Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 11, Issue 2, No 22, Year 2025 , Pages 39-55

    A Comparative Study of the Purpose of Consumer in Islamic and Conventional Economics

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Mustafa / PhD Student of Imam Khomeini Educational and Research Institute / mostafa_abutaleb2000@yahoo.com
    Mohammad jamal Khalilian Ashkezari / Associate Professor, Department of Economics, Imam Khomeini Educational and Research Institute / m_khalil411@yahoo.com
    Mohammad javad Tavakkoli / Associate Professor, Department of Economics, Imam Khomeini Educational and Research Institute / tavakoli@qabas.net
    Abstract: 
    The utility maximization is typically introduced as the consumer purpose in a conventional economics; desirability to be used in any sense is based on worldly pleasure, especially material. The extensive utility maximization has been considered as the goal of the consumer including the sum of material and spiritual pleasures in this world and the hereafter according to the Islamic economics with the development of the concept and scope of pleasure. This study examines the purpose of the consumer in Islamic economics and its requirements for using analytical method. The purpose of the consumer in Islamic economics is to maximize the desirability of the hereafter, along with a reasonable level of worldly desirability according to the hypothesis of the study. According to the research findings, accepting extensive utility maximization as a consumer purpose of Islamic economics requires adjusting the enjoyment of material pleasures and moving beyond instrumental rationality. The maximization of mundane utility function, with ignoring the hereafter utility function not only does not maximize the extensive utility ; It also minimizes it; because the condition of the study of the deep pleasures, intense and eternal pleasures to the Hereafter, as well as the worldly spiritual pleasures is adjustment which means ignoring some instantaneous and fleeting material worldly pleasures. Moreover, instrumental rationality cannot be the basis for maximizing utility. Therefore, the extensive utility maximization requires modifying material pleasures.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی تطبیقی هدف مصرف‌کننده در اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف
    Abstract: 
    در اقتصاد متعارف به طور معمول، بیشینه سازی مطلوبیت به عنوان هدف مصرف کننده معرفی می گردد؛ مطلوبیتی که به هر معنایی استعمال گردد، مبتنی بر لذت دنیوی، به ویژه مادی است. در اقتصاد اسلامی نیز با توسعه در مفهوم و محدوده لذت، بیشینه سازی مطلوبیت گسترده، شامل مجموع لذت های مادی و معنوی در دنیا وآخرت، به عنوان هدف مصرف کننده تلقی شده است. در این مقاله، با استفاده از روش تحلیلی به بررسی هدف مصرف کننده در اقتصاد اسلامی و اقتضائات آن می پردازیم. بنا به فرضیه مقاله، هدف مصرف کننده در اقتصاد اسلامی، بیشینه کردن مطلوبیت اخروی، همراه با حد معقول مطلوبیت دنیوی است. بر اساس یافته های پژوهش، پذیرش بیشینه سازی مطلوبیت گسترده، به عنوان هدف مصرف کننده در اقتصاد اسلامی، مستلزم تعدیل بهره مندی از لذت های مادی و گذر از عقلانیت ابزاری است. بیشینه کردن تابع مطلوبیت دنیوی، به تنهایی و با نادیده گرفتن تابع مطلوبیت اخروی، نه تنها موجب بیشینه سازی مطلوبیت گسترده نمی شود؛ بلکه باعث کمینه سازی آن نیز می شود؛ زیرا شرط تحصیل لذایذ عمیق، گسترده و جاودانه جهان آخرت و نیز لذت های معنوی دنیوی، تعدیل به معنای چشم پوشی از برخی موارد لذایذ آنی و زودگذر مادیِ دنیوی می باشد. افزون بر آنکه عقلانیت ابزاری نمی تواند زمینه ساز بیشینه سازی مطلوبیت گسترده شود. ازاین رو، بیشینه سازی مطلوبیت گسترده مستلزم تعدیل لذت های مادی می باشد. 
    References: 
    • نهج‌البلاغه، 1388، محمد‌بن حسین شریف الرضی، ترجمة انصاریان، قم، دارالعرفان.
    • انصاری، محمدجعفر؛ و همكاران، 1378، درآمدی به مبانی اقتصاد خرد با نگرش اسلامی، تهران، سمت.
    • بلاگ، مارک، 1375 الف، اقتصاددانان بزرگ (قبل از کینز)، ترجمة غلامعلی فرجادی، تهران، وثقی.
    • ـــــ ، 1375 ب، اقتصاددانان بزرگ جهان، ترجمة حسن گلریز، تهران، نی.
    • بن همام اسکافی، محمد بن همام بن سهیل، 1404ق، التمحیص، قم، مدرسة الإمام المهدی(عج).
