Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 3, Issue 1, No 5, Year 2025 , Pages 171-196

    Further Inquiry into the Nature of "Islamic Economics"

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Ataallah Rafiee Atani / Instructor of Economics Department, Al-Mustafa International University / rafiei.at@gmail.com
    Abstract: 
    The question of the nature of Islamic economics has always been one of the concerns of researchers of Islamic economics. Although there have been many discussions about the nature of Islamic economics, no clear-cut answer is given to this question. The present paper makes further inquiry into the nature of the discipline of Islamic economics, classifying, examining, and criticizing the different approaches to defining the nature of Islamic economics. According to the classification, the approach to this discipline which the researchers of Islamic economics adopt are discussed in terms of subject, resource, end, and researcher. The research hypothesis is that cognition source – of course, full cognition sources represented in reason and the traditions according to Ayatollah Jawadi Amoli's interpretation- is a more rational and logical criterion for defining the identity of Islamic economics at this juncture. The author refers to the works about Islamic economics written in terms of aforementioned cognitive knowledge and introduces logical evidence in order to confirm the hypothesis.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بازخوانی مجدد ماهیت «اقتصاد اسلامی»
    Abstract: 
    سؤال از چیستی و ماهیت اقتصاد اسلامی همواره از دغدغه های محققان اقتصاد اسلامی بوده است. گرچه در زمینه تبیین ماهیت اقتصاد اسلامی مباحث زیادی مطرح شده، هنوز ابهام هایی در این زمینه وجود دارد. در این مقاله برای بازخوانی مجدد ماهیت دانش اقتصاد اسلامی، به دسته بندی، بررسی و نقد رویکرد های مختلف در تعیین ماهیت اقتصاد اسلامی می پردازیم. بر اساس دسته بندی صورت گرفته در مقاله، رویکرد محققان اقتصاد اسلامی در مورد ماهیت این دانش را می توان بر مدار چهار مقوله موضوع ، منبع، غایت و پژوهشگر توضیح داد. فرضیه‌ی ما در این مقاله این است که ملاک منبع شناخت ـ البته منابع کامل شناخت یعنی عقل و نقل با تفسیر آیت الله جوادی آملی ـ ملاک منطقی تری برای هویت بخشی به دانش اقتصاد اسلامی در دوران معاصر است. برای اثبات این فرضیه، علاوه بر استدلال های منطقی به مجموعه ای از آثار مکتوب در قلمرو اقتصاد اسلامی که عملاً بر مبنای معرفت شناختی مذکور شکل گرفته استناد شده است.
    References: 
    • آقانظري، حسن، «توسعه سرمايه انساني بر اساس آموزه‌هاي اسلام و تأثير آن بر توسعه انساني»، اقتصاد اسلامي، ش26، 1386، ص55-71.
    • الجمال، محمود، «امكان استمرار بانك‌داري اسلامي»، ترجمة علي‌اصغر هادوي نيا، اقتصاد اسلامي، ش9، 1382، ص107-129.
    • الخالدي، محمود، موضوع الاقتصاد في الاسلام، عمان، مکتبه الرساله الحديثه، 1986م.
    • پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، مفهوم جامعه‌شناسي امکان و عدم امکان و دلالت‌هاي آن، در: مجموعه مقالات دين وعلوم اجتماعي، به کوشش مجيد کافي، قم،1383.
    • پورفرج، علي‌رضا، «طراحي مدل علمي بر اساس مباني و پارادايم‌هاي اقتصاد اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش32،1387، ص123-141.
    • توسلي، محمد‌اسماعيل، «محدوديت‌ها و مسئوليت‌هاي دولت اسلامي در پولي كردن كسر بودجه»، اقتصاد اسلامي، ش14، 1383، ص79-105.
    • جاناتان اچ ترنر، مفاهيم و کاربردهاي جامعه‌شناسي، ترجمة محمد فولادي و محمد عزيز بختياري، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)، 1378.
    • جوادي آملي، عبداله، اسلام و محيط زيست، قم، اسراء، 1386.
    • ـــــ، منزلت عقل در هندسه معرفت ديني، قم، اسراء، 1386.
    • ـــــ، شريعت در آينه معرفت، قم، اسراء،‌ 1386.
    • جهانيان، ناصر، «بنيادهاي توسعه اقتصادي عادلانه در اسلام»، اقتصاد اسلامي، ش25، 1386، ص157-179.
    • حسيني، سيدرضا، «مفروضات نظريه رفتار مصرف‌كننده دراقتصاد اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش9، 1382، ص27-51.
    • خليليان اشكذري، محمدجمال، «شاخص‌هاي توسعه انسان محور در جامعه مطلوب و آرماني اسلام»، اقتصاد اسلامي، ش26، 1386، ص61-89.
    • دانيل، ليتل، تبيين در علوم اجتماعي، ترجمة عبدالکريم سروش، بي‌جا، مؤسسه فرهنگي صراط، 1373.
    • رضائي، مجيد، «نظريه‌هاي سرمايه‌گذاري در اقتصاد اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش4،1380، ص61-83.
