Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 8, Issue 1, No 15, Year 2025 , Pages 79-92

    Extracting a Theoretical Framework for the Pathology of Iranian Economy Based on the Components of the Economic System of the Islamic-Iranian Model of Progress

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Mahmoud Isavi / Assistant Professor at Allameh Tabatabaei University / eisavim@yahoo.com
    Sayyed Mehdi Issavi / Ph.D. student of Allameh Tabatabaei University / zaribaff@gmail.com
    Abstract: 
    One of the requirements of the pathology of Iran’s economy is providing a theoretical framework for identifying, categorizing, prioritizing and assessing economic harms. In this paper, taking into account the ideas of the Islamic model of progress as a framework for this study, the analytical method is used to express a voluntary understanding of this model and its economic system. In the Islamic-Iranian model of progress, the proposed progress which is based on the provincial justice theory, balancing is introduced in three basic, legal and feasible levels. At the legal balance level, the economic system consists of four main sub-systems (favorable system, legal, decision-making and issues). Given the main function of each system, extracting their components can provide cognitive and functional indicators for the pathology of Iran's economy at different levels. According to the research findings, the adaptation of this model to the Iranian economy indicates that justice can be implemented at any level; however, as this justice moves from the level of objective issues to the optimal system, the depth increases, and, of course, it equally moves away from society’s determinations. According to the proposed framework of the paper, the main problem in the legalization of the Iranian economy is the lack of a link between desirable system, legal system (first and foremost the constitution), decision-making system (general policies of the system), and the system of issues. This has led to stagnation of the capacity for justice at each of these levels.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :استخراج چارچوب نظری برای آسیب‌شناسی اقتصاد ایران براساس مؤلفه‌های نظام اقتصادی الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت
    Abstract: 
    یکی از لوازم آسیب شناسی اقتصاد ایران ارائه چارچوبی نظری برای شناخت، دسته بندی، اولویت گذاری و ارزیابی آسیب های اقتصادی است. در این مقاله، با در نظر گرفتن ایدۀ الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به عنوان چارچوبی برای این بررسی، از روش تحلیلی برای بیان تلقی مختار از این الگو و نظام اقتصادی آن استفاده می کنیم. درالگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پیشنهادی که بر مبنای نظریۀ عدالت ولایی پی ریزی شده، متوازن سازی در سه سطح مبنایی، حقوقی و امکانی معرفی می شود . نظام اقتصادی در مرحلۀ توازن حقوقی شامل چهار زیرنظام اصلی(نظام مطلوب، حقوقی، تصمیم گیری و مسائل) است. استخراج مؤلفه های هر کدام از این نظام ها با توجه به کارکرد اصلی هر نظام، می تواند شاخص های شناختی و کارکردی را برای آسیب شناسی اقتصاد ایران در سطوح مختلف ارائه دهد. بنا به یافته های پژوهش، تطبیق این الگو بر اقتصاد ایران بیانگر آن است که عدالت پذیری در هر سطحی قابل اجراست؛ اما هرچه این عدالت پذیری از سطح مسائل عینی به سمت نظام مطلوب حرکت کند، عمق آن بیشتر می شود و البته به همان میزان از تعیّنات موجود در جامعه فاصله می گیرد. بر اساس چارچوب نظری پیشنهادی مقاله، مشکل اصلی در عدالت بنیان کردن اقتصاد ایران، فقدان ارتباط مبنایی میان نظام مطلوب، نظام حقوقی (در رأس آن قانون اساسی)، نظام تصمیم گیری (سیاست های کلی نظام) و نظام مسائل است. همین امر باعث راکدماندن ظرفیت های عدالت پذیری در هر کدام از این سطوح شده است.
    References: 
    • اعرابي، سيدمحمد، ١٣٩٢، «الگوهاي فرايندي و نتيجه‌اي در الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت»، در :گفتارهايي در مباني، مفاهيم و روش‌شناسي الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت، ج 1، مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس‌جمهور، ص ١٢٩-١٣٨.
    • خسروپناه، عبدالحسين، ١٣٩٢، «الگوي پيشرفت و عقلانيت حاکم بر آن»، در: گفتارهايي در مباني، مفاهيم و روش‌شناسي الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت، ج 1، تهران،مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس‌جمهور، ص ۴٩-۶۴.
    • درخشان،‌ مسعود،١٣٩٠، «ملاحظاتي در الگوي اسلامي ايراني پيشرفت»، کتاب نخستين نشست انديشه هاي راهبردي: الگوي اسلامي ايراني پيشرفت، تهران،دبيرخانه نشست انديشه‌هاي راهبردي.
    • دلالي اصفهاني، رحيم و رسول بخشي دستجردي، ١٣٩٠، «الزاماتي براي طراحي الگوي اسلامي ايراني پيشرفت از منظر دانش اقتصاد»، کتاب نخستين نشست انديشه هاي راهبردي: الگوي اسلامي ايراني پيشرفت، تهران، دبيرخانه نشست انديشه‌هاي راهبردي.
