Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 15, Issue 2, No 30, Year 2025 , Pages 211-232

    An Analysis of the Effect of Sanctions on the Economic Complexity of the Islamic Republic of Iran

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Seyed mohsen Sajjadi / Assistant Professor, Department of Economics, Mofidu University / sajjadi@mofidu.ac.ir
    Razieh Khaleghpour / Assistant Professor, Department of Economics, Mofidu University / R.khaleghpour@gmail.com
    dor 20.1001.1.20422322.1403.15.2.10.4
    doi 10.22034/marefateeqtesadi.2024.5001207
    Abstract: 
    One of the aspects of economic sanctions that can be examined is the assessment of its effect on the economic complexity index, as one of the important indicators in determining the economic rank of countries at the international level. This article examines the causal relationship between economic sanctions and economic complexity in Iran. The main research question is whether the relationship between sanctions and economic complexity in Iran is bidirectional? To answer this question, we used the econometric autoregressive (VAR) model and factor analysis to analyze time series data. The research findings show that among the three main indicators indicating economic sanctions, the export goods price index is the cause of the economic complexity index at a confidence level of 90 percent; that is, as sanctions increase, economic complexity decreases. However, the reverse relationship does not exist, and there is no relationship between other indicators of sanctions and economic complexity, which may be due to Iran's low rank in the economic complexity index.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :تحلیل اثر تحریم بر پیچیدگی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران
    Abstract: 
    یکی از ابعاد قابل بررسی تحریم‌ اقتصادی، ارزیابی اثر آن بر شاخص پیچیدگی اقتصادی به‌عنوان یکی شاخص‌های مهم در تعیین رتبة اقتصادی کشورها در سطح بین‌الملل است. این مقاله به بررسی رابطة علّی میان تحریم اقتصادی و پیچیدگی اقتصادی در ایران می‌پردازد. سؤال اصلی تحقیق این است که آیا رابطة تحریم و پیچیدگی اقتصادی در ایران دو سویه است؟ برای پاسخ به این سؤال از مدل اقتصادسنجی خودرگرسیون‌برداری (VAR) و تحلیل عاملی برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های سری زمانی استفاده کردیم. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که از بین سه شاخص عمدة نشان‌دهندة تحریم‌ اقتصادی، شاخص قیمت کالاهای صادراتی علت شاخص پیچیدگی اقتصادی در سطح اطمینان 90 درصد است؛ یعنی با افزایش تحریم‌ها، پیچیدگی اقتصادی کاهش می‌یابد؛ هرچند عکس این رابطه وجود ندارد و بین سایر شاخص‌های تحریم و پیچیدگی اقتصادی نیز ارتباطی دیده نمی‌شود، که شاید به ‌دلیل رتبة پایین ایران در شاخص پیچیدگی اقتصادی باشد.
    References: 
    • احمدیان دیوکتی، محمدمهدی و دیگران (1397). سنجش میزان پیچیدگی اقتصادی ایران، در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی. مطالعات راهبردی بسیج، 21(81)، 169ـ190.
    • استادزاد، علی‌حسین و مرزبان، حسین (1394). تأثیر تحریم‌های اقتصادی بر تولید و رفاه اجتماعی ایران: رهیافتی از الگوی رشد تعمیم‌یافته تصادفی. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 20(63)، 37ـ69.
    • الهی، ناصر و دیگران (1397). پیچیدگی اقتصادی و عوامل نهادی (مقایسة میان کشورهای توسعه‌یافته، نوظهور و درحال‌توسعه). مدل‌سازی اقتصادسنجی، 3(3)، 11ـ37.
    • پژم، سیدمهدی و سلیمی‌فر، مصطفی (1394). بررسی تأثیر شاخص پیچیدگی اقتصادی بر رشد اقتصادی در 42 کشور برتر در تولید علم. اقتصاد و توسعة منطقه‌ای، 22(10)، 16ـ38.
    • چشمی، علی و دیگران (1393). ارزیابی رتبة جهانی ایران در شاخص پیچیدگی اقتصادی. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    • چشمی، علی و ملک‌الساداتی، سیدسعید (1392). شاخص پیچیدگی اقتصادی و ارتباط آن با ساختار نهادی تولید (مقایسة تطبیقی ایران، کره و ترکیه). اولین همایش توسعة پایدار با رویکرد بهبود محیط کسب‌وکار.
    • خاندوزی، سیداحسان و میرنظامی، ابراهیم (1398). سنجش تأثیر پیچیدگی اقتصادی بر شاخص آسیب‌پذیری و تاب‌آوری. جستارهای اقتصادی ایران، 16(32)، 9ـ33.
