The Application of Islamic Project-based Means (sukuk- Bonds) in Financing Investments in Oil and Gas Sector
Article Type:
Research
Writers:
Seyed Abbas Musavian / Associate professor of research center of Islamic culture and thought / samosavian@yahoo.com
Abstract:
The intensification of international financial constraints on Iran in recent years and insufficiency of internal banking resources are considered among the most important constraints of financing in oil industry. These constraints has led to delay in the extraction of oil and gas from joint fields and loss of national resources due to maximal use of these resources by partner countries. Using a qualitative approach and an interpretive method based on the views of experts and focusing on a case study, the present paper seeks to find Islamic project-based means of financing appropriate to upstream sector of oil industry. According to the hypothesis of the paper, this finance can be provided by designing Islamic project-based means in which its two conditions (repayment of resources by using the revenues of the project and its being Islamic, i.e. conforming to legal principles) are observed. The research findings indicate that National Iranian Oil Company can use such means as rent Sukuk (Islamic bonds) Istisna' (construction order) and forward purchase to finance upstream sector of oil industry. Furthermore, public contractors can use rent Sukuk and Istisna' in EPCE (engineering, procurement and construction contract) approaches to finance their projects.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :کاربرد ابزارهای پروژه محور اسلامی (صکوک) در تأمین مالی سرمایه‌گذاری‌های بخش نفت و گاز
Abstract:
تشدید محدودیت های مالی بینالمللی علیه کشور در سالهای اخیر و عدم کفایت منابع بانک های داخلی به عنوان مهم ترین محدودیت های تامین منابع مالی در صنعت نفت به حساب میآیند. این محدودیت موجب تأخیر در برداشت نفت و گاز از میادین مشترک و از دست رفتن منابع ملی کشور در نتیجه استفاده حداکثری کشورهای شریک از مخازن مشترک گردیده است. تحقیق حاضر که با رویکردی کیفی و با استفاده از روش تحقیق تفسیری مبتنی بر نظر خبرگان و با تمرکز بر مورد کاوی صورت گرفته است، سعی در یافتن ابزارهای تامین مالی پروژه محور اسلامی متناسب با بخش بالادستی نفت دارد. بنا به فرضیه مقاله، تامین مالی مزبور را می توان با طراحی ابزارهای پروژه محور اسلامی با رعایت دو شرط پروژه محوری ( بازپرداخت منابع با استفاده از عواید خود طرح) و اسلامی بودن ( منطبق بودن بر مبنانی فقهی) انجام داد. یافته های پژوهش نشان می دهد که شرکت ملی نفت ایران می تواند از ابزارهایی چون صکوک اجاره، استصناع و سلف، در سبد تامین مالی بخش بالادستی نفت استفاده کند. همچنین پیمانکاران عمومی میتوانند از صکوک اجاره و استصناع در رویکردهای EPCFبرای تامین مالی پروژههای خود استفاده کنند.
References:
- ارسلان طريق، علي (2004)، مديريت مالي ريسكهاي مالي ساختارهاي صكوك، ترجمة مصطفي زهتابيان و علي سعيدي، تهران، دانشگاه امام صادق و سازمان بورس و اوراق بهادار،تهران.
- ايرانمنش، حسين (1391). نقش صندوق توسعه ملي در سرمايه‌گذاري در بخش نفت و جذب سرمايه خارجي همايش ملي، تهران، همايش ثروت ملي توسعه پايدار.
- باباقادري، آزاده و اعظم فيروزي (1386)، صكوك، رايج‌ترين ابزار تأمين مالي اسلامي: ساختار، فرايند طراحي و چالش‌هاي پيش‌رو، تهران، كنفرانس بين المللي تأمين مالي اسلامي.
- پناهي‌نژاد، هدي و همكاران (1391)، مديريت كارامد درآمدهاي نفتي و نقش صندوق توسعه ملي، تهران، مؤسسة مطالعات بين‌المللي انرژي.
- پيره، مجيد (1386)، تعيين اصول كاركردي موسسات مالي اسلامي و مقايسه آن با مدلهاي عمومي غربي، تهران، كنفرانس بين‌المللي تأمين مالي اسلامي.
- تسخيري، محمدعلي (1387)، «مباني شرعي اوراق بهادار اسلامي(صكوك)»، اقتصاداسلامي، ش27، ص 7 - 22.
- حدادي، جواد (1390)، بررسي تأمين مالي پروژهمحور در بخش بالادستي نفت با تأكيد بر ابزارهاي اسلامي، پايان‌نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه تربيت مدرس.
- خالقي، شهلا (1388)، «اهداف كمي و سرمايه‌گذاري مورد نياز در برنامه پنجم توسعه»، اكتشاف وتوليد، ش 61، ص 6 – 9.
- رحيمي، اميرمحمد و هادي خواجه‌زاده دزفولي (1389)، ارزيابي و اولويت‌بندي شيوه‌هاي مناسب تأمين مالي خارجي مورد استفاده در پروژه‌هاي زير ساختي كشور (مطالعه موردي پروژه هاي نفتي كشور)، تهران، سومين كنفرانس بين‌المللي توسعه نظام تأمين مالي در ايران.
