Pages:
233-256
Receive Date: 2025/10/20
Accept Date: 2025/10/20
Abstract:
One of the problems of the Iranian economy is the increase in unfinished projects and the insufficiency of government budgets to complete them. Using an analytical method, this article seeks to evaluate the methods of financing unfinished projects and present a new model. According to the research findings, the issuance of Central Bank partnership bonds in line with monetary policy, in addition to being usurious, does not have the ability to finance unfinished projects; because it requires the implementation of a contractionary monetary policy, the collection and detention of funds; which is incompatible with the nature of the company contract and makes it usurious. Treasury bonds also have a similar problem. Although the government uses promissory notes to pay debts to contractors for implemented projects, the Sharia rules of discounting are not observed in them. Deviating from the requirements of the partnership contract and discounting in these notes, in addition to creating jurisprudential problems, has also disrupted their function in financing incomplete projects. It seems that financing incomplete projects should be left to the government only in cases where it is not economically viable, and in cases where it is feasible, public participation should be used to provide the required financial resources. Based on the model proposed in the article, an incomplete project can be financed through public participation.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تأمین مالی طرحهای نیمهتمام: آسیبشناسی اوراق مشارکت، اسناد خزانۀ اسلامی و پیشنهاد
Abstract:
یکی مشکلات اقتصاد ایران افزایش طرحهای نیمهتمام و عدم کفاف بودجههای دولتی برای تکمیل آن است. این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به دنبال ارزیابی شیوههای تأمین مالی طرحهای نیمهتمام و ارائۀ الگویی جدید است. بر اساس یافتههای تحقیق، انتشار اوراق مشارکت بانک مرکزی در راستای اعمال سیاست پولی، علاوه بر ربوی بودن قابلیت تأمین مالی طرحهای نیمهتمام را ندارند؛ زیرا لازمۀ اعمال سیاست پولی انقباضی جمعآوری و حبس وجوه است؛ امری که با ماهیت عقد شرکت ناسازگار است و آن را ربوی میکند. اوراق اخزا نیز مشکل مشابهی دارد. گرچه دولت از اوراق اخزا برای پرداخت بدهی به پیمانکاران بابت طرحهای اجراشده استفاده میکند، اما ضوابط شرعی تنزیل در آن رعایت نمیشود. عدول از اقتضائات عقد مشارکت و تنزیل در این اوراق علاوه بر ایجاد مشکلات فقهی، کارکرد آنها در تأمین مالی طرحهای نیمهتمام را هم مختل کرده است. به نظر میرسد که تأمین مالی طرحهای نیمهتمام تنها در موارد ضروری که صرفۀ اقتصادی ندارد، به عهدۀ دولت گذاشته شود و در موارد مقرون به صرفه از مشارکت عموم مردم در تأمین منابع مالی مورد نیاز استفاده شود. بر اساس مدل پیشنهادی در مقاله، طرحهای نیمهتمام را میتوان از طریق مشارکت مردم تأمین مالی کرد.
References:
- اثنیعشری امیری، ابوالقاسم و دیگران (1398). اثر حجم نقدینگی بر رشد اقتصادی در ایران. پژوهشهای رشد و توسعۀ اقتصادی، 9(35)، 15ـ34.
- بتشکن، محمدهاشم و رحیمی الماسی، فرشته (1398). درآمدی بر قوانین و مقررات تأمین مالی در طرحهای زیرساختی حمل و نقل جادهای از طریق بازار سرمایۀ ایران. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 7(1)،1ـ28.
- موسوی خمینی، سیدروحالله (1392). تحریرالوسیله. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- توکلی، احمد (1386). با طرحهای ناتمام عمرانی چه کنیم؟. پژوهشنامۀ اقتصادی، 7(26)، 15ـ42.
- حاجی علیخانی، محمدرضا و صبحیه، محمدحسین (1394). علتها و راهحلهای رفع مشکل انبوه طرحهای نیمهتمام عمرانی. در: یازدهمین کنفرانس بینالمللی مدیریت پروژه. تهران.
