, Issue 2, No 16, Year 2025 , Pages 103-128

    The Criteria and Indicators of the Provision and Allocation of the Resources of Islamic State Budget

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Mohammad jamal Khalilian Ashkezari / Associate Professor of Economics, Imam Khomeini Institute of Education and Research / m_khalil411@yahoo.com
    Seyed hamid Joshaghani Naeini / PhD Student of Philosophy of Islamic Economics, Imam Khomeini Institute of Education and Research / mirsadry@gmail.com
    Abstract: 
    The evaluation of Islamic state budget requires some general criteria and quantitative indicators which can be used for evaluating the drafted plan for accomplishing the goals of the Islamic system and removing the obstacles to development and progress. Using an analytical method, the paper seeks to establish on the criteria and indicators for providing for and evaluating the Islamic state budget. According to the findings of this paper, the criteria and indicators for the optimal budget of Islamic state can be presented in two areas: providing and allocating the resources. Optimal use of natural resources, ensuring justice in providing resources through taxes, efficiency of the tax system, stability and sustainability of the sources of revenue, clarity of the sources revenue, and observance of Islamic law are the paper’s proposed criteria for providing the budget resources. The desirable budget criteria of Islamic state concerning the allocation are the observance of public interests, efficiency and productivity and justice in the distribution of resources. The paper suggests some indicators for measuring these criteria.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :معیارها و شاخص‌های تأمین و تخصیص بودجه‌ی دولت اسلامی
    Abstract: 
    ارزیابی بودجه‌ی دولت اسلامی نیاز به معیارهای کلی و شاخص های کمّی دارد تا به وسیله‌ی آنها، بتوان برنامه‌ی تدوینی را نسبت به برآورد اهداف نظام اسلامی و رفع موانع توسعه و پیشرفت ارزیابی کرد. مقاله با استفاده از روش «تحلیلی» به دنبال تبیین معیارها و شاخص های تدوین و ارزیابی بودجه‌ی دولت اسلامی است. بر اساس یافته های مقاله، معیارها و شاخص های بودجه‌ی مطلوب دولت اسلامی در دو حوزه‌ی تأمین و تخصیص منابع قابل ارائه است. بهینگی استفاده از منابع طییعی، عدالت در تأمین منابع از طریق مالیات، کارایی نظام مالیاتی، ثبات و پایداری منابع درآمدی، شفاف بودن منابع درآمدی و تطابق با شرع، معیارهای پیشنهادی مقاله در بخش تأمین منابع بودجه است. معیارهای بودجه‌ی مطلوب دولت اسلامی در بخش تخصیص نیز شامل رعایت مصالح عمومی، کارایی و بهره وری و عدالت در توزیع منابع می شود. برای سنجش معیارهای مزبور شاخص هایی در مقاله پیشنهاد شده است.
    References: 
    • نهج‏ البلاغه، بي‌تا، قم، دار الهجره.
    • ابن ابى‌الحديد، 1404ق، شرح نهج‌البلاغه، قم، كتابخانة آيت‌الله مرعشى.
    • ابن‌قدامه، عبدالله‌بن احمد، بي‌تا، المغنى، بيروت، دارالكتاب.
    • انصاري، شاهرخ، 1390، بودجه و بودجه‌ريزي دولتي در ايران، چ پنجم، تهران، يکان.
    • آزادي، محمدهادي، 1391، منابع، مصارف و معيارهاي تقسيم بيت المال در اسلام با بررسي تطبيقي بودجه کشور، پايان‌نامة کارشناسي‌ارشد، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • باقري، امير، 1392، اقتصاد ايران، تهران، دفتر کلان سازمان مديريت و برنامه‌ريزي.
    • بخاري، محمدبن اسماعيل، 1407ق، الجامع الصحيح، المسند من حديث رسول الله و سنته و ايامه، بيروت، دارالقلم.
    • برمکي، افشين، 1393، «ضرورت‌هاي آسيب‌شناسي برنامه‌هاي توسعه بعد از انقلاب»، برنامه، ش ۴۷۶، ص 40-44.
    • بهداروند، محمدمهدي و محمد مؤمن قمي، 1394، اموال و ثروت‌هاي عمومي در حکومت اسلامي، قم، نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها.