- رضوي، سيدروح‌الله و حميد پهلوان (1386)، اوراق صكوك: تعريف، انواع و ساختار. مديريت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامي، تهران، سازمان بورس و اوراق بهادار.
- زحیلی، مصطفی (1412ق)، مجلة الفقه الاسلامی، مؤتمر مجمع‌الفقه الاسلامی، جدّه.
- زرقاء، مصطفي احمد (1412ق)، مجلة الفقه الاسلامي، مؤتمر مجمع‌الفقه الاسلامي، جدّه.
- سروش، ابوذر (مرداد 1386)، «بررسي صكوك اجاره»، بورس، ش 65.
- شافعي، سعيده و محمدحسن صبوري ديلمي (1387)، «هدف‌هاي سند چشم انداز بيست ساله كشور در بخش نفت و گاز(چالش‌ها و فرصت‌هاي پيش‌رو)»، اطلاعات سياسي اقتصادي، ش250، ص 184-187.
- شجري، پرستو، «برنامه پنجم توسعه بازار سرمايه، بخش نفت، مالياتها، كشاورزي و مسكن» (1388)، تازه‌هاي اقتصاد، ش 126، ص 15ـ25.
- عليزاده، الناز و جلال سيف‌الديني (1388)، تبديل به اوراق بهادارسازي املاك و مستغلات، تهران، دومين كنفرانس بين‌المللي توسعه نظام تأمين مالي در ايران.
- عميد، حسن (1363)، فرهنگ فارسي عميد، تهران، اميركبير.
- فراهاني‌فرد، سعيد (1388)، «صكوك سلف؛ ابزاري مناسب براي تأمين مالي و پوشش ريسك»، اقتصاد اسلامي، ش 33، ص 7ـ32.
- کاشانی، سیدصادق (1388)، توسعه میادین نفت وگاز ساختارها و رویکردهای اجرای پروژه، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس.
- كريم زادگان، اسفنديار (1385)، گزارش همايش تأمين مالي بين‌المللي در پروژه‌هاي زيرساختي، تهران، دانشگاه شريف.
- گروه نویسندگان (1379)، کالبد شکافی سرمایه گذاری‌های صنعت نفت، تهران، کویر.
- موسويان، سيدعباس (1387)، ابزارهاي مالي اسلامي(صكوك)، چ دوم، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشة اسلامي.
- موسويان، سيدعباس و مجتبي كريمي (1388)، بررسي فرايند تأمين مالي از طريق انتشار اوراق اجاره، تهران، دومين كنفرانس بين‌المللي توسعه نظام مالي در ايران.
- نجفي، مهدي (1385)، بررسي فرآيند تأمين مالي از طريق انتشار اوراق صكوك، پايان‌نامة كارشناسي ارشد. دانشكده معارف اسلامي و مديريت دانشگاه امام صادق.
- نظرپور، محمدنقي (1384)، «اوراق بهادار استصناع ابزاري براي سياست پولي»، اقتصاد اسلامي، ش20، ص 81 - 110.
- سازمان بورس و اوراق بهادار ايران (1386)، مصوبات كميته تخصصي فقهي سازمان بورس و اوراق بهادار.
- Accounting and Auditing Organization For Islamic Financial Institutions, Shari’a Standard No. (17): Investment Sukuk, 2004
- Ellafi, J.S. (2005), Investigating the Finance Strategies for Gas Projects in Developing Countries. Faculty of Engineering and Physical Science,School of MACE, Project Management Division, PhD thesis, University of Manchester, UK.
- Energy Information Adminstration(2012) country analysis briefs Feb. 17, pp 3-9
- Esty, B.C. (2004). Modern Project Finance.JohnWiley& Sons, Inc, United States of America.
- IFC (1999). Project Finance in Developing Countries, Lessons of Experience. International Finance Corporations
- Merna, T. and Owen, G. (1998).Understanding the Private Finance Initiative. Asia Law and Practice Publishing, Hong Kong.
- Merna,A& Chu, Y. (2010). Project Finance in Construction: A Structured Guide to Assessment John Wiley & Sons, Ltd., Publication, UK.
- Nevitt&Fabozzi, (2000).Project Financing, 7th edition.Euromoney Books, London
- Orgeldinger, J. (2006). Basel II and Project Finance. The Development of a Basel II Conforming Rating Model. Journal of Structured Finance, Vol. 11, Issue 4
- Razavi, hossein(2007).Financing Energy Project in emerging Economies, Pen well Books, Oklahoma.
- Tan, Willie (2007).Principle of Project and Infrastructure.Finance.Taylor and Francis.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Musavian, Seyed Abbas, Haddadi, Javad.(2025) The Application of Islamic Project-based Means (sukuk- Bonds) in Financing Investments in Oil and Gas Sector. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 4(1), 47-72
Seyed Abbas Musavian; Javad Haddadi."The Application of Islamic Project-based Means (sukuk- Bonds) in Financing Investments in Oil and Gas Sector". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 4, 1, 2025, 47-72
Musavian, S, Haddadi, J.(2025) 'The Application of Islamic Project-based Means (sukuk- Bonds) in Financing Investments in Oil and Gas Sector', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 4(1), pp. 47-72