    • تمیمی آمدی، عبدالواحدبن محمد، 1366، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات.
    • حسینی، سیدرضا، 1379، الگوی تخصیص درآمد و نظریة رفتار مصرف‌کنندة مسلمان، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    • ـــــ ، 1382، «مفروضات نظریه رفتار مصرف‌کننده در اقتصاد اسلامی»، اقتصاد اسلامی، ش9، ص 27–50.
    • دادگر، یدالله، 1378، نگرشی بر اقتصاد اسلامی، معرفت‌ها، ارزش‌ها و روش‌ها، تهران، پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس.
    • رجایی، سیدمحمدکاظم، 1389، «تقاضای سازگار با مبانی و ارزش‌های اسلامی»، اقتصاد اسلامی، ش40، ص 29-56.
    • جمعي از نويسندگان، 1375، مباحثی در اقتصاد خرد، نگرش اسلامی، ترجمة حسین صادقی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
    • حر عاملی، محمدبن حسن، 1409ق، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل‌البیت.
    • صدر، سیدکاظم، 1375، اقتصاد صدر اسلام، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
    • عزتی، مرتضی، 1382، «اثر ایمان مذهبی بر رفتار مصرف‌کننده»، اقتصاد اسلامی، ش11، ص 11–34.
    • علم‌الهدی، سیدناصر و محمدجواد توکلی، 1394، «نقد و بررسی سیر تحول اندیشة انسان اقتصادی در اقتصاد متعارف»، معرفت، ش218، ص 29–46.
    • فرگوسن، چارلز، 1366، نظریه اقتصاد خرد، ترجمة محمود روزبهان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
    • کاپالدی، نیکولاس، 1383، بنتام، میل و مکتب فایده‌گرایی، ترجمة محمد بقائی ماکان، تهران، اقبال.
    • مجلسی، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار، چ دوم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
    • مصباح، محمدتقی، 1382، بر درگاه دوست، چ چهارم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • ـــــ ، 1384، به سوی خودسازی، چ چهارم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • ـــــ ، 1388، پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی، چ دوم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • ـــــ ، 1390 الف، انسان‌سازی در قرآن، چ سوم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • ـــــ ، 1390 ب، به سوی او، چ چهارم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • ـــــ ، 1391 الف، اخلاق در قرآن، چ پنجم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • ـــــ ، 1391 ب، نظریه حقوقی اسلام، چ پنجم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • ـــــ ، 1391 ج، چکیده‌ای از اندیشه‌های بنیادین اسلامی، چ ششم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • ـــــ ، 1396، انسان‌شناسی در قرآن، چ چهارم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مطهری، مرتضی، 1372، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، چ هشتم، قم، صدرا.
    • میل، جان استوارت، 1388، فایده‌گرایی، ترجمة مرتضی مردیها، تهران، نی.
    • نوری، حسین‌بن محمدتقی، 1408ق، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، مؤسسة آل‌البیت.
    • هندرسن، جیمز. م. و ریچارد ا. کوانت، 1381، تئوری اقتصاد خرد: (تقرب ریاضی)، ترجمة مرتضی قره‌باغیان و جمشید پژویان، چ چهارم، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
    • Bentham, Jeremy, 2000, An Introduction to the Principles of Morals and Legislation, Kitchener, Batoche Books.
    • Russell, Bertrand, 1954, Human Society in Ethics and Politics, George Allen & Unwin Ltd. 
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , Mustafa, Khalilian Ashkezari, Mohammad jamal, Tavakkoli, Mohammad javad.(2025) A Comparative Study of the Purpose of Consumer in Islamic and Conventional Economics. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 11(2), 39-55

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mustafa ; Mohammad jamal Khalilian Ashkezari; Mohammad javad Tavakkoli."A Comparative Study of the Purpose of Consumer in Islamic and Conventional Economics". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 11, 2, 2025, 39-55

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , M, Khalilian Ashkezari, M, Tavakkoli, M.(2025) 'A Comparative Study of the Purpose of Consumer in Islamic and Conventional Economics', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 11(2), pp. 39-55

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , M, Khalilian Ashkezari, M, Tavakkoli, M. A Comparative Study of the Purpose of Consumer in Islamic and Conventional Economics. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 11(2): 39-55