Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 6, Issue 2, No 12, Year 2025 , Pages 109-126

    اجرای قانون «بانک داری بدون ربا»؛ حلقه ای مفقوده در اهداف نظام بانکی ایران

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Hamid Asayesh / Educator of Ayat-Allah Brojerdi University. / hamid.asayesh@abru.ac.ir
    ✍️ Seyed Ebrahim Hosseini Nasab / associate professor, Tarbiat Modarres University / hoseinie@modares.ac.ir
    Bahram Sahabi / Assistant professor of economics/Tarbiat Modarres University / sahabi_b@modares.ac.ir
    Abstract: 
    Although the passing of the interest-free banking law in Iran has paved the way for advancing towards Islamic banking, some problems have arisen in enforcing it. The findings of some researches do not support the idea that interest-free banking in Iran has positive effect on such variables like economic growth. This paper reviews the question whether or not enforcing the law on interest-free banking is among the concerns of the banking system in the country. The paper’s hypothesis is that since the time when the law on interest-free banking was passed in 1363, the banking system has shown no concern for its implementation. To evaluate this hypothesis, the method of hierarchical analysis for assessing the questionnaires concerning the opinions of 316 experts who have long experience and academic qualifications in banking was used. The results of this evaluation show that conducting free- interest banking transactions and achieving its goals have been a matter of concern to no one of the banks in the country. Stimulating this process requires extending the knowledge of Islamic banking and developing the culture of obeying the law.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :اجرای قانون «بانک داری بدون ربا»؛ حلقه ای مفقوده در اهداف نظام بانکی ایران
    Abstract: 
    هرچند تصویب قانون «عملیات بانک داری بدون ربا» در ایران زمینة حرکت به سوی بانک داری اسلامی را فراهم ساخت، ولی در عمل، مشکلاتی در اجرای آن به چشم می خورد. نتایج برخی تحقیقات تأثیر مثبت بانک داری بدون ربا در ایران بر متغیرهایی همچون رشد اقتصادی را تأیید نمی کند. این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که آیا اجرای قانون «عملیات بانک داری بدون ربا» از دغدغه های نظام بانکی کشور هست؟ فرضیة مقاله این است که از زمان تصویب قانون مزبور در سال 1363 تا کنون، نظام بانکی دغدغة اجرای آن را نداشته است. برای ارزیابی این فرضیه، از روش «تحلیل سلسله مراتبی» در ارزیابی پرسش نامه های حاکی از نظرات 316 تن از متخصصان بانکی دارای سابقة بالا و مدارک دانشگاهی استفاده شده است. نتایج این ارزیابی حاکی از آن است که در هیچ یک از بانک های کشور به اجرای عملیات بانک داری بدون ربا و تحقق اهداف آن توجه نشده است. اصلاح این روند نیازمند تقویت آموزش بانک داری اسلامی و فرهنگ سازی اجرای قانون است.
    References: 
    • اداره بررسي‌هاي اقتصادي، 1373، خلاصه تحولات اقتصادي كشور، بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران
    • حجازي، رضوان و عارفه حسيني، 1390، «مقايسه رابطه ارزش افزوده بازار و ارزش افزوده اقتصادي با معيارهاي حسابداري در بورس اوراق بهادار تهران»، پژوهشنامه اقتصادي، ص 237ـ262.
    • دفت، ريچارد ال، 1388، تئوري سازمان و طراحي ساختار، علي پارسائيان و سيد محمد اعرابي، تهران، شركت چاپ و نشر بازرگاني.
