Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 4, Issue 2, No 8, Year 2025 , Pages 51-76

    Accounting Resources Allocation (Mudarabah-Bailment of Capital-, Investment and Possession Acquired by Renting) in Islamic Banking

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Mahdi Toqyani / Assistant professor of department of economics, Isfahan University / mtoghyani@gmail.com
    ✍️ Amiabbas / MA student of Islamic economy, Isfahan University / masood.ajori@gmail.com
    Marjan Taheri Saffar / PhD student of agriculture economy, Firdausi University of Mashhad
    Pages: 51-76 Receive Date: 2025/04/08 Accept Date: 2025/04/08
    Abstract: 
    The difference between methods of resource allocation in usury and usury-free banking necessitates developing a different system of accounting, while existing accountancy of our country's banks is not so much different from that of conventional banks. The present paper seeks to review the problems of accounting resource allocation in some contracts and compacts (Mudarabah, investment and possession acquired by renting) in Islamic banking. A library survey, an in-depth interview, and polling the pundits of accountancy are used to gather the data which are analyzed by a descriptive-analytical method. The surveys conducted in this research indicate that common accounting model and financial reporting in Iran's banking do not enjoy necessary capabilities to meet the users' need and legal requirements governing usury-free banking activities, account keeping, and reporting benefit or loss based on real effects of function resulted from partnership contracts. This method separates the Mudarabah contract and direct investment from their nature.
    Keywords: 
    Banking Accountancy
    Accountancy Based on Contracts
    Islamic Aanking
    Mudarabah
    Musharakah (partnership)
    Possession Acquired by Renting Contract.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :حساب‌داری تخصیص منابع(مضاربه، سرمایه‌گذاری و اجاره به شرط تملیک) در بانک‌داری اسلامی
    Abstract: 
    تفاوت شیوه های تخصیص منابع در بانک داری بدون ربا و بانک داری ربوی مستلزم گسترش نظام حساب داری متفاوت است. این در حالی است که حساب داری موجود در بانک های کشور تفاوت چندانی با حساب داری بانک های متعارف ندارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی مشکلات حساب داری تخصیص منابع در برخی عقود و قراردادها (مضاربه، سرمایه¬گذاری و اجاره به شرط تملیک) در بانک داری اسلامی است. روش جمع آوری اطلاعات در پژوهش حاضر، «کتاب خانه ای» و «مصاحبه‌ی عمیق» و «نظرخواهی» از کارشناسان خبره‌ی حساب داری بوده و تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز با روش «توصیفی ـ تحلیلی» انجام شده است. بررسی های انجام شده در مطالعه‌ی حاضر، نشان می¬دهد که الگوی حساب داری و گزارش گری مالی مرسوم در بانک داری ایران، از قابلیت¬های لازم برای پاسخ گویی به نیازهای کاربران و الزامات شرعی حاکم بر قانون عملیات بانکی بدون ربا و نگه داری حساب و گزارش گری سود یا زیان مبتنی بر نتایج واقعی عملکرد حاصل از عقود مشارکتی برخوردار نیست. این روش موجب دور شدن قرارداد «مضاربه» و سرمایه¬گذاری مستقیم از ماهیت خود می شود.
    Keywords: 
    مشارکت
    اسلام
    ربا
    عقود
    حساب داری
    بانک
    مضاربه
    اجاره
    References: 
    • آئین نامه فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا (بهره) ،تصویب نامه شماره 88620 هیئت وزیران، مصوب 8/6/1362.
    • سازمان حسابداری و حسابرسی مؤسسات مالی اسلامی(AAOIFI)، 1389، استانداردهای حسابداری مؤسسات مالی اسلامی، ترجمة علی‌اکبر جابری، تهران، سازمان حسابرسی.
    • اسلام‌پناه، علی و رضا عباسیان، 1388، «ماهیت حقوقی اجاره به شرط تملیک»، حقوق، ش39، ص 23 - 44.
    • احسانی، محمدعلی، 1382، «حسابداری عقد مشارکت مدنی توسط اشخاص طرف قرارداد بانک»، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق، ش20، ص 74 - 97.
    • باباجاني، جعفر، 1389، «ضرورت تدوين استانداردهاي حسابداري و گزارشگري مالي بخش عمومي و چالش¬هاي فراروي آن»، حسابرس، ش49، ص 68 - 83.
    • باباجانی، جعفر و جواد شکرخواه، 1391، «مدل مناسب حسابداری اسلامی در ایران بر تأکید بر عقود مشارکتی»، بورس اوراق بهادار، ش17، ص 163 - 192.