    • ـــــ، «جايگاه نهاد دولت در عرضه اقتصاد»، اقتصاد اسلامي، ش14، 1383، ص37-63.
    • ـــــ، «اصول حاکم بر کار اقتصادي زنان از ديد اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش25، 1386، ص99-125.
    • رفيعي آتاني، عطااله، «درآمدي بر نظريه تقاضاي دانش ديني»، اقتصاد اسلامي، ش23، 1385، ص127-157.
    • ـــــ، «جايگاه دولت در نظام اقتصادي اسلام (دولت مصالح)»، اقتصاد اسلامي، ش28، 1386، ص37-61.
    • سرآباداني، غلام‌رضا، «اقتصاد تعاوني در اسلام»، اقتصاد اسلامي، ش14، 1383، ص105-127.
    • شوقي، احمد، النظريه الاقتصاديه من منظور الاسلامي، الرياض، مکتبه الخريجي، 1984م.
    • صدر، محمدباقر، اقتصادنا، قم، بوستان کتاب، 1382.
    • ـــــ، ماذا تعرف عن الاقتصاد الاسلامى، بيروت، بي‌نا، 1973م.
    • عزتي، مرتضي، «اثر ايمان مذهبي بر رفتار مصرف‌كننده»، اقتصاد اسلامي، ش11، 1382، ص11-35.
    • فراهاني فرد، سعيد، «سياست‌هاي مالي و ثروت‌هاي طبيعي»، اقتصاد اسلامي، ش2، 1380، ص33-55.
    • کارل ريموند پوپر، منطق اكتشافات علمي، ترجمة احمد آرام، بي‌جا، سروش، 1370.
    • کلباسي، حسين و رسول بخشي، «دستاوردهاي‌ علمي‌ دربارة‌ نرخ‌ بهره‌ و تحليل‌ تأثير آن‌ بر تورم‌ و وضعيت‌ اقتصاد ايران»، اقتصاد اسلامي، ش10، 1382، ص101-112.
    • كفايي، سيدمحمدعلي و حسين نصيري، «اصول حاکم برشاخص‌هاي نابرابري درآمدي و بررسي آنها از نظر اسلام»، اقتصاد اسلامي، ش32، 1387، ص93-122.
    • ‌گيلك‌ حكيم‌آبادي، محمدتقي، «اقتصاد ديني و اقتصاد ديني، اقتصاد اسلامي، ش8، 1381، ص61-72.
    • مايكل مولكي، علم و جامعه شناسي معرفت، ترجمة حسين کچوئيان، تهران، ني، 1376.
    • مير معزي، سيدحسين، «تقاضاي پول در اقتصاد اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش10، 1382، ص81-100.
    • ـــــ، «نظريه رفتار توليد كننده و تقاضاي كار در اقتصاد اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش13، 1383، ص103-134.
    • ـــــ، «تعادل در بازار كار و استخراج عرضه كل در اقتصاد اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش15،1383، ص9-30.
    • ـــــ، «الگوي مصرف کلان در جامعه اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش20، 1384، ص33-56.
    • ـــــ، «عرضه نيروي كار در اقتصاد اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش14،1383، ص13-36.
    • ـــــ، «هزينه فرصت سرمايه گذاري در اقتصاد اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش16، 1383، ص77-98.
    • ـــــ، فلسفه علم اقتصاد اسلامي، تهران، پژوهشگاه فرهنگ وانديشه اسلامي، 1388.
    • نظرپور، محمدتقي، «آزمون‌هاي تجربي در اقتصاد و كاربرد آن در اقتصاد اسلامي»، اقتصاد اسلامي، ش17، 1384، ص11-44.
    • نظرپور، محمدتقي و مصطفي منتظري‌مقدم، «فرهنگ اعتمادساز در انديشه ديني و نقش آن در توسعه اقتصادي»، اقتصاد اسلامي، ش31، 1387، ص37-68.
    • نقي‌پور، ولي‌اله و محمدرضا احمدي، «شاخص‌هاي اقتصادي توسعه انساني از ديدگاه اسلام»، اقتصاد اسلامي، ش31،1387، ص69-102.
    • يوسفي، احمدعلي، «راه‌هاي جبران كاهش ارزش پول در سپرده‌هاي بانكي»، اقتصاد اسلامي، ش13،1383، ص135-154.
    • ـــــ، ماهيت و ساختار اقتصاد اسلامي، تهران، پژوهشگاه فرهنگ وانديشه اسلامي، 1379.
    • Chapra,m.umer, Islam and the Economic Challenge, UK, 1992.
    • Khan, Akram, "Challenges of Islamic Economics" , Pakistan Islamic Education Congress, lahore, 1985.
    • Manan, M.A, Islamic Economics:Theory and Practice , cambridge, 1986.
    • Zarqa, Mouhammadanas, MethodologyofIslamic Economics –in Monzer Kahf , ed, Lessons in Islamic Economics, Forthcoming,irti,jeddah.1st part, 2edvol. syrian University press, 1958.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rafiee Atani, Ataallah.(2025) Further Inquiry into the Nature of "Islamic Economics". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 3(1), 171-196

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Ataallah Rafiee Atani."Further Inquiry into the Nature of "Islamic Economics"". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 3, 1, 2025, 171-196

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rafiee Atani, A.(2025) 'Further Inquiry into the Nature of "Islamic Economics"', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 3(1), pp. 171-196

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rafiee Atani, A. Further Inquiry into the Nature of "Islamic Economics". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 3(1): 171-196