    • سمندرعلی اشتهاردی، مژگان و دیگران (1399). رابطة علیت بین مؤلفه‌های اقتصاد دانش بنیان و شاخص پیچیدگی اقتصادی. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 25(82)، 217ـ242.
    • سوری، علی (1400). اقتصادسنجی. همدان: نورعلم.
    • شاهمرادی، بهروز و صادقی سیاهکلی، مهسا (1396). شناسایی سطح دانش مولد ایران 1404 در منطقه با رویکرد پیچیدگی اقتصادی. تحلیل‌های اقتصادی توسعة ایران، 5(3)، 29ـ50.
    • عزتی، مرتضی و سلمانی، یونس (1394). برآورد اثر تحریم‌های اقتصادی بر رشد اقتصادی ایران. مطالعات راهبردی بسیج، 18(66)، 69ـ101.
    • عمید، حسن (1393). فرهنگ فارسی عمید شامل واژه‌های فارسی و لغات عربی مصطلح در زبان فارسی: الف ـ ج. تهران: امیرکبیر.
    • فدائی، مهدی و درخشان، مرتضی (1394). تحلیل اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت تحریم‌های اقتصادی بر رشد اقتصادی در ایران. پژوهش‌های رشد و توسعة اقتصادی، 5(18)، 113ـ132.
    • کازرونی، علیرضا و دیگران (1394). بررسی کارایی تحریم‌های یک‌جانبه و چندجانبه بر تجارت خارجی محصولات غیرنفتی در ایران. نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 2(1)، 83ـ98.
    • کریمی، ادریس و دیگران (1400). بررسی اثر زمانی و شدت تحریم‌های سازمان ملل و ایالات متحده بر شاخص فلاکت کشورهای هدف. پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعة پایدار)، 21(2)، 151ـ180.
    • کمالی دهکردی، پروانه (1399). تحلیل اثر شوک‌های بازار و تحریم‌های اقتصادی بر ارزش افزوده تولیدات صنعتی. تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی. ۱۱(۳۹)، ۲۴۱ـ۲۸۷.
    • گرشاسبی، علیرضا و یوسفی دیندارلو، مجتبی (1395). بررسی اثرات تحریم بین‌المللی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران. تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، 25، 129ـ182.
    • معین، محمد (1386). فرهنگ فارسی معین یک‌جلدی بر اساس فرهنگ شش جلدی دکتر محمد معین. تهران: معین
    • میرعمادی، طاهره (1390). چارچوبی برای ارزیابی راهبردهای مقابله با تحریم از منظر نظام ملی نوآوری. سیاست علم و فناوری، 3(4)، 83ـ93.
    • نفیو، ریچارد (1399). هنر تحریم‌ها؛ نگاهی از درون میدان. ترجمة سیدعلی صادقی. تهران: پیام محراب.
    • نوفرستی، محمد (1378). ریشة واحد و همجمعی در اقتصادسنجی. تهران: رسا.
    References: 
    • Eyler, R. (2007). Economic Sanctions: International Policy and Political Economy at Work. Springer.
    • Hafner-Burton, E. M. & Montgomery, A. H. (2008). Power or plenty: How do international trade institutions affect economic sanctions? Journal of conflict Resolution, 52(2), 213-42. 
    • Hausmann, R., Hidalgo, C., Bustos, S., Coscia, M., Simoes, A. & Yildirim, M. A. (2011), the Atlas of Economic Complexity: Mapping Paths to Prosperity. Cambridge: Center for International Development, Harvard University.
    • Pape, R.A. (1997). Why economic sanctions do not work. International Security.
    • Rubbo; Priscila, Claudia Tania Picinin; Luiz Alberto Pilatti. (2018). Knowledge management practices and economic complexity in BRIC countries from 2001 to 2014. International Journal of Knowledge Management Studies (IJKMS), 9, 1. 
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Sajjadi, Seyed mohsen, Khaleghpour, Razieh.(2025) An Analysis of the Effect of Sanctions on the Economic Complexity of the Islamic Republic of Iran. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 15(2), 211-232 https://doi.org/10.22034/marefateeqtesadi.2024.5001207

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Seyed mohsen Sajjadi; Razieh Khaleghpour."An Analysis of the Effect of Sanctions on the Economic Complexity of the Islamic Republic of Iran". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 15, 2, 2025, 211-232

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Sajjadi, S, Khaleghpour, R.(2025) 'An Analysis of the Effect of Sanctions on the Economic Complexity of the Islamic Republic of Iran', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 15(2), pp. 211-232

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Sajjadi, S, Khaleghpour, R. An Analysis of the Effect of Sanctions on the Economic Complexity of the Islamic Republic of Iran. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 15(2): 211-232