Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 9, Issue 2, No 18, Year 2025 , Pages 5-26

    The Proposed Zakat Legislation Based on the Governmental Jurisprudence and the Islamic General Finance

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Abbas Kabi Nasab / Assistant Professor, Department of Law, IKI
    Seyyed Mohammad Kazem Rajaei rameshe / Associate Professor, IKI / rajaii@iki.ac.ir
    Mohammad Rabie / Ph.D. in Public Law, Tehran Uni / rabiee14@yahoo.com
    ✍️ Meysam Nemati / Ph.D. in Public Law, IKI / meysamnemati58@yahoo.com
    Pages: 5-26 Receive Date: 2025/04/07 Accept Date: 2025/04/07
    Abstract: 
    Zakat in jurisprudence is a certain amount of wealth of the rich, which is undertaken under certain conditions to realize certain goals and objectives of the society, in accordance with certain priorities at the discretion of the legal guardian. The Zakat Law of the I.R.I. was approved by the Islamic Consultative Assembly and approval of the Guardian Council in seven articles in Oct. 2011. The current law lacks a public tax approach, and relying on individual jurisprudence seeks to encourage people to pay Zakat and revive it. This law has several shortcomings in terms of method, structure and content. A comprehensive, complete and firm law has certain requirements. The comprehensive and firm proposed Zakat legislation should pay attention to the principles of public finance and special cultural, social, economic, or political-security objectives, which was considered by the Legislator in setting Zakat, in addition to paying attention to the rules of governmental jurisprudence and the relevant governance principles of Zakat. While clarifying the requirements of the governmental jurisprudence and the rising requirements from the Zakat legislation targets, and sing the method of deducing the theory of Islamic economics and with the general public tax approach in Islam, this paper proposes a law in 12 articles.
    Keywords: 
    zakat
    Zakat law
    public finance
    governmental jurisprudence.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :قانون پیشنهادی زکات بر اساس فقه حکومتی و مالیه‌ی عمومی اسلام
    Abstract: 
    زکات در فقه، میزان مشخصی از اموال اغنیاست که با شرایطی برای تحقق برخی اهداف و مصالح جامعه، مطابق اولویت هایی مشخص به صلاحدید ولی امر هزینه می گردد. در آبان ماه 1390 قانون زکات جمهوری اسلامی ایران در 7 ماده به تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان رسید. قانون فعلی، فاقد رویکرد مالیه‌ی عمومی و با تکیه بر فقه فردی به دنبال تشویق و احیای زکات است. این قانون از حیث روشی، ساختاری و محتوایی، با ضعف هایی مواجه است. وضع یک قانون جامع، کامل و متقن، الزاماتی دارد. قانون پیشنهادی جامع و متقن زکات، بایستی افزون بر توجه به قواعد فقه حکومتی و اصول حاکمیتی باب زکات، اصول مالیه‌ی عمومی و اهداف خاص فرهنگی ـ اجتماعی، اقتصادی یا سیاسی - امنیتی مورد توجه شارع در وضع زکات را نیز مورد توجه قرار دهد. تحقیق حاضر با روش استنباط نظریه‌ی اقتصاد اسلامی و با رویکرد مالیه‌ی عمومی در اسلام، ضمن تبیین الزامات فقهی حکومتی و الزامات ناشی از اهداف تشریع زکات، قانون پیشنهادی را در دوازده ماده ارائه می کند.
    Keywords: 
    زکات
    فقه حکومتی
    مالیه عمومی
    قانون زکات
    References: 
    • نهج‌البلاغه، 1414ق، تحقیق و تصحیح عزيرالله عطاردى، قم، مؤسسة نهج‌البلاغه‌.
