Pages:
41-56
Receive Date: 2025/04/09
Accept Date: 2025/04/09
Abstract:
Economists typically use rational choice theory to realistically analyze economic phenomena. This theory is challenged by the complexities of human behavior. Therefore, assumptions and concepts used in this theory—including the concept of self-interest and system of preferences—have faced a lot of criticism and adjustments over the years. This paper seeks to redefine the basic concepts of rational choice theory based on the interpretive concepts of Allameh Tabataba'i using content analysis method. The findings of the study show that the drawbacks of rational choice theory mainly stem from its basic concepts, including the three fundamental concepts of interest, the individual, and rationality, as well as the relationship between them. The proposed concepts of this paper about rationality have been suggested due to the role of training and guidance in the consolidated personality of man in a long-term spiritual perspective and by considering “other” like “self”. These concepts can be introduced in the form of “questionable individuality” and “evolutionary rationality”. The results of this study show that the proposed conceptual adjustments are in line with Allameh Tabataba’i’s interpretative concepts regarding some verses.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :بازتعریف مفاهیم اساسی نظریه انتخاب عقلایی بر اساس برداشتهای تفسیری علامه طباطبائی
Abstract:
اقتصاددانان به طور معمول از نظریه انتخاب عقلایی برای تجزیه و تحلیل واقع گرایانه پدیده های اقتصادی استفاده می کنند. این نظریه به واسطه پیچیدگی های رفتاری انسان، با مشکلاتی روبرو است. از این رو، فروض و مفاهیم به کار گرفته شده در این نظریه از جمله مفهوم نفع شخصی و نظام ترجیحات در طول زمان با نقدها و جرح و تعدیل های فراوانی روبرو شده است. این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوا به دنبال بازتعریف مفاهیم اساسی نظریه انتخاب عقلایی بر اساس برداشت های تفسیری علامه طباطبائی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که اشکالات نظریه انتخاب عقلایی عمدتا به مفاهیم اساسی آن از جمله سه مفهوم بنیادینِ نفع، شخص و عقلانیت و همچنین رابطه بین آنها برمی گردد. مفاهیم پیشنهادی این مقاله در زمینه عقلانیت با توجه به نقش تربیت و هدایت در شخصیت قوام یافته انسان در افق دید بلندمدت و معنوی و با ملاحظهی «غیر» همچون «خود» پیشنهاد شده اند. مفاهیم مزبور را می توان در قالب «فردیت مشکک» و «عقلانیت تکاملی» معرفی کرد. نتایج بررسی در این پژوهش نشان می دهد که تعدیلات مفهومی پیشنهادی با برداشت های تفسیری علامه طباطبائی در ذیل برخی آیات هماهنگ است.
References:
- بلاگ، مارك، 1380، روششناسي علم اقتصاد، ترجمة غلامرضا آزاد (ارمكي)، تهران، نشر ني.
- دادگر، يدالله، 1383، تاريخ تحولات انديشه اقتصادي، قم، دانشگاه مفيد.
- داوودي، پرويز و همكاران، 1396، «عقلانيت طيفي اسلامي در مقابل نظريه انتخاب عقلايي اقتصاد متعارف»، معرفت اقتصاد اسلامي، ش17، ص 67-84.
- راغباصفهاني، حسينبنمحمد، 1412ق، المفردات في غريب القرآن، تحقيق صفوان عدنان داوودي، دمشق-بيروت، دارالعلم الدارالشاميه.
- رجايي، سيدمحمدكاظم، 1395، «منطق فعاليت اقتصادي از ديدگاه علامه طباطبائي در مقايسه با اقتصاد كلاسيك»، معرفت اقتصاد اسلامي، ش14، ص 5-24.
- رستميان، علي و محمود توسلي، 1386، «گامي به سوي بازسنجي هرمنوتيكي نظريه انتخاب عقلايي»، تحقيقات اقتصادي، ش79، ص 91-119.
- ژيد، شارل و شارل ريست، 1395، تاريخ عقايد اقتصادي، ترجمة كريم سنجابي، چ چهارم، تهران، دانشگاه تهران.
