Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 9, Issue 1, No 17, Year 2025 , Pages 85-102

    A Comparative Study of the Role of Value-Based Concepts in Organizing the Structure of Economic Systems of Islam and Capitalism

    Writers:
    Ahmadali Yousefi / Associate Professor at Research Center for Islamic Culture and Thought / economy.islamic@gmail.com
    Mojtaba Ghafari / Ph.D. Student of Islamic Economics, Research Center for Islamic Culture and Thought / ghafari.mojtaba@cmail.ir
    Abstract: 
    In every economic system, "value-oriented concepts" direct thinking and economic behaviors, and also affect structures. The development and interpretation of these concepts is highly dependent on the accepted ontological foundations. Using the analytical method, this paper analyzes the role of value-based concepts in organizing the economic system. In this analytical and descriptive study, the value-based concepts of the economic system of capitalism and the Islamic economic system are studied comparatively. The results of the research show that the economic system of capitalism, by virtue of its own special value-based concepts, logically has a capitalistic monolithic structure with three components: the "pursuit of personal material gain", "the behavioral principle of free economic competition" and "individual private possession". In contrast, the economic system of Islam, based on its reliance on Islamic value-based concepts, has a four-part structure in which each part is characterized by three specific components. This kind of structural extraction based on value-based concepts indicates the difference in issues, questions and solutions between the Islamic and secular economic systems.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :نقش مفاهیم ارزش‌محور در سامان‌دهی ساختار نظام اقتصادی «بررسی تطبیقی نظام سرمایه‌داری و اسلامی»
    Abstract: 
    در هر نظام اقتصادی «مفاهیم ارزش محور»  جهت دهنده افکار، رفتارهای اقتصادی و نیز مؤثر بر ساختارها می باشند.  تولید و تفسیر این مفاهیم وابستگی شدیدی به مبانی هستی شناختی مورد پذیرش دارد. این مقاله با روش تحلیلی به بررسی نقش مفاهیم  ارزش محور در ساماندهی نظام اقتصادی می پردازد. در این بررسی که به روش «تحلیلی و توصیفی» سامان یافته، مفاهیم ارزش محور نظام اقتصادی سرمایه داری  و نظام اقتصادی اسلام به شکلی مقایسه ای بررسی می شوند. نتایج تحقیق نشان می دهد که نظام اقتصادی سرمایه داری به واسطه ابتناء بر مفاهیم ارزش محور خاص خود، منطقاً دارای ساختار یک بخشی سرمایه سالاری با سه مؤلفه «هدفِ پیگیری منفعت مادی شخصی»، «اصل رفتاری رقابت آزاد اقتصادی» و «مالکیت خصوصی فردی» است. در مقابل، نظام اقتصادی اسلام به واسطه اتکاء بر مفاهیم ارزش محور اسلامی دارای ساختاری چهار بخشی است که هر بخش آن با سه مؤلفه خاص مشخص می گردد. این نوع استخراج ساختار بر اساس مفاهیم ارزش محور حاکی از تفاوت میان مسائل، پرسش ها و راه حل ها در نظام اقتصادی اسلامی و نظام اقتصادی سکولار است.
    References: 
    • تميمي آمدي، محمد، 1373، غررالحكم و درر الكلم، شرح محمد خوانساري، تهران، دانشگاه تهران.
    • ايمان، محمدتقي، 1390، مباني پارادايمي روش‌هاي کمي و کيفي تحقيق در علوم انساني، چ دوم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • بخشايش اردستاني، احمد، 1384، «مفاهيم کندتر از مصاديق، بررسي تحول مفاهيم سياسي در انديشه سياسي»، انديشه و تاريخ سياسي ايران معاصر، ش 37، ص40-44.
    • حسيني خامنه‌اي، سيدعلي، 31/ 06/ 1370، بيانات رهبر معظم انقلاب در درس خارج فقه، در: Khamenei.ir.‌
    • ـــــ ، 22/2/1382، بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار اساتيد دانشگاه شهيد بهشتي، در: Khamenei.ir.