    • ابن‌كثير، اسماعيل، 1401ق، تفسير القرآن العظيم، بيروت، دارالفكر المعاصر.
    • اخلاقی، سیده معصومه و صفری فروشانی، نعمت‌الله، 1393، حیات اقتصادی امامان شیعه از صلح امام حسن تا آغاز غیبت کبری، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • اخلاقی، محمدعلی، 1384، شکل‌گیری سازمان روحانیت شیعه، تهران، شیعه‌شناسی.
    • اسماعیل‌پور، مهدی، 1392، نهادهای مالی زکات در کشورهای اسلامی و جمهوری اسلامی ایران، تهران، دانشگاه امام صادق.
    • امین، محسن، 1403ق، أعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف.
    • انصارى، مرتضى، 1414ق، رسائل فقهیة، قم، مجمع.
    • بحرانی، یوسف‌بن احمد، 1405ق، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، تحقیق و تصحیح محمدتقی ایروانی و ‌سیدعبدالرزاق مقرم، قم، انتشارات اسلامی.
    • توسلّی، محمداسماعیل، 1384، امکان سنجی اجرای زکات در ایران، تهران، ستاد اقامه نماز.
    • جعفری، محمدتقی، 1419ق، رسائل فقهى، تهران، مؤسسة منشورات كرامت.
    • حر عاملی، محمدبن حسن، 1412ق، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، تحقیق عبدالرحیم ربانی شیرازی، چ هفتم، بیروت، دار الاحیاء لتراث العربی.
    • حسينى روحانى، سيدصادق، 1412ق، فقه الصادق، چ سوم، قم، مدرسة امام صادق.
    • حسينى عاملى، جوادبن محمد، 1419ق، مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلاّمة، قم، انتشارات اسلامى.
    • حلبى، تقى‌الدين بن نجم‌الدين، 1403ق، الكافي في الفقه، اصفهان، كتابخانه عمومى امام اميرالمؤمنين.
    • حلی، حسن‌بن يوسف، 1415ق، تذكرة الفقهاء، قم، مؤسسه آل‌البيت.
    • رجائی، سیدمحمدکاظم و مهدي خطیبی، 1396، «روش استنباط نظریه اقتصادی از کتاب و سنت»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش17، ص 29-46.
    • رجائی، سیدمحمدکاظم و همکاران، 1381، معجم موضوعی آیات اقتصادی قرآن، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خمینی.
    • رجائی سیدمحمدکاظم و نعمتی، میثم، 1397، نقد و بررسی قانون زکات و ارائة راهکارهای اصلاحی، قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش70.
    • سبحانى، جعفر، 1424ق، الزكاة في الشريعة الإسلامية الغراء، قم، مؤسسة امام صادق.
    • صدوق، محمدبن على، 1413ق، من لا يحضره الفقيه، چ دوم، قم، انتشارات اسلامی.
    • ـــــ ، 1418ق، الهداية في الأصول و الفروع (هداية المتعلمين‌)، تحقیق و تصحیح گروه پژوهش مؤسسه امام هادى، قم، مؤسسه امام هادى.
    • طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، چ پنجم، قم، انتشارات اسلامی.
    • طباطبايى حائرى، سيدمحمدمجاهد، بي‌تا، كتاب المناهل، قم، مؤسسه آل‌البيت.
    • طباطبايى يزدى، سيدمحمدكاظم، 1409ق، العروة الوثقى فیما تعم به البلوی، چ دوم، بيروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات.
    • طوسی، محمدبن حسن، 1375ق، الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد، تهران، کتابخانه جامع چهلستون.
    • ـــــ ، 1387ق، المبسوط في فقه الإمامية، چ سوم، تهران، مرتضوي.
    • ـــــ ، 1398ق، کتاب الغیبة، به کوشش شیخ آقابزرگ طهرانی، تهران، مکتبة النینوی الحدیثة.
    • ـــــ ، 1407ق، الخلاف، تحقیق و تصحیح على خراسانى و همکاران، قم، انتشارات اسلامى‌.
    • ـــــ ، 1414ق، الأمالي، قم، دار الثقافة.
    • ـــــ ، 1426ق، تهذیب الاحکام، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
    • عاملی (شهید اول)، محمدبن مکی، 1412ق، البیان فی تفسیر القرآن، قم، مجمع الذخائر الاسلامیة.
    • علوی، حسن، 1376، شیعه و حکومت در عراق، ترجمة محمد بنی‌ابراهیمی، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی. 
    • عنایة، غازی، 1414ق، موقع الزکاة من الضریبة فی الاقتصاد الاسلامی، بیروت، دار ابن حزم.
