Pages:
65-82
Receive Date: 2025/04/14
Accept Date: 2025/04/14
Abstract:
In the Islamic approach, the right of all people to enjoy the opportunities and benefit from public resources are the two dimensions of justice, meaning "Giving everyone one's entitlement". In this framework, the first step towards the realization of justice is to fight inequality in the distribution of opportunities, resources and public facilities (Beit al-Mal) in the favor of the poor and deprived in the Islamic society. This paper examines the distribution of subsidies in Iran's economy, considering the requirements of justice in the Islamic approach. The main question of the research is: what is the criterion for the fair distribution of Anfal and the public resources of the country, especially in the context of poverty and class divisions? According to the research hypothesis, in the context of poverty and class divisions, in the distribution of public resources of the country including the distribution of subsidies, one can allow an unequal distribution for the benefit of the poor, so that justice can be achieved faster by reducing the class division. Using the descriptive and analytical method and Islamic and jurisprudential doctrines on the one hand, and examining the experiences of the current distribution of subsidies in Iran on the other hand, the present paper seeks to prove this hypothesis and the necessity of its implementation in the distribution of subsidies in Iran.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :توزیع عادلانه انفال و منابع عمومی (مطالعهی موردی هدفمندی یارانهها)
Abstract:
در رویکرد اسلامی، حق برخورداری همگان از فرصت ها و بهره مندی آحاد جامعه در حد کفاف دو عنصر اساسی عدالت به معنای «اعطاء کل ذی حق حقه» است. در این چارچوب، اولین گام برای تحقق عدالت، مقابله با نابرابری اولیه در توزیع فرصت ها، منابع و امکانات عمومی (بیت المال) به نفع فقرای واقعی و محرومین جامعه ی اسلامی است. این مقاله، به بررسی روش توزیع یارانه ها در اقتصاد ایران با توجه به اقتضائات عدالت در رویکرد اسلامی می پردازد. سؤال اصلی تحقیق عبارت است از اینکه ملاک توزیع عادلانه انفال و منابع عمومی کشور به ویژه در شرایط فقر و شکاف طبقاتی چیست؟ بنا به فرضیهی تحقیق، در شرایط وجود فقر و شکاف طبقاتی، می توان در توزیع منابع عمومی کشور و از جمله در امر توزیع یارانه ها، حکم به جواز توزیع نابرابر به سود فقرا داد؛ تا با کاهش فاصلهی طبقاتی، نیل به عدالت سریع تر محقق گردد. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی با استفاده از آموزه های اسلامی و فقهی از یک سو، و بررسی تجربیات توزیع فعلی یارانه ها در ایران از سوی دیگر، درصدد اثبات این فرضیه و ضرورت اجرای آن در مورد توزیع یارانه ها در ایران می باشد.
References:
- نهجالبلاغه، 1414ق، شريف الرضى، قم، هجرت.
- آقا جمال خوانسارى، محمد، 1366، شرح آقا جمال الدين خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، چ چهارم، تهران، دانشگاه تهران.
- ترازنامه انرژي کشور، 1388.
- ترازنامه انرژي کشور، 1391.
- حر عاملى، محمدبن حسن، 1409ق، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، قم، مؤسسة آلالبيت.
- خدايي ورپشتي، مرضيه، 1394، نحوه توزيع بيتالمال از منظر فقه اسلامي (با تأکيد بر توزيع يارانه)، پاياننامه کارشناسيارشد، دانشگاه قم.
- خليليان اشکذري، محمدجمال و محمدهادي آزادي، 1393، «منابع مالي و معيارهاي تخصيص بودجه در دولت اسلامي»، معرفت اقتصاد اسلامي، ش10، ص129-149.
- ربیعی، علی، 1393، بازیابیشده در: 20/12/1397 از: https://www.mehrnews.com/news/2436216
- رحماني، محمد و نفيسه زروندي، 1392، «تحليلي بر جايگاه بيتالمال از منظر فقه»، معرفت سياسي، ش10، ص 27-45.
- فخار طوسي، جواد، 1380، «عدالت علوي در گردآوري و هزينه سازي بيت المال»، نامه مفيد، ش27.
