Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 9, Issue 2, No 18, Year 2025 , Pages 87-104

    An In-depth Analysis of the Islamic Treasury Bonds (Akhza) and its Advantages and Challenges

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Mohammad zaman Rostami / Assistant Professor, Qom Uni / Mz.rostami@qom.ac.ir
    ✍️ Mohammad hadi Rostami / Ph.D. student of Private Law, Shahid Motahari Uni / rostami@isr.ikiu.ac.ir
    Abstract: 
    Paying government debts especially the government debt to private contractors is a dilemma that itself has become a factor in postponing private sector debt to the banking system. Providing Islamic treasury bonds (Akhza) to creditors is the simplest solution. This solution has been experienced in developing countries and has brought good results. Using, analytical method, this paper seeks to analyze and evaluate the advantages and challenges of the Islamic treasury bonds. The nature of Akhza and its market, which is based on the production or purchase (cash or non-cash), and credit transaction and discount, does not have a legal problem. The question is that, what are the advantages and challenges of Akhza? In fact, Akhza has many advantages on the banking system such as creating a boom, government debt control without inflation, transparency of the profit margin, increasing financing opportunities, production of information, deepening the capital market, reducing the pressure on the banking system. One of the challenges of these bonds, which require a further investigation, is continuing government debt, the sequence issuance of bonds and the black market formation. Findings show that Akhza despite its necessity will cause the state to incur chronic and massive debts.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی تحلیلی اوراق خزانه‌ی اسلامی (اخزا) و مزایا و چالش‌‌های آن
    Abstract: 
    پرداخت بدهی های حجیم دولت، از جمله به پیمانکاران بخش خصوصی، یک معضل است که خود عاملی برای تعویق بدهی بخش خصوصی به نظام بانکی شده است. اعطای اوراق خزانة اسلامی به طلبکاران، میسرترین راه حل است. این راه حل در کشورهای پیشرفته تجربه شده و ثمرات خوبی به بار آورده است. ماهیت اخزا و بازار آن، که مبتنی بر تولید یا خرید (نقد یا غیرنقد) و فروش نسیه و تنزیل است، از نظر فقهی مشکلی ندارد. سؤال این است که مزایا و چالش های اخزا کدام است؟ اخزا مزایای بسیار مانند ایجاد رونق، کنترل بدهی دولت بدون اثر تورمی، شفاف شدن نرخ سود تعادلی، افزایش فرصت های تأمین مالی، تولید اطلاعات، تعمیق بازار سرمایه و کاهش فشار بر نظام بانکی دارد. از چالش های این اوراق که ضرورت بررسی بیشتر را اقتضا می کند، دائمی شدن بدهی های دولت، تسلسل انتشار اوراق و شکل گیری بازار سیاه است. فرضیه این است که اخزا به رغم ضرورت، دولت را به بدهی مزمن و کلان دچار خواهد ساخت.
    References: 
    • بهجت، محمدتقی، 1390، استفتائات، چ دهم، قم، دفتر حضرت آیت الله العظمی بهجت.
    • بیدآباد، بیزن، 1393، «اوراق خزانه بدون ربا»، در: مجموعه مقالات بیست و چهارمین همایش سیاست‌های پولی و ارزی، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
    • بیدآباد، بیژن و محمود الهیاری‌فرد، 1389، «اوراق قرضه غیرربوی (ریالی و ارزی) و ابزارهای پولی بانکداری مرکزی بدون ربا»، مجموعه مقالات سومین کنفرانس بین‌المللی توسعه نظام تامین مالی در ایران، تهران، مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف.
    • تبريزي، جواد، 1387، استفتائات آیت الله تبریزی، چ هشتم، قم، موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان.
    • تقی‌پور، انوشیروان و ابوالفضل گرمایی، 1396، بازار بدهی، چالش‌ها و راهکارهای بهبود، گزارش سازمان برنامه و بودجه، تهران، سازمان برنامه و بودجه