    • دفتر امور بانکي، پولي و بيمه، 1393، «عملکرد بانک‌هاي دولتي و خصوصي اسفندماه 1392»، بانک، معاونت امور بانکي، بيمه و نظارت بر اجراي سياست‌هاي کلي اصل 44 قانون اساسي، ش 36.
    • رابينز، استيفن پي، 1381، تئوري سازمان: ساختار، طراحي، کاربردها، سيدمهدي الواني و حسن دانائي‌فرد، چ پنجم، تهران، صفا.
    • ساعتي، توماس ال، 1378، تصميم گيري براي مديران، ترجمه توفيق علي اصغر، تهران، سازمان مديريت صنعتي.
    • سلطاني، محمد، 1390، حقوق بانکي، تهران، ميزان.
    • صادقي، حسين، آسايش، حميد، 1392، «بررسي عملياتي شدن بانکداري بدون ربا در ايران از ديدگاه مشتريان»، همايش آسيب شناسي نهادهاي مالي در اقتصاد اسلامي، دانشگاه سمنان.
    • صمصامي، حسين، توکلي، امير حسين، 1391، «اثر اجراي بانکداري بدون ربا بر سرمايه گذاري، رشد اقتصادي و تورم در ايران»، معرفت اقتصاد اسلامي، ش 6.
    • صمصامي، حسين، داودي، پرويز، 1389، به سوي حذف ربا از نظام بانکي (ازنظريه تا عمل)، تهران، دانايي توانايي.
    • فاتحي، زمانعلي و فائزه شرفي، 1390، نقش مديريت شعب در تحقق اهداف بانک هاي دولتي و چالش هاي مرتبط با آن، اداره تحقيقات و کنترل ريسک بانک سپه.
    • کريتنر، رابرت، کينيکي، آنجلو، 1386، مديريت رفتار سازماني، علي‌اکبر فرهنگي و حسين صفرزاده، چ دوم، تهران، پيام پويا.
    • مجتهد، احمد، حسن‌زاده، علي، 1384، پول و بانكداري و نهادهاي مالي، تهران، پژوهشكده پولي و بانكي، بانك مركزي ايران.
    • موسويان، سيدعباس، 1380، بانكداري اسلامي، تهران، پژوهشكده پولي و بانكي.
    • Abduh M, Chowdhury N.T, 2012, “Does Islamic Banking Matter for Economic Growth in Bangladesh?”, Journal of Islamic Economics, Banking and Finance, V.8, N.3.
    • Ayuniyyah, Q, Syauqi, B., Dwi Arsyianti, L., 2013, “Dynamic Analysis of Islamic Bank and Monetary Instrument towards Real Output and Inflation in Indonesia”, Proceeding of Sharia Economics Conference- Hannover.
    • Hassan, M., Sanchez, B., Yu J., 2011, “Financial Development and Economic Growth: New Evidence from Panel Data”, The Quarterly Review of Economics and Finance, V51, p. 104-88
    • Henri, J.F., 2004, “Performance Measurement and Organizational Effectiveness: Bridging the Gap”, Managerial Finance Journal, V.30, p. 98.
    • Martz, W.A., 2008, “Evaluating organizational effectiveness”, Dissertation for the Degree of Doctor of Philosoph, Western Michigan University 
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Asayesh, Hamid, Hosseini Nasab , Seyed Ebrahim , Sahabi , Bahram.(2025) اجرای قانون «بانک داری بدون ربا»؛ حلقه ای مفقوده در اهداف نظام بانکی ایران. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 6(2), 109-126

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hamid Asayesh; Seyed Ebrahim Hosseini Nasab ; Bahram Sahabi ."اجرای قانون «بانک داری بدون ربا»؛ حلقه ای مفقوده در اهداف نظام بانکی ایران". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 6, 2, 2025, 109-126

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Asayesh, H, Hosseini Nasab , S, Sahabi , B.(2025) 'اجرای قانون «بانک داری بدون ربا»؛ حلقه ای مفقوده در اهداف نظام بانکی ایران', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 6(2), pp. 109-126

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Asayesh, H, Hosseini Nasab , S, Sahabi , B. اجرای قانون «بانک داری بدون ربا»؛ حلقه ای مفقوده در اهداف نظام بانکی ایران. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 6(2): 109-126