Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 14, Issue 1, No 27, Year 2025 , Pages 189-206

    تبیین و بررسی راهکار‌های احیای قرارداد مزارعه در نظام بانکی

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Sadegh / elham.sadegh@gmail.com
    ✍️ محمد مهدی شریعتی نژاد / دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق علیه السلام / shariatinejad.77@gmail.com
    Pages: 189-206 Receive Date: 2025/02/23 Accept Date: 2025/02/23
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :تبیین و بررسی راهکار‌های احیای قرارداد مزارعه در نظام بانکی
    Abstract: 
    مزارعه ازجمله عقود بانکی است که پس از تصویب قانون بانک داری بدون ربا وارد نظام بانک داری ایران شد. متأسفانه این قرارداد در نظام بانک داری توفیق نیافت و به علت مواجهه با چالش هایی نتوانست در عرصه‌ی بانک داری عملیاتی شود. چالش های مورد توجه صاحب نظران بیشتر به محدود کردن جایگاه بانک به عنوان مُزارع بازمی گردد. در این تحقیق تلاش بر آن است که با شناخت چالش های مزارعه در نظام بانکی، راهکارهایی که از لحاظ فقهی برای اجرایی شدن این قرارداد مناسب است، مطرح شود. این مطالعه با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. بر اساس نتایج تحقیق، احیای قرارداد مزارعه در نظام بانکی کشور با استفاده از ترکیب مزارعه ـ جعاله، مزارعه ـ اجاره، مزارعه ـ وکالت و همچنین راهکارهایی همچون مزارعه‌ی ثانویه و مزارعه با دو عامل امکان پذیر است. در میان این راهکارها، مزارعه‌ی ثانویه مناسب ترین راهکار برای احیای قرارداد مزارعه در نظام بانکی است.
    Keywords: 
    مزارعه، عقود بانکی، بانک داری اسلامی، ربا.
    References: 
    • ‌‫ابن‌منظور، محمدبن مکرم، ۱۴۱۴ق، لسان العرب، بيروت، دار الفکر.
    • ‌‫احمد سليمان، مصطفي و ديگران، 1988م، المکنز العربي المعاصر، بيروت، مکتبة لبنان ناشرون.
    • ‌‫الهام، صادق، ۱۳۹۴، چالش‌هاي فقهي اجرايي شدن عقود در بانک‌داري اسلامي با مطالعه موردي مضاربه و جعاله، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
    • الهام، صادق، ۱۳۹۸، «بررسي فقهي قرارداد جعاله بانکي»، مطالعات اقتصاد اسلامي، ج 23، ش 12، ص 255ـ279.
    • الهام، صادق و محمدمهدی شریعتی‌نژاد، (در نوبت چاپ)، «چالش‌هاي اجرايي نشدن قرارداد مزارعه در نظام بانکي و بيان راهکار»، پژوهش‌های پولی - بانکی.
    • ‌‫امامي، حسن، ۱۳۴۰، حقوق مدني، تهران، اسلاميه.
    • ‌‫بستاني، فواد افرام، ۱۳۷۵، فرهنگ ابجدي، ترجمة رضا مهيار، تهران، اسلامي.
    • ‌‫حسيني عاملي، محمدجوادبن محمد و حسن‌بن يوسف حلي، 1419ق، مفتاح الکرامة في شرح قواعد العلامة، تحقيق محمدباقر خالصي، قم، مؤسسة النشر الاسلامي.
    • موسوي خمینی‌، سيدروح‌اله، 1383، ترجمه تحریر الوسیلة، ترجمة علی اسلامی و محمد قاضی‌زاده، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    • موسوي خمینی‌، سيدروح‌اله، ۱۳۹۲، تحریر الوسیلة، قم، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    • ‌‫حلي، حسن‌بن يوسف و علي‌بن حسين محقق کرکي، 1414ق، جامع المقاصد في شرح القواعد، قم، مؤسسة آل‌البيت(ع).
    • ‌‫حلي، حسن‌بن يوسف، ۱۳۷۷، تبصرة المتعلمين في احکام الدين، ترجمة ابوالحسن شعراني، تهران، کتابفروشي اسلاميه.
    • حلي، حسن‌بن يوسف، 1413ق ـ الف، قواعد الأحکام، قم، جامعة مدرسين.
    • حلي، حسن‌بن يوسف، 1413ق ـ ب، قواعد الأحکام، قم، جامعة مدرسين.
    • ‌‫خوئي، سيدابوالقاسم، 1410ق، منهاج الصالحين، قم، مدينةالعلم.
    • خوئي، سيدابوالقاسم، 1418ق، موسوعة الإمام الخوئي، قم، مؤسسة احياء آثار الامام الخوئي.
    • خوئي، سيدابوالقاسم، 1422ق، توضيح المسائل، قم، مؤسسة احياء آثار الامام الخوئي.
    • ‌‫‌‫صدر، سيدمحمدباقر، 1434ق، موسوعة الشهيد السيد محمدباقر الصدر، قم، دار الصدر.
    • ‌‫‌‫عاملي، زين‌‌الدين‌بن علي (شهيد ثاني) و جعفربن حسن محقق حلي، 1413ق، مسالک الأفهام إلي تنقيح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الاسلاميه.
    • عاملي، محمدبن مكي (شهيد اول)، 1410ق، الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية، تحقيق زين‌‌الدين‌بن علي شهيد ثاني و محمد کلانتر، قم، جامعة النجف الدينيه.
    • ‌‫کاشف‌الغطاء، احمد، 1423ق، سفينة النجاة و مشکاة الهدي و مصباح السعادات، نجف، مؤسسة کاشف الغطاء العامه.
    • ‌‫محقق حلي، جعفربن حسن، 1408ق ـ الف، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، تحقيق محمدعلي بقال، قم، اسماعيليان.
    • محقق حلي، جعفربن حسن، 1408ق ـ ب، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، تحقيق محمدعلي بقال، قم، اسماعيليان.
    • محقق حلي، جعفربن حسن، بی‌تا، جواهر الکلام (ط. القدیمة)، علی آخوندی و همكاران، لبنان، دار إحياء التراث العربي.
    • ‌‫موسويان، سيدعباس و حسين ميثمي، ۱۳۹۷، بانک‌داري اسلامي مباني نظري و تجارب عملي، تهران، پژوهشکده پولي و بانکي.
    • ‌‫هاشمي شاهرودي، سيدمحمود، ۱۴۳۴ق، بحوث في الفقه (کتاب الشرکه)، قم، مؤسسة الفقه و معارف اهل‌‌البيت(ع).
    • ‫يزدي، محمدکاظم، ۱۳۸۱، غاية القصوي في ترجمة العروة الوثقي، تصحيح عليرضا اسداللهي‌فرد، ترجمة عباس قمي، قم، صبح پيروزي.
    • يزدي، محمدکاظم، بي‌تا، العروة الوثقي، بيروت، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات.
    • 57 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , Sadegh, , .(2025) تبیین و بررسی راهکار‌های احیای قرارداد مزارعه در نظام بانکی. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 14(1), 189-206

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Sadegh ; ."تبیین و بررسی راهکار‌های احیای قرارداد مزارعه در نظام بانکی". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 14, 1, 2025, 189-206

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , S, , .(2025) 'تبیین و بررسی راهکار‌های احیای قرارداد مزارعه در نظام بانکی', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 14(1), pp. 189-206

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , S, , . تبیین و بررسی راهکار‌های احیای قرارداد مزارعه در نظام بانکی. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 14(1): 189-206