Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 2, Issue 2, No 4, Year 2025 , Pages 57-80

    A Prelude to Designing a Usury Indicator for Islamic Banking

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Mohammad javad Mohaqeq-Nia / Assistant Professor of Economics Department, 'Allameh Tabatabaii University. / mgmohagh@yahoo.com
    Abstract: 
    Nowadays, evaluating the performance or performance management of financial enterprises and institutions has special significance. Innovation of new methods for evaluating the performance of financial and credit institutions supports this claim. Through the process of evaluating performance, we can obtain useful information on how to effectively run the affairs for the sake of achieving the established goals. The study of the models of evaluating performance and the inquiries carried out in this field shows that no serious efforts have been made to explore "the evaluation indicator of Islamic banking system operation". Therefore, the present paper, trying to answer this basic question through a descriptive method and content analysis, introduces the "usury indicator" as a first step towards providing a "comprehensive indicator of Islamic banking". The main idea proposed by this paper is that one of the ways of measuring the existence of usury in banking system is to notice the cases of usury devices in bank contracts. To this end, a table which shows the deviance rate of bank contracts which are usury-based has been suggested, and two ratios, i.e, "the ratio of the value of usury contracts" and " the ratio of usury interest" have been proposed in order to provide a new approach to formulate a usury indicator used in Islamic banking.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :درآمدی بر تدوین شاخص ربا در بانکداری اسلامی*
    Abstract: 
    امروزه ارزیابی عملکرد و یا مدیریت عملکرد در مجموعه ها و موسسات مالی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ابداع شیوه های نوین ارزیابی عملکرد در موسسات مالی و اعتباری گواه این مدعا است. به کمک فرآیند ارزیابی عملکرد قادر خواهیم بود تا اطلاعات مفید و سودمندی در خصوص چگونگی انجام موثر امور در جهت اهداف تعیین شده به دست آوریم. بررسی مدل های ارزیابی عملکرد و نیز مطالعات صورت گرفته در این خصوص نشان می دهد که پیرامون «شاخص ارزیابی عملکرد نظام بانکداری اسلامی» تلاش شایسته ای صورت نگرفته است. از همین رو، نوشتار حاضر در پی پاسخ به این پرسش کلیدی، به روش توصیفی و تحلیل محتوا، با معرفی «شاخص ربا» گامی را در جهت تدوین «شاخص جامع بانکداری اسلامی» بر می دارد. فرضیه اساسی این مقاله آن است که یکی از راه های اندازه گیری وجود ربا در نظام بانکی توجه به موارد حیله های ربوی در قرادادهای بانکی است. برای این منظور، در این نوشتار با طراحی جدولی که نشان دهنده درجه انحراف قراردادهای بانکی از حیث ربوی بودن است، و نیز با پیشنهاد دو نسبت «نسبت ارزش قراردادهای ربوی» و «نسبت سود حاصل از ربا»، رهیافتی نو برای تدوین شاخص ربا در بانکداری اسلامی ارائه می شود.
    References: 
    • آذر، عادل، «تحليل پوششي داده‌ها و فرايند تحليل سلسله‌مراتبي: مطالعه تطبيقي»، فصلنامه مطالعات مديريت، ش 27،پاييز و زمستان 1379، ص 146-129.
    • افشار كاظمي، محمدعلي و همكاران، «ارزيابي كارايي نسبي شعب بانك توسعه صادرات ايران بااستفاده از مدل تحليل پوششي داده ها(DEA)»، مجله بانك و اقتصاد، ش 57، آبان1385، ص 48-42.
    • بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، آيين‌نامه كفايت سرمايه، 1382.قابل مشاهده در www.cbi.ir
    • بخش فرهنگي جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ربا (پيشينه تاريخي ربا، ربا در قرآن و سنت، انواع ربا و فرار از ربا)، قم، بوستان كتاب، 1381.
    • رياضت، فرهاد، «ارزيابي عملكرد بانك‌ها از طرح تا عمل»، پژوهشنامه اقتصادي، ش 5، تابستان 1381، ص 168-135.
    • سازمان حسابداري و حسابرسي مؤسّسات مالي اسلامي، محاسبه نسبت كفايت سرمايه براي بانك‌هاي اسلامي، ترجمه صديقه رهبر شمس‌كار، بانك و اقتصاد، ش 18، مرداد1380، ص 25-19.
    • سيف، ولي‌الله، «كفايت سرمايه در نظام بانكي»، مجله انجمن حسابداران نخبه ايران (حسابدار)، ش 170، اسفند 1384، ص 19-16 و 48-43 و 71-70 و 86-84.
    • صدر، سيدكاظم و همكاران، «اندازه‌گيري و بهره‌وري بانك اسلامي(مورد بانك كشاورزي)»، نامه مفيد، ش 57، دي 1385، ص 74-49.
    • فرجي، يوسف، پول، ارز و بانكداري،چ چهاردهم، تهران، پژوهش‌هاي بازرگاني، 1389.
    • مشيري، اسماعيل، «مدل تعيين شدهAHP براي نظرسنجي و تصميم‌گيري‌هايگروهي»، دانش مديريت، ش 52، بهار 1380 ص 92- 63.
    • يادي پور، مهدي، الگوي ارزيابي كفايت سرمايه در بانكداري اسلامي، دانشگاه امام صادق (ع)، دانشكده اقتصاد، پايان‌نامه كارشناسي ارشد به راهنمايي دكتر داود منظور، 1387.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohaqeq-Nia, Mohammad javad.(2025) A Prelude to Designing a Usury Indicator for Islamic Banking. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2(2), 57-80

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammad javad Mohaqeq-Nia."A Prelude to Designing a Usury Indicator for Islamic Banking". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2, 2, 2025, 57-80

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohaqeq-Nia, M.(2025) 'A Prelude to Designing a Usury Indicator for Islamic Banking', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2(2), pp. 57-80

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohaqeq-Nia, M. A Prelude to Designing a Usury Indicator for Islamic Banking. Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 2(2): 57-80