Dimensions and Important Components of Corporate Sustainability Reporting with an Islamic Approach
Article Type:
Research
Writers:
Mojtaba Farokhi / PhD Student in Accounting, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran / farokhi_ir@yahoo.com
✍️ Reza Gholami Jamkarani / Assistant Professor, Department of Accounting, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran / accountghom@gmail.com
Mohammad Kashanipour / Associate Professor, Department of Accounting, Farabi Campus, University of Tehran, Iran
Mohammad reza Mehrabanpour / Assistant Professor, Department of Accounting, Farabi Campus, University of Tehran, Iran / mehrabanpour@ut.ac.ir
Hosein Meisami / Assistant Professor of Monetary and Banking Research Institute of Central Bank, Tehran, Iran / meisamy1986@gmail.com
Abstract:
Organizations and companies, as one of the most important tools and requirements for the development and progress of communities, are required to report the results of their activities. For this reason, using an appropriate reporting framework will play an important role in identifying strengths and weaknesses, decision-making and planning to achieve sustainable development goals. The use of conventional sustainability reporting frameworks and the achievement of sustainable development goals by Islamic countries, due to cultural differences and the level of development of these societies compared to Western societies, faces obstacles and problems. The purpose of this study is to explain the dimensions and key components of corporate sustainability reporting after reviewing the superior frameworks of sustainability reporting appropriate to the cultural and environmental conditions of Islamic society. The data collected through qualitative content analysis of Islamic texts by inductive method has been exposed to expert judgment by a questionnaire. After evaluating 110 collected questionnaires and analyzing factor load coefficients and structural equations, using SPSS and Smart PLS software, the corporate sustainability reporting model with Islamic approach was extracted, in seven dimensions in order of priority including: management and leadership, progress and excellence, work and production, human, social, economic and environmental capital, and 36 components.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :ابعاد و مؤلفه‌های کلیدی گزارشگری پایداری شرکتی با رویکرد اسلامی
Abstract:
سازمان ها و شرکت ها به عنوان یکی از مهم ترین ابزارها و الزامات توسعه و پیشرفت جوامع، ملزم به گزارش نتایج حاصل از فعالیت های خود می باشند. به همین دلیل، به کارگیری چارچوب گزارشگری مناسب، نقش بسزایی در شناخت نقاط ضعف و قوت، تصمیم گیری و برنامه ریزی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار خواهد داشت. به کارگیری چارچوب های گزارشگری پایداری مرسوم و دستیابی به اهداف توسعه پایدار از سوی کشورهای اسلامی، به دلیل تفاوت های فرهنگی و سطح توسعه یافتگی جوامع مذکور نسبت به جوامع غربی، با موانع و مشکلاتی مواجه است. هدف این تحقیق، پس از مروری بر چارچوب های برتر گزارشگری پایداری، تبیین ابعاد و مؤلفه های کلیدی گزارشگری پایداری شرکتی، متناسب با فرهنگ و شرایط محیطی جامعه اسلامی است. به همین منظور، داده های گردآوری شده از طریق تحلیل محتوای کیفی متون اسلامی به روش استقرایی، بوسیله پرسش نامه در معرض قضاوت خبرگان قرار گرفته است. پس از ارزیابی 110 پرسش نامه جمع آوری شده و تحلیل ضرایب بارهای عاملی و معادلات ساختاری، با استفاده از نرم افزارهای SPSS و Smart PLS، الگوی گزارشگری پایداری شرکتی با رویکرد اسلامی، در هفت بعد به ترتیب اولویت شامل: مدیریت و رهبری، پیشرفت و تعالی، کار و تولید، سرمایه انسانی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، و در قالب 36 مؤلفه استخراج گردید.
References:
- آقاجانی، معصومه و زهرا خیری‌دوست، 1394، «توسعه پایدار در کنار عدالت و اخلاق در اقتصاد اسلامی»، اقتصاد و بانکداری اسلامی، ش10، ص 111-146.