    • ـــــ ، 22/07/1390، بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار بسيجيان استان كرمانشاه، در: Khamenei.ir.
    • ـــــ ، 1/1/1386، بيانات‌ رهبر معظم انقلاب در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوي، در: Khamenei.ir.
    • ـــــ ، 8/8/1382، بيانات رهبر معظم انقلاب در ديدار جمعي از اساتيد دانشگاه‌ها، در: Khamenei.ir.
    • ـــــ ، 24/07/1366، بيانات رهبر معظم انقلاب در خطبه‏هاى نماز جمعه تهران، در: Khamenei.ir.
    • ـــــ ، 10/9/1389، بيانات رهبر معظم انقلاب در نخستين نشست انديشه‌هاي راهبردي، در: Khamenei.ir.
    • پارسانيا، حميد، 1376، علم سکولار و علم ديني، همايش دين و دنياگرايي.
    • حر عاملي، محمدبن حسن، 1413ق، وسائل الشيعه، بيروت، مؤسسة آل‌البيت.
    • طوسي، محمدبن حسن، بي‌تا، تهذيب الاحکام، تعليق علي‌اکبر غفاري، بي‌جا، مکتبة الصدوق.
    • فراهاني، سعيد، 1381، نقش دولت در اقتصاد (مجموعه مقالات)، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
    • کرمي، محمدحسين و عسکر ديرباز، 1384، مباحثي در فلسفه اقتصاد، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • کريمي، محمدکاظم، 1388، «مرورى بر نقش و جايگاه مفاهيمِ گروه، نهاد، جامعه و فرهنگ با نگاه تطبيقي به ديدگاه‌هاي اسلامي»، فرهنگ پژوهش، ش 4، ص 40 - 44.
    • كليني، محمدبن يعقوب، 1363، اصول الكافي، تعليق علي‌اكبر غفاري، تهران، دارالكتب الاسلاميه.
    • ميرمعزي، سيدحسين، 1382، «سيستم تجهيز و تخصيص منابع در اقتصاد بدون سود»، در: مجموعه مقالات سومين همايش دوسالانه اقتصاد اسلامي، تهران، دانشگاه تربيت مدرس، ص 343 - 367. 
    • ـــــ ، 1386، «رقابت و تعاون در نگرش اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش 29، ص 7 - 34.
    • هندي، علي متقي بن حسام الدين، 1409ق، كنز العمال في سنن الاقوال و الافعال، بيروت، مؤسسة الرسالة.
    • يوسفي، احمدعلي، 1381، ربا و تورم، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
    • ـــــ ، 1386، نظام اقتصاد علوي، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
    • ـــــ ، 1394، اقتصاد تعاوني از منظر اسلام، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
    • ـــــ ، 1395 (الف)، «بررسي روش شکل‌گيري نظام اقتصادي جمهوري اسلامي ايران»، حکومت اسلامي، ش 82. ص 159 - 189.
    • ـــــ ، 1395 (ب)، نظام اقتصاد مقاومتي«الگويي الهانم‌بخش از نظام اقتصادي اسلام»، تهران، نگاه فارسي.
    • ـــــ ، 1395 (ج)، مباني و مدل‌هاي مشارکت مردمي در اقتصاد مقاومتي، ايران، مقاومت.
    • Turner, J.H, 1989, Theory Building in Sociology. Assessing Theoretical Accumulation, New Bury, (CA:sage).
    • Oxford Dictionary.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Yousefi, Ahmadali, Ghafari, Mojtaba.(2025) A Comparative Study of the Role of Value-Based Concepts in Organizing the Structure of Economic Systems of Islam and Capitalism. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 9(1), 85-102

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ahmadali Yousefi; Mojtaba Ghafari."A Comparative Study of the Role of Value-Based Concepts in Organizing the Structure of Economic Systems of Islam and Capitalism". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 9, 1, 2025, 85-102

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Yousefi, A, Ghafari, M.(2025) 'A Comparative Study of the Role of Value-Based Concepts in Organizing the Structure of Economic Systems of Islam and Capitalism', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 9(1), pp. 85-102

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Yousefi, A, Ghafari, M. A Comparative Study of the Role of Value-Based Concepts in Organizing the Structure of Economic Systems of Islam and Capitalism. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 9(1): 85-102