Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 12, Issue 2, No 24, Year 2025 , Pages 193-210

    آیندۀ نظام‌سازی زکات در هندسۀ تأمین مالی دولت اسلامی در ایران در آیینۀ فقه شیعه

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Abdol mohammad kashian / دانشیار و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اداری دانشگاه سمنان / a.m.kashian@gmail.com
    Pages: 193-210 Receive Date: 2025/04/06 Accept Date: 2025/04/06
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :آیندۀ نظام‌سازی زکات در هندسۀ تأمین مالی دولت اسلامی در ایران در آیینۀ فقه شیعه
    Abstract: 
    بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و استقرار حکومت اسلامی این انتظار به وجود آمد که زکات نقش بسیار مهمی در مدیریت اقتصادی ایران ایفا کند. علی رغم دغدغه های جدی برای این امر و تحقیقات گستردۀ علمی در این زمینه، مجموعه دلایلی از جمله مسائل فقهی سبب شد که این موضوع در حد شایسته به سرانجام نرسد. بررسی فقه مالیات های اسلامی همراه با انطباق آن با شرایط جمهوری اسلامی ایران دلالت بر آن دارد که تنها برخی از آرای فقهی در خصوص زکات، امکان نظام سازی را ایجاد می کند که عمدتاً نظریه های غیر مشهور می باشند. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به بررسی 24 سناریوی فقهی مختلف در زمینه رابطه مالیات های اسلامی و متعارف از نظر تقدم-تأخر و جانشین-مکمل بودن و همچنین نظریات فقهی شمول زکات و ظرفیت های بهره مندی از آن می پردازد. بر اساس نتایج پژوهش، تنها در 7 سناریو امکان بهره گیری از زکات در نظام سازی وجود دارد. از میان این 7 سناریو، در 3 مورد، امکان اصالت دادن به زکات و مکمل بودن مالیات های متعارف در پرتو وجوب زکات پول، زکات مال التجاره و شمول خمس در زکات وجود دارد. در 4 سناریو نیز صرفاً با تعیین موارد مشمول زکات، حسب نظر حاکم جامعۀ اسلامی امکان نظام سازی زکات وجود دارد. در مورد 4 سناریوی اخیر «نظریۀ یکسانی» مطرح شده است. 
    Keywords: 
    فقه
    خمس
    زکات
    نظریۀ یکسانی
    مالیات
    • 153 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    kashian, Abdol mohammad.(2025) آیندۀ نظام‌سازی زکات در هندسۀ تأمین مالی دولت اسلامی در ایران در آیینۀ فقه شیعه. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 12(2), 193-210

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Abdol mohammad kashian."آیندۀ نظام‌سازی زکات در هندسۀ تأمین مالی دولت اسلامی در ایران در آیینۀ فقه شیعه". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 12, 2, 2025, 193-210

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    kashian, A.(2025) 'آیندۀ نظام‌سازی زکات در هندسۀ تأمین مالی دولت اسلامی در ایران در آیینۀ فقه شیعه', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 12(2), pp. 193-210

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    kashian, A. آیندۀ نظام‌سازی زکات در هندسۀ تأمین مالی دولت اسلامی در ایران در آیینۀ فقه شیعه. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 12(2): 193-210