    • ذاکرنیا، احسان، و محمدهادی حبیب الهی، 1395، «ارائه مدل قیمت گذاری اسناد خزانه اسلامی مبتنی بر چارچوب اوراق بهادار سازی»، دانش سرمایه‌گذاری، ش18، ص 51-65.
    • خامنه‌اي، سیدعلي، بي‌تا، اجوبة الاستفتاءات (منبع الكترونيكي)، تهران، موسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت.
    • شمسی‌نژاد، سیدسعید و محمد طالبی، 1395، «به کارگیری اسناد خزانه اسلامی در بازار بین ‌بانکی ایران»، تحقیقات مالی اسلامی، ش1، ص 33-62.
    • فاضل ‌موحدی‌ لنکرانی، محمد، 1384، جامع المسائل، چ دهم، قم، امیرالعلم.
    • فراهانی‌فرد، سعید، 1381، سیاست‌های اقتصادی در اسلام، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    • فیاضی، محمدتقی، و محمدنقی نظرپور، 1394، «استفاده از اسناد خزانه اسلامی برای تأمین مالی طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای دولت»، اقتصاد و بانکداری اسلامی، ش13، ص 83-108.
    • قضاوی، حسین و حسین بازمحمدی، 1390، عملیات بازار باز در چارچوب بانکداری بدون ربا مطالعه موردی: اخزا، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی (گزارش پژوهشی)، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
    • کمیجانی، اکبر و بیژن بیدآباد، 1371، سیاست‌های پولی مناسب جهت تثبیت فعالیت‌های اقتصادی در ایران، تهران، وزارت امور اقتصادی و دارایی.
    • مقدسی، محمدرضا، 1373، سیاست‌های پولی: انتخاب ابزار به‌عنوان جایگزین، تهران، معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی.
    • مکارم شیرازی، ناصر، 1393، احکام ویژه 600 مساله مورد نیاز: مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی مکارم، تحقیق وحید علیان‌نژاد، قم، مدرسه امام علی بن ابیطالب.
    • موسویان، سیدعباس و مجید خادم‌الحسینی اردکانی، 1391، «مهندسی مالی اخزا»، اقتصاد اسلامی، ش45، ص 107-130.
    • موسویان، سیدعباس و مهدی الهی، 1389، «امکان‌سنجی فقهی تشکیل بازار بین‌بانکی در بانکداری اسلامی»، اقتصاد اسلامی، ش38، ص 89-118.
    • موسویان، سیدعباس و همکاران، 1389، «امکان‌سنجی فقهی طراحی اخزا در بازارهای مالی اسلامی»، اقتصاد اسلامی، ش40، ص 86-116.
    • موسوي خمینی، سيدروح‌اله، 1392، استفتائات، چ پانزدهم، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    • نظرپور، محمدنقي و محمدحسين صدرايي، 1395، «شناسايي و رتبه بندي ريسك هاي اسناد خزانه اسلامي در بازار اوراق بهادار ايران»، تحقیقات مالی اسلامی، ش12، ص 133-166.
    • نوري همداني، حسين، 1384، استفتاءات آيت الله حسين نوري همداني، چ هفتم، قم، مهدي موعود.
    • Darskuviene, Valdone, 2010, Financial Markets, Vytautas Magnus University.
    • Holmstrom, Bengt, 2015, "Understanding the role of debt in the financial system", BIS Working Papers, No 479.
    • http://www.brilling.com/debt_clock.
    • http://www.leader.ir/langs/fa/index.php?p=bayanat&id=10113.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rostami, Mohammad zaman, Rostami, Mohammad hadi.(2025) An In-depth Analysis of the Islamic Treasury Bonds (Akhza) and its Advantages and Challenges. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 9(2), 87-104

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammad zaman Rostami; Mohammad hadi Rostami."An In-depth Analysis of the Islamic Treasury Bonds (Akhza) and its Advantages and Challenges". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 9, 2, 2025, 87-104

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rostami, M, Rostami, M.(2025) 'An In-depth Analysis of the Islamic Treasury Bonds (Akhza) and its Advantages and Challenges', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 9(2), pp. 87-104

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rostami, M, Rostami, M. An In-depth Analysis of the Islamic Treasury Bonds (Akhza) and its Advantages and Challenges. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 9(2): 87-104