    • قرائتی، محسن، 1388، تفسير نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
    • قرضاوی، یوسف، 1412ق، فقه الزکاة، بیروت، مؤسسة الرسالة.
    • كاشف الغطاء، 1422ق، كشف الغطاء عن مبهمات الشريعة الغراء، قم، دفتر تبليغات اسلامى.
    • کلینی، محمدبن یعقوب، 1407ق، الکافی، چ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
    • كيدرى، قطب‌الدين محمد بن حسين، 1416ق، إصباح الشيعة بمصباح الشريعة، قم، مؤسسة امام صادق.
    • مجلسى، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار، چ دوم، تصحيح سيدابراهيم ميانجى و همكاران، بيروت، مؤسسة الوفاء.
    • ـــــ ، 1408ق، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، چ اول، تهران، دارالکتب الاسلامیة. 
    • مجلسى، محمدتقى، 1406ق، روضة المتقين في شرح من لا يحضره الفقيه، چ دوم، قم، مؤسسه فرهنگى اسلامى كوشانبور.
    • محقق حلی، جعفربن حسن، 1407ق، المعتبر فی شرح المختصر، قم، مؤسسه سیدالشهداء.
    • مفید، محمدبن نعمان، 1413ق، المقنعة، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.
    • مکارم، ناصر، 1387،‌ تفسیر نمونه، چ سي و ششم، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
    • منتظری، حسینعلی، 1411ق، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الاسلامیة، قم، دارالفکر.
    • ـــــ ، 1404ق، کتاب الزکاة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
    • ـــــ ، 1425ق، تحريرالوسيلة، ترجمة علی اسلامى، چ بيست و يكم، قم، انتشارات اسلامى.
    • موسوی عاملی، محمدبن علی، 1411ق، مدارک الاحکام فی شرح عبادات شرائع الاسلام، بیروت، مؤسسه آل‌البیت.
    • موسوى (سیدمرتضى)، على‌بن حسين، 1415ق،‌ الانتصار في انفرادات الإمامية‌، تحقیق و تصحیح گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامى، قم، انتشارات اسلامى.
    • نجفى، محمدحسن، 1404ق، جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، چ هفتم، بیروت، دار إحياء التراث العربي.
    • نعمتی، میثم، 1396، بررسی قانون زکات با رویکرد فقه حکومتی و مالیه عمومی در اسلام و پیشنهاد قانون مطلوب، پايان‌نامة دکتری، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • همدانى، آقا رضا بن محمدهادى، 1416ق، مصباح الفقيه، قم، مؤسسة الجعفرية لإحياء التراث و مؤسسة النشر الإسلامي.
    • 91 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Kabi Nasab , Abbas, Rajaei rameshe, Seyyed Mohammad Kazem, Rabie, Mohammad, Nemati, Meysam.(2025) The Proposed Zakat Legislation Based on the Governmental Jurisprudence and the Islamic General Finance. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 9(2), 5-26

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Abbas Kabi Nasab ; Seyyed Mohammad Kazem Rajaei rameshe; Mohammad Rabie; Meysam Nemati."The Proposed Zakat Legislation Based on the Governmental Jurisprudence and the Islamic General Finance". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 9, 2, 2025, 5-26

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Kabi Nasab , A, Rajaei rameshe, S, Rabie, M, Nemati, M.(2025) 'The Proposed Zakat Legislation Based on the Governmental Jurisprudence and the Islamic General Finance', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 9(2), pp. 5-26

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Kabi Nasab , A, Rajaei rameshe, S, Rabie, M, Nemati, M. The Proposed Zakat Legislation Based on the Governmental Jurisprudence and the Islamic General Finance. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 9(2): 5-26