- کارگروه تحولات اقتصادي رياستجمهوري، 1388، گزارش پشتيبان طرح تحول اقتصادي در نظام يارانه، گزارش شماره6، تهران.
- كلينى، محمدبن يعقوب، 1407ق، الكافي (ط - الإسلامية)، چ چهارم، تهران، دار الكتب الإسلامية.
- ـــــ ، 1429ق، الكافي (ط - دارالحديث)، قم، دار الحديث.
- گزارش بانک مرکزي، خلاصه تحولات اقتصادي سال 1392.
- مرکز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي، 1393 (الف)، بههنگام سازي جدول داده ـ ستانده، ماتريس حسابداري اجتماعي و طراحي الگوي CGE و کاربردهاي آنها در سياستگذاري اقتصادي ـ اجتماعي
- ـــــ ، 1393 (ب)، بررسي آثار پرداخت يارانه نقدي و حذف يارانه سه دهک خانوارها بر توليد و توزيع درآمد نهادي، دفتر مطالعات اقتصادي، شماره 13615.
- ـــــ ، 1395 (الف)، لايحه احكام مورد نياز اجراي برنامه ششم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي (1395 – 1399) رويكردهاي پيشنهادي درباره هدفمند كردن يارانهها، ويرايش جديد، دفتر مطالعات اقتصاد بخش عمومي، ش15153.
- ـــــ ، 1395 (ب)، بررسي لايحه بودجه سال 1396 کل کشور 8 . هدفمند کردن يارانهها، دفتر مطالعات بخش عمومي، ش15254.
- مصباحي، غلامرضا و همکاران، 1389، «منابع درآمدي دولت اسلامي و كيفيت توزيع آن؛ مطالعه موردي: طرح نقدي كردن يارانهها»، اقتصاد اسلامي، ش40، ص 5-28.
- مصباحي، غلامرضا و حسين ميسمي، 1394، بيتالمال در اقتصاد و ماليهي اسلامي، تهران، دانشگاه امام صادق.
- منتظري مقدم، حامد، 1389، «شيوههاي تقسيم بيتالمال در صدر اسلام»، معرفت اقتصادي، ش2، ص137-169.
- نجفى، محمدحسن، بيتا، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، چ هفتم، بيروت، دار إحياء التراث العربي.
- مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى نور، نرمافزار مجموعه آثار شهيد مطهري، قم.
- وزارت بازرگاني، 1383، نگاهي به يارانه: مفاهيم، عملکردها، چالشها و مسيرهاي پيشرو، تهران، معاونت برنامهريزي و امور اقتصادي، دفتر مطالعات اقتصادي.
- وزارت صنعت، معدن و تجارت، 1392، بازیابیشده در: 20/12/1397 از: https://www.isna.ir/news/92111207909
- همدانى، رضا بن محمدهادى، 1416ق، مصباح الفقيه، قم، مؤسسة الجعفرية لإحياء التراث و مؤسسة النشر الإسلامي.
- یوسفی، احمدعلی، 1394، اقتصاد تعاوني از منظر اسلام، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- https://www.tabnak.ir
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Yousefi, Ahmadali, Karimi, Ali akbar, Farahanifard , Saeid.(2025) Inequality in the Distribution of Public Resources; Fair Distribution of Anfal and Public Resources (A Case Study of Targeted Subsidy Plan). Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 10(1), 65-82
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Ahmadali Yousefi; Ali akbar Karimi; Saeid Farahanifard ."Inequality in the Distribution of Public Resources; Fair Distribution of Anfal and Public Resources (A Case Study of Targeted Subsidy Plan)". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 10, 1, 2025, 65-82
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Yousefi, A, Karimi, A, Farahanifard , S.(2025) 'Inequality in the Distribution of Public Resources; Fair Distribution of Anfal and Public Resources (A Case Study of Targeted Subsidy Plan)', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 10(1), pp. 65-82
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Yousefi, A, Karimi, A, Farahanifard , S. Inequality in the Distribution of Public Resources; Fair Distribution of Anfal and Public Resources (A Case Study of Targeted Subsidy Plan). Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 10(1): 65-82