    • بيات، سعيد، 1391، «آيا نرخ تورم کاهش مي‌يابد»، تازه‌هاي اقتصاد، ش135، ص 156-157.
    • تميمى آمدى، عبدالواحد، 1366، غرر الحكم و درر الكلم، قم، دفتر تبليغات اسلامى.
    • خلعتبري، فيروزه، 1372، اقتصاد منابع طبيعي، تهران، انقلاب اسلامي.
    • خليليان اشكذري، محمد‌جمال، 1381، فرهنگ اسلامي و توسعة اقتصادي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • دادگر، يدالله، 1386، اقتصاد بخش عمومي، قم، دانشگاه مفيد.
    • رجائي، سيدمحمدکاظم و سيدمهدي معلمي، 1390، «درآمدي بر مفهوم «عدالت اقتصادي» و شاخص‌هاي آن»، معرفت اقتصادي، ش4، ص 5-24.
    • روح الاميني، محمود، 1379، زمينة فرهنگ‌شناسي تأليفي در انسان‌شناسي فرهنگي و مردم‌شناسي، چ پنجم، تهران، عطار.
    • زارعي، ژاله، 1391، «نرخ ارز و پايداري مالي»، تازه‌هاي اقتصاد، ش136، ص59-61.
    • صباغي، محمدکاظم، 1391، معيارها و شاخص‌هاي تدوين بودجه در اسلام، پايان‌نامة کارشناسي‌ارشد، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • لبناني، شرتوني و سعيد الخوري، 1889، اقرب الموارد، بيروت، موسلي اليسوعيۀ.
    • طوسى، محمدبن حسن، 1414ق، الأمالي، قم، دارالثقافة.
    • عباسي، ابراهيم، 1388، بودجه‌ريزي نوين در ايران (اصول، مراحل و روش‌ها)، تهران، سمت.
    • ـــــ، 1389، رويکردهاي پيشرفته در بودجه‌ريزي دولتي، تهران، سمت.
    • ـــــ، 1390، بودجه‌ريزي نوين در ايران (اصول، مراحل و روش‌ها)، چ دوم، تهران، سمت.
    • علوي طبري، سيدحسين، 1381، اصول تنظيم و کنترل بودجه دولتي، تهران، دانشگاه الزهراء.
    • فخار طوسي، جواد، 1380، «عدالت علوي در گردآوري و هزينه‌سازي بيت‌المال»، نامه مفيد، ش27، ص 137-168.
    • فراهاني، سعيد، 1386، «عدالت بين‌نسلي ‌در استفاده از منابع طبيعي»، اقتصاد اسلامي، ش25، ص 125-156.
    • فرزيب، عليرضا، 1376، بودجه‌ريزي دولتي در ايران، تهران، مرکز آموزش مديريت دولتي.
    • قحف، منذر، 1387، سياست‌هاي مالي و نقش‌آن در نظام اقتصادي، ترجمة مهدي لطيفي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • قديري اصلي، باقر، 1366، کليات علم اقتصاد، چ پنجم، تهران، سپهر.
    • كلينى، محمدبن يعقوب، 1365، كافي، چ چهارم، تهران، دارالكتب الإسلامية.
    • مجلسى، محمدباقر، 1404ق، بحارالأنوار، لبنان، مؤسسة الوفاء.
    • معين، محمد، 1379، فرهنگ فارسي، چ پانزدهم، تهران، اميرکبير.
    • منتظرى نجف‌آبادى، حسينعلى، 1409ق (الف)، كتاب الزكاة، قم، مركز جهانى مطالعات اسلامى.
    • ـــــ، 1409ق (ب)، مبانى فقهى حكومت اسلامى، ترجمة محمود صلواتى و ابولفضل شكورى، قم، مؤسسة كيهان.
    • ـــــ، 1412ق، كتاب الخمس و الأنفال، قم، مركز جهانى مطالعات اسلامى.
    • نظري، حسن‌آقا و محمدتقي گيلک حکيم‌آبادي، 1391، درسنامه نگرش علمي به هزينه و درآمد دولت اسلامي، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Khalilian Ashkezari, Mohammad jamal, Joshaghani Naeini , Seyed hamid.(2025) The Criteria and Indicators of the Provision and Allocation of the Resources of Islamic State Budget. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 8(2), 103-128

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammad jamal Khalilian Ashkezari; Seyed hamid Joshaghani Naeini ."The Criteria and Indicators of the Provision and Allocation of the Resources of Islamic State Budget". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 8, 2, 2025, 103-128

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Khalilian Ashkezari, M, Joshaghani Naeini , S.(2025) 'The Criteria and Indicators of the Provision and Allocation of the Resources of Islamic State Budget', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 8(2), pp. 103-128

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Khalilian Ashkezari, M, Joshaghani Naeini , S. The Criteria and Indicators of the Provision and Allocation of the Resources of Islamic State Budget. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 8(2): 103-128