- برزگر، قدرت‌اله، 1392، مدلی برای افشای مسئولیت اجتماعی شرکتها و ارتباط آن با عملکرد مالی، پایان‌نامه دکتری حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی.
- پارسائیان، علی، 1393، تئوری حسابداری مالی، تهران، ترمه.
- جوادی آملی، عبدالله، 1386، اسلام و محیط زیست، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1391، مفاتیح الحیات، چ هشتاد و ششم، قم، اسراء.
- ـــــ ، 1389، «اصول کلی اقتصاد اسلامی»، پژوهش‌های فقهی، ش1، ص 5-24.
- جهانیان، ناصر، 1397، «نقدی بر دستور کار 2030 برای توسعه پایدار»، اقتصاد اسلامی، ش72، ص 35-61.
- حاجیان، نجمه و همكاران، 1394، «بررسی عوامل مؤثر بر سطح افشاء اطلاعات شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران))، پژوهش‌های حسابداری مالی، ش39، ص 71-92 .
- حسینی، سیدرضا و مصطفي کاظمی نجف‌آبادی، 1398، «سیاست‌های تأمین اجتماعی در چارچوب سیاستگذاری اجتماعی با رویکرد اسلامی»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش20، ص 29-48.
- خدامی‌پور، احمد و حميده شفیعی همت‌آباد، 1392، «پایداری شرکتها و اندازه‌گیری آن»، حسابرس، ش62، ص 1-5.
- خلیلیان، محمدجمال و همكاران، 1392، «مبانی و معیارهای پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش8، ص 77-102.
- خلیلیان اشکذری، محمدجمال و محمد بیدار، 1395، «شاخص‌ها و نمادگرهای تأمین معاش در پیشرفت انسانی اسلامی»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش14، ص 135-151.
- دهشیری، محمدرضا، 1395، «جهانی شدن و توسعه پایدار»، آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، ش2، ص 64-75.
- دیانتی دیلمی، زهرا و سيده‌زهرا مشهدی، 1395، «بررسی امکان‌سنجی پیاده‌سازی حسابداری اسلامی در ایران، از منظر خبرگان دانشگاهی»، تحقیقات مالی اسلامی، ش2، ص 111-132.
- رجایی، سيدمحمدکاظم، 1395، «منطق فعالیت اقتصادی از دیدگاه علامه طباطبائی در مقایسه با اقتصاد کلاسیک»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش14، ص 5-24.
- ژاله آزاد زنجانی، محسن و همكاران، 1398، مجموعه استانداردهای به هم پیوسته گزارشگری پایداری، تهران، ترمه.
- عابدینی مطلق، کاظم، 1395، نهج‌الفصاحه، تهران، فراگفت.
- عیسوی، محمود و سيدمهدي زریباف، 1395، «استخراج چارچوب نظری برای آسیب‌شناسی اقتصاد ایران براساس مؤلفه‌های نظام اقتصادی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش15، ص 79-92.
- غلامی جمکرانی، رضا و همكاران، 1392، «ضرورت چارچوب نظری گزارشگری مالی با رویکرد اسلامی از منظر خبرگان حرفه‌ای و دانشگاهی»، تحقیقات مالی اسلامی، ش1، ص 35-72.
- غلامی جمکرانی، رضا وهمكاران، 1394، «مؤلفه‌های کلیدی مفاهیم نظری گزارشگری مالی با رویکرد اسلامی»، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، ش13، ص 23-42.
- فراهانی‌فرد، سعید و وحيد بیگدلی، 1395، «مقایسه تطبیقی اهداف دولت در اقتصاد متعارف و اسلامی»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش14، ص 25-48.
- قاسمی، ساسان و وحيد شکری علی‌آبادی، 1393، «ابزار بهبود عملکرد سازمان‌ها برای توسعه پایدار»، دنیای اقتصاد، ش 3220.