    • زريباف، سيدمهدي، ۱۳۸۶، «نظري بر انديشه توسعه عدالت‌محور»، پژوهش‌ها و سياست‌هاي اقتصادي، ش ۴١ و ۴٢، ص 36-67.
    • زريباف، سيدمهدي، ١٣٩٢ب، «نقشۀ راه تدوين الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت»، در: گفتارهايي در مباني، مفاهيم و روش‌شناسي الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت، ج 1، تهران، مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس‌جمهور، ص ٨٧-١٠۶.
    • زريباف، سيدمهدي، ۱۳۹۵، مؤلفه‌هاي نظام اقتصادي الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت، رسالۀ دکتري، دانشگاه علامه طباطبايي (ره).
    • زريباف، سيدمهدي و علي جديدزاده، ١٣٨٨، «دورنماي نظام مطلوب اقتصادي عادلانه»، مجموعه مقالات توسعه مبتني بر عدالت، دانشگاه امام صادق (ع).
    • زريباف، سيدمهدي و علي سعيدي،۱۳۹۴، جايگاه نظام فناوري مطلوب در الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت، تهران، پژوهشکدۀ مطالعات فناوري.
    • زريباف، سيدمهدي و محمدحسين شيرجيان، ١٣٨٩، «تخصيص بهينۀ درآمدهاي نفتي در چارچوب الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت»، مجموعه مقالات اولين همايش الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت، تهران، پژوهشکدۀ صدرا.
    • زريباف، سيدمهدي و همکاران، ۱۳۹۴، رشد متوازن: مقدمه‌اي بر الگوي نظري فقرزدايي در ايران، تهران، معاونت أمور اقتصادي وزرات اقتصاد و دارايي.
    • زريباف، سيدمهدي،۱۳۹۲الف، «مباني، سير تدوين، مدل مفهومي و الزامات تدوين الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت»، مطالعات اقتصاد اسلامي، ش ۱۰، ص 127-156.
    • سبحاني، حسن، ١٣٩٢، «مباني، جايگاه و ماهيت الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت»، در: گفتارهايي در مباني، مفاهيم و روش‌شناسي الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت، ج 1، تهران،مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس‌جمهور، ص ٢۶۵-٢٨٣.
    • سوزنچي،‌ ابراهيم، ١٣٩١، «پارادايم شناسي الگوي اسلامي ايراني پيشرفت: ضرورت شناخت رابطه ميان نظام سرمايه‌داري و مرگ معنويات»، مجموعه مقالات اولين کنفرانس نقشه راه طراحي و تدوين الگو، تهران، مرکز الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت.
    • عبدي، بيژن، ١٣٩٢، «رويکردهاي تحليلي الگوهاي اسلامي‌ايراني پيشرفت»، در: گفتارهايي در مباني، مفاهيم و روش‌شناسي الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت، ج 1، تهران، مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس‌جمهور، ص ٢٠٣-٢٢٩.
    • عيوضلو، حسين، ١٣٩٢، «روش‌شناسي الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت: بررسي موردي بانک‌داري اسلامي»، در: گفتارهايي در مباني، مفاهيم و روش‌شناسي الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت، ج 1، تهران، مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس‌جمهور، ص ١٨٩-٢٠٢.
    • فيض کاشاني، محسن، ۱۴۱۶ق، التفسير الصافي، قم، مؤسسة الهادي.
    • مجلسي، محمدباقر، ۱۴۰۳، بحار الانوار، بيروت، مؤسسة الوفاء.
    • محمدی ري‌شهري، محمد، ۱۳۶۲، ميزان الحکمة، قم، دفتر تبليغات اسلامي.
    • میرباقری، سید‌محمد مهدی، 1392، روش و منبع تولید الگوی پیشرفت، مفاهیم، مبانی و ارکان پیشرفت، مجموعه مقالات دومین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، ج1، تهران، مرکز الگوی اسلامی‌ ایرانی پیشرفت، ص 131-135.
    • نبوي، سيدمرتضي و محمدحسين ملايري، ١٣٩٢، «مفهوم‌شناسي نظريه‌پردازي الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت»، در: گفتارهايي در مباني، مفاهيم و روش‌شناسي الگوي اسلامي‌ايراني پيشرفت، ج 1، تهران، مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رئيس‌جمهور، ص ١٠٧-١٢٢.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Isavi, Mahmoud, Issavi , Sayyed Mehdi.(2025) Extracting a Theoretical Framework for the Pathology of Iranian Economy Based on the Components of the Economic System of the Islamic-Iranian Model of Progress. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 8(1), 79-92

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mahmoud Isavi; Sayyed Mehdi Issavi ."Extracting a Theoretical Framework for the Pathology of Iranian Economy Based on the Components of the Economic System of the Islamic-Iranian Model of Progress". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 8, 1, 2025, 79-92

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Isavi, M, Issavi , S.(2025) 'Extracting a Theoretical Framework for the Pathology of Iranian Economy Based on the Components of the Economic System of the Islamic-Iranian Model of Progress', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 8(1), pp. 79-92

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Isavi, M, Issavi , S. Extracting a Theoretical Framework for the Pathology of Iranian Economy Based on the Components of the Economic System of the Islamic-Iranian Model of Progress. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 8(1): 79-92