- حافظنیا، محمدرضا (1377). مقدمهای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
- حلاج نیشابوری، شهرام و معماریان، محمدحسین (1397). واگذاری طرحهای عمرانی: وضع موجود، موانع و راهکارها. گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
- سیستانی، سیدعلی (1403). توضیح المسائل. مشهد: دفتر حضرت آیتالله العظمی سیستانی.
- عبادی، روحالله (1398). شناسایی و اولویتبندی معیارهای مؤثر بر کارکرد اوراق مشارکت دولتی و بانک مرکزی با رویکرد سیاستگذاری. معرفت اقتصاد اسلامی، 10(20)، 87ـ108.
- سبحانى، جعفر (1394). استفتائات. قم: مؤسسۀ امام صادق.
- فیاضی، محمدتقی و نظرپور، محمدنقی (1394). استفاده از اسناد خزانۀ اسلامی برای تأمین مالی طرحهای تملک داراییهای سرمایهای دولت. اقتصاد و بانکداری اسلامی، 4(13)، 83ـ108.
- کاظمی نجفآبادی، مصطفی (1401). تحلیل فقهی خلق پول بانک خصوصی از منظر عدالت و ظلم. جستارهای اقتصادی با رویکرد اسلامی، 19(38)، 143ـ167.
- مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی (1397). واگذاری طرحهای عمرانی: وضع موجود، موانع و راهکارها. تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
- مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی (1400). بررسی لایحۀ بودجۀ سال 1400کل کشور طرحهای تملک داراییهای سرمایهای. تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
- معصومینیا، غلامعلی (1387). ابزارهای مشتقه. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
- موسویان، سیدعباس و کریمی، سعید (1394). اسناد خزانۀ اسلامی. معرفت، 24(213)، 45.
- موسویان، سیدعباس و الهی، مهدی (1389). امکانسنجی فقهی تشکیل بازار بین بانکی در بانکداری اسلامی. اقتصاد اسلامی، 38، 89ـ118.
- موسویان، سیدعباس و سروش، ابوذر (1390). آسیبشناسی فقهی، اقتصادی و مالی انتشار اوراق مشارکت در ایران. بورس اوراق بهادار، 4(14)، 29ـ60.
- میرمحمدی، محمد و عباسی، منصوره (1388). چالشها و الزامات خصوصیسازی و اجرای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی. تهران: مؤسسۀ تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
- نظرپور، محمدنقی (1397). آسیبشناسی انتشار اوراق مشارکت بانک مرکزی ج.ا.ایران. اقتصاد و بانکداری اسلامی، 22، 131ـ153.
- وزارت صمت (1400). گزارش طرحهای در دست اجرا.
- یزدی، محمدکاظم (1400ق). العروۀ الوثقی. قم: مکتبۀ وجدانی.
- سایت مرکز تنظیم و نشر آثار آیتالله بهجت. در: https://bahjat.ir/fa/ahkam-categories/18348/4083.
- سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. در: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/92963.
- سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. در: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/93301.
- سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. در: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/99701.
- سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. در: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/99701.
- سایت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی. در: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/99701.
- https://B2n.ir/g31443.
- https://B2n.ir/p89265.
- https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1648260.
- https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1742795.
- https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1775245.
- Crowdfunding.
- https://B2n.ir/w24387 https://isna.ir/xdLnQy.
- https://B2n.ir/d40035.
- https://vista.ir/m/a/t16gh.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Masuminia, Gholam Ali, Yazdi, Mohsen.(2025) Financing of Unfinished Projects: Pathology of Partnership Bonds, Islamic Treasury Bills and Proposal. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 15(2), 233-256 https://doi.org/10.22034/marefateeqtesadi.2025.5001497
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Gholam Ali Masuminia; Mohsen Yazdi."Financing of Unfinished Projects: Pathology of Partnership Bonds, Islamic Treasury Bills and Proposal". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 15, 2, 2025, 233-256
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Masuminia, G, Yazdi, M.(2025) 'Financing of Unfinished Projects: Pathology of Partnership Bonds, Islamic Treasury Bills and Proposal', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 15(2), pp. 233-256
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Masuminia, G, Yazdi, M. Financing of Unfinished Projects: Pathology of Partnership Bonds, Islamic Treasury Bills and Proposal. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 15(2): 233-256