- قاضی میرسعید، سیدعلیرضا و حسين تاج‌آبادی، 1395، «مفهوم توسعه و پیشرفت در اندیشه مقام معظم رهبری (مد ظله)»، مدیریت اسلامی، ش3، ص 147-169.
- کاشانی‌پور، محمد و همكاران، 1397، «بررسی رابطه کیفیت گزارشگری مالی با افشاء اطلاعات پایداری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، پژوهش‌های تجربی حسابداری، ش3، ص 11-21.
- محمدی، جمال و علي خوزین، 1396، «چارچوب نظری گزارشگری پایداری»، مطالعات مدیریت و حسابداری، ش3، ص 365-375.
- محمدی ری‌شهری، محمد، 1397، توسعه اقتصادی برپایه قرآن و حدیث، چ چهارم، قم، دارالحدیث.
- مختاریان‌پور، مجید، 1395، «مدل فرایندی طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت»، الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، ش8، ص 9-30.
- مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، سند الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت، بازیابی شده در 1/8/1398 از: https://olgou.ir/images/the_Islamic-Iranian_Model_of_Progress
- مصباح، محمدتقی، 1391، پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
- معصومی، سیدرسول و همكاران، 1397 الف، «شناسایی متغیرهای موثر بر میزان گزارشگری پایداری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، دانش حسابرسی، ش70، ص 195-221.
- ـــــ ، 1397 ب، «بررسی تأثیر برخی از عوامل درون سازمانی بر میزان گزارشگری پایداری شرکت‌های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، حسابداری سلامت، ش19، ص 103-123.
- موسویان، سیدعباس و حسین میثمی، 1395، بانکداری اسلامی، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی.
- مومنی‌راد، اکبر و همكاران، 1392، «تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج»، اندازه‌گیری تربیتی، ش14، ص 188-222.
- نظرپور، محمدتقی، 1378، ارزش‌ها و توسعه، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- واعظ‌زاده، صادق، 1393، «واکاوی انتقادی توسعه پایدار»، در: سومین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
- یوسفی، احمدعلی و مجتبي غفاری، 1396، «نقش مفاهیم ارزش محور در سامان‌دهی ساختار و نظام اقتصادی؛ بررسی تطبیقی نظام سرمایه‌داری و اسلامی»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش17، ص 85-102.
- Global Reporting Initiative, 2013, “G4 Sustainability Reporting Guidelines” https://www.globalreporting.org/resourcelibrary/GRIG4-Part1-Reporting-Principles-and-Standard-Disclosures.pdf.
- Jones, M. J, 1996, “Accounting for biodiversity: A pilot study. British”, Accounting Review, No. 28, P 281–303.
- Lamberton, G, 2005, “Sustainability accounting-a brief history and conceptual framework”, Accounting Forum, No. 29, P 7–26.
- Sobhani, F.A & Amran, A & Zainuddin, Y, 2012, “Sustainability disclosure in annual reports and websites: a study of the banking industry in Bangladesh”, Journal of Cleaner Production, No. 23, P 75-85.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Farokhi, Mojtaba, Gholami Jamkarani, Reza, Kashanipour, Mohammad, Mehrabanpour, Mohammad reza, Meisami , Hosein.(2025) Dimensions and Important Components of Corporate Sustainability Reporting with an Islamic Approach. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 11(2), 173-190
Mojtaba Farokhi; Reza Gholami Jamkarani; Mohammad Kashanipour; Mohammad reza Mehrabanpour; Hosein Meisami ."Dimensions and Important Components of Corporate Sustainability Reporting with an Islamic Approach". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 11, 2, 2025, 173-190
Farokhi, M, Gholami Jamkarani, R, Kashanipour, M, Mehrabanpour, M, Meisami , H.(2025) 'Dimensions and Important Components of Corporate Sustainability Reporting with an Islamic Approach', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 11(2), pp. 173-190