    • بهمنی، محمود، 1379، «بررسی عقد مضاربه و عملکرد آن در بانک¬های تجاری کشور(2)»، بانک و اقتصاد، ش10، ص 34 - 38.
    • خستویی، هوشنگ، 1370، «حسابداری عقد مشارکت مدنی توسط اشخاص طرف قرارداد بانک»، حسابدار، ش7، ص 40 - 49.
    • خسروی فارسانی، محسن، 1385، میزان انطباق رویه‌های حسابداری بانک‌ها و مقایسه با استانداردهای حسابداری مالی اسلامی و استاندارد بین‌المللی، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، رشت، حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی تهران.
    • دادگر، مسعود، 1370، «حسابداری اجاره به شرط تملیک»، حسابدار، ش7، ص 54 - 59.
    • دلقندي، سيدابوالفضل، 1376، «بررسي ساختارهاي مالي و حسابداري عمليات بانكي بدون ربا»، در: مجموعه مقالات هشتمين همايش بانكداري اسلامي، تهران، مؤسسة عالي بانكداري.
    • شاکری، عباس، 1387، نظریه¬ها و سیاست¬های اقتصادکلان، تهران، پارس نویسا.
    • علوی رضوی، سیدیحیی، 1388، بانکداري بدون ربا (چالش‌ها و راهکارها)، تهران، دانشگاه امام صادق.
    • علی مدد، مصطفی، 1382، «استانداردهای حسابداری و نقد حسابداری و گزارشگری مالی در بانک¬های ایران»، حسابرس، ش21، ص 16 - 27.
    • فروغی، سیدعلیرضا، 1381، «بررسی فقهی و حقوقی اشتراط مدت در عقد مضاربه»، رهنمون، ش 1، ص 99 - 112.
    • کیومرث، سهیلی، 1387، «مقایسه نظری کارایی بانکداری غیرربوی و ربوی در تجهیز و تخصیص منابع»، مطالعات اقتصاد اسلامی، ش 1، ص 113 - 138.
    • گنابادی، محمود، 1372، «تکنیک‌های تأمین مالی در اسلام و استانداردهای حسابداری»، بررسی‌های حسابداری، ش 3، ص22ـ44.
    • مصباحی مقدم، غلامرضا و ديگران، 1389، «بررسی فقهی و حقوقی اوراق بهادار مضاربه»، اقتصاد اسلامی، ش38، ص 147ـ174.
    • موسویان، سیدعباس، 1379، «بررسی فقهی ـ اقتصادی ابزارهای جایگزین عملیات بازار باز و معرفی ابزاری جدید»، در: مجموعه مقالات سیاست پولی (2)، مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی.
    • ـــــ ، 1384، «ارزیابی قرارداد و شیوه‌های اعطای تسهیلات در بانکداری بدون ربا»، اقتصاد اسلامی، ش19، ص 45ـ70.
    • نصرآبادی، داوود و احمد شعبانی، 1387، «چالش‌های بانک در اجرای قرارداد مشارکت در سود و زیان و راهکارهای آن»، اقتصاد اسلامی، ش 1، ص 77ـ112.
    • والی‌نژاد، مرتضی، 1368، مجموعه قوانین و مقررات بانکی، تهران، مرکز آموزش بانکداری بانک مرکزی جمهوری اسلامی.
    • وحیدی، امیرحسین 1384، «تحلیلی پیرامون عقد اجاره به شرط تملیک»، کانون، ش48، ص 60ـ85.
    • وفادار، علی، 1385، «اجاره به شرط تملیک»، حقوق، ش38، ص 351ـ372.
    • Ahmed, M, 2010, Practice of Mudaraba and Musharaka in Islamic Banking.
    • Badreldin, G.M, 2003, The Implementation of Accounting Standards for Islamic Banks:A Study of Preparers' and Auditors' Opinions in Sudan. University of Surrey, School of Management.
    • IASC, 2009, Framework Preparation and Presentation of Financial Statements, IASC Publication Department, London, UK.
    • http://www.aaoifi.com
    • http://www.ifac.org
    • 89 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Toqyani, Mahdi, , Amiabbas, Taheri Saffar , Marjan .(2025) Accounting Resources Allocation (Mudarabah-Bailment of Capital-, Investment and Possession Acquired by Renting) in Islamic Banking. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 4(2), 51-76

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mahdi Toqyani; Amiabbas ; Marjan Taheri Saffar ."Accounting Resources Allocation (Mudarabah-Bailment of Capital-, Investment and Possession Acquired by Renting) in Islamic Banking". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 4, 2, 2025, 51-76

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Toqyani, M, , A, Taheri Saffar , M.(2025) 'Accounting Resources Allocation (Mudarabah-Bailment of Capital-, Investment and Possession Acquired by Renting) in Islamic Banking', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 4(2), pp. 51-76

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Toqyani, M, , A, Taheri Saffar , M. Accounting Resources Allocation (Mudarabah-Bailment of Capital-, Investment and Possession Acquired by Renting) in Islamic Banking. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 4(2): 51-76