Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, Volume 10, Issue 2, No 20, Year 2025 , Pages 5-28

    Foreign Trade Index in the Islamic Approach

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Mohammad javad Tavakkoli / Assistant Professor, Department of Economics, Imam Khomeini Education and Research Institute / tavakoli@qabas.net
    Abstract: 
    In international trade issues, the indexes are provided for measuring the performance of countries in foreign trade. This paper seeks to answer the question of what indexes in the Islamic approach can be provided for measuring the performance of foreign trade. According to the hypothesis of this paper, conventional foreign trade indexes have inconsistencies with the Islamic approach. The proposed index of this paper is based on Islamic foundations and favorable foreign trade theory in the Islamic approach. According to the proposed theory, determining the desirable status of Islamic foreign trade in the three dimensions of trading items, trading parties and trading conditions depends on the realization rate of the five general orientations. Accordingly, Islamic foreign trade should attract public commercial interest, obtain a pure trade, provide the financial independence, strengthen Islamic business convergence and meet the requirements of justice and fairness. The proposed index of this paper is composed of indicators that measure the above five orientations.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :شاخص تجارت خارجی در رویکرد اسلامی
    Abstract: 
    در مباحث تجارت بین الملل، شاخص هایی برای سنجش عملکرد کشورها در تجارت خارجی ارائه شده است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال است که در رویکرد اسلامی، چه شاخصی برای سنجش عملکرد تجارت خارجی می توان ارائه داد؟ بنا به فرضیه مقاله، شاخص های متعارف تجارت خارجی ناسازگاری هایی با رویکرد اسلامی دارند. شاخص پیشنهادی این مقاله مبتنی بر مبانی اسلامی و نظریه تجارت خارجی مطلوب در رویکرد اسلامی است. بر اساس نظریه مطرح شده در این تحقیق، تعیین وضعیت مطلوب تجارت خارجی اسلامی در سه بعد اقلام تجاری، طرف های تجاری و شرایط تجاری وابسته به ارزیابی میزان تحقق پنج جهت گیری کلی است. بر این اساس، تجارت خارجی اسلامی باید موجب جلب منفعت تجاری عمومی، حصول تجارت طیّب، تأمین استقلال تجاری، تقویت همگرایی تجاری اسلامی و تأمین اقتضائات عدالت و انصاف شود. شاخص ترکیبی پیشنهادی در این مقاله متشکل از نماگرهایی است که جهت گیری های پنج گانه بالا را می سنجند.
    References: 
    • ابن ابی‌الحدید،1404ق، شرح نهج‌البلاغه، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
    • ابن‌بابويه، محمدبن‌علي (صدوق)، 1413ق، من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین.
    • استیگلیتز، جوزف، 1387، تجارت منصفانه برای همه، ترجمة مسعود كرباسيان، تهران، چشمه.
    • اسلاملوئیان، كريم و عباس خدادادی، 1383، «تأثیر تنوع صادرات بر روند مبادله»، بازرگانی، ش32، ص 187-191.
    • پورمقيم، جواد، 1385، تجارت بین‌الملل، تهران، نشر ني.
    • توكلي، محمدجواد و عباس شفيعي‌نژاد، 1391، «شاخص توليد خالص داخلي طيب»، معرفت اقتصاد اسلامي، ش6، ص 29-54.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1388، روابط بین‌الملل در اسلام، قم، اسراء.
    • حرعاملی، محمدبن‌حسن، 1409ق، وسائل‌الشيعة، قم، اهل‌البيت.
    • حسینی جرجانی، ابي‌الفتح، 1404ق، آیات الاحکام، قم، نويد.
    • خلیلی، عبدالامير، 1369، «قانون مزیت نسبی در تولید و داد و ستد در اسلام»، در: مجموعه مقالات فارسی اولین مجمع بررسی‌های اقتصاد اسلامی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
    • رحیمی بروجردی، عليرضا، 1374، روابط تجاری بین‌المللی معاصر، تهران، دانشگاه آزاد اسلامي.
    • علي‎ابن‌ موسي الرضا، 1406ق، الفقه المنسوب الی الامام الرضا، مشهد، آل‌البیت.
    • سالواتوره، دومنيك، 1374، نظريه و مسائل اقتصاد بین‌الملل، ترجمة سيدهدايت ايران‌پرور و حميدگلريز، تهران، نشر ني.
    • شايق، احمد، 1371، مطالعه اقتصادی برای تشکیل بازار مشترک اسلامی، تهران، سازمان برنامه و بودجه.
    • صلاح‌الدین، محمد، 1384، نظم و روابط اقتصادی بین‌الملل در چشم‌انداز اسلامی، درس‌هایی در اقتصاد اسلامی، ترجمة ناصر الهي، قم، دانشگاه مفيد.
    • علوي، محمدتقي، 1371، «بازار مشترك اسلامي»، معرفت، ش2، ص 48-51.
    • قطب‌الدين راوندى، سعيد، 1405ق، فقه القرآن، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
    • كلينى، محمدبن‌يعقوب، 1407ق، الكافي، چ چهارم، تهران، دارالكتب الإسلامية.
    • کفایی، سيدمحمدعلي و همكاران، 1389، «بررسی هزینه و فایده حمایت‌گرایی تجاری در ایران با استفاده از مدل جاذبه»، اقتصاد و الگوسازي، ش1، ص 131-150.
    • ماير، جرالد، 1382، فضای بین المللی تجارت، رقابت و حاکمیت در اقتصاد جهانی، ترجمة علي حبيبيان، تهران، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
    • مجلسى، محمدباقر، 1403ق، بحارالأنوار، چ دوم، بيروت، دار إحياء التراث العربي.
    • ـــــ ، 1380، حلیة‌المتقین، قم، فكرآوران.
    • محمدی ری‌شهری، محمد، 1362، میزان‌الحکمه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
    • میرجلیلی، حسين، 1388، نظریه‌ها و سیاست‌های تجاری بین‌الملل و بازرگانی خارجی ایران، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • یوسف‌وند، سامان و همكاران، 1389، «بررسی اثر جهانی‌شدن بر رابطه مبادله ناخالص کالاهای مصرفی، واسطه‌ای و سرمایه‌ای ایران با استفاده از رهیافت معادلات همزمان»، توسعه و سرمايه، ش6، ص 7-28.
    • Ghose, A, 2004, “Global Economic Inequality and International Trade”, Cambridge Journal of Economics, Vol. 28, No. 2, P. 229-252.
    • OECD & JRC, 2008, Handbook on Constructing Composite Indicators;Methodology and User Guide.
    • Siddiqi, M, 1999, “Principles of International Economic Relations in Islam” In Manan et al. (Eds.), International Economic Relationships from an Islamic Perspective, P. 9-42.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Tavakkoli, Mohammad javad.(2025) Foreign Trade Index in the Islamic Approach . Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 10(2), 5-28

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammad javad Tavakkoli."Foreign Trade Index in the Islamic Approach ". Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 10, 2, 2025, 5-28

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Tavakkoli, M.(2025) 'Foreign Trade Index in the Islamic Approach ', Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 10(2), pp. 5-28

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Tavakkoli, M. Foreign Trade Index in the Islamic Approach . Ma`rifat-e