- سن، آمارتيا، 1377، اخلاق و اقتصاد، ترجمة حسن فشاركي، تهران، شيرازه.
- ـــــ ، 1388، هويت و خشونت: توهم تقدي، ترجمة فريدون مجلسي، تهران، آشيان.
- طباطبائى، سيدمحمدحسين، 1390ق، الميزان في تفسير القرآن، چ دوم، بيروت، مؤسسة الأعلمي.
- ـــــ ، 1374، ترجمه تفسيرالميزان، ترجمة سيدمحمدباقر موسوي همداني، چ پنجم، قم، جامعه مدرسين.
- طبرسي، فضلبن حسن، 1372، مجمعالبيان في تفسيرالقرآن، تحقيق محمدجواد بلاغي، چ سوم، تهران، ناصرخسرو.
- طريحي، فخرالدين، 1375، مجمعالبحرين، تحقيق احمد حسيني، چ سوم، تهران، كتابفروشي مرتضوي.
- كرمي، محمدحسين و عسكر ديرباز، 1389، مباحثی در فلسفه اقتصاد (علم اقتصاد و ارزشها، انسان اقتصادی)، چ دوم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- كوهن، جاناتان، 1390، «معقوليت»، ترجمة سعيد ناجي، ارغنون، ش15، ص 205-216.
- مشيري، اسماعيل و آرزو جليلي، 1388، «حسابگريذهني: چالشي نو بر مدلهاي كلاسيك مديريت مالي»، حسابداري مديريت، ش2، ص 37-49.
- مكارم شيرازي، ناصر، 1374، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه.
- منظور، داوود و مجتبي طاهري، 1392، «عقلانيت اقتصادي در بوته نقد اقتصاد رفتاري»، پژوهشها و سياستهاي اقتصادي، ش68، ص 159-174.
- ميرمعزي، سيدحسين، 1384، اقتصاد كلان با رويكرد اسلامي، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- ميل، جان استوارت، 1388، فايدهگرايي، ترجمة مرتضي مرديها، تهران، نشر ني.
- Becker G. S, 1962, “Irrational Behavior and Economic Theory”, Journal of Political Economy, Vol. 70, P 1-13.
- Foka-Kavalieraki, Y. and Aristides N. Hatzis, 2011, “Rational after All: Toward an Improved Theory of Rationality in Economics”, Revue de Philosophie Economique, No. 1, P 3-51.
- Mas-Colell, A. & M. D. Whinston & J. R. Green, 1995, Microeconomic Theory, New York, Oxford University Press.
- Sen, A, 1991, “Utility: Ideas and Terminology”, Economics and Philosophy, Vol. 7, P 277–283.
- Simon, H. A, 1955, “A Behavioral Model of Rational Choice”, The Quarterly Journal of Economics, No. 1, P 99-118.
- Tversky A & D. Kahneman, 1986, “Rational Choice and the Framing of Decisions”, The Journal of Business, No. 4, P 251-278.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Elahi, Naser, Kiaalhoseini, Seyed ziyaoddin, Firouz Abadi, Seyyed Mohammad Zia.(2025) Redefining the Basic Concepts of Rational Choice Theory Based on the Interpretive Concepts of Allameh Tabataba'i. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 11(1), 41-56
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Naser Elahi; Seyed ziyaoddin Kiaalhoseini; Seyyed Mohammad Zia Firouz Abadi."Redefining the Basic Concepts of Rational Choice Theory Based on the Interpretive Concepts of Allameh Tabataba'i". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 11, 1, 2025, 41-56
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Elahi, N, Kiaalhoseini, S, Firouz Abadi, S.(2025) 'Redefining the Basic Concepts of Rational Choice Theory Based on the Interpretive Concepts of Allameh Tabataba'i', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 11(1), pp. 41-56
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Elahi, N, Kiaalhoseini, S, Firouz Abadi, S. Redefining the Basic Concepts of Rational Choice Theory Based on the Interpretive Concepts of Allameh Tabataba'i. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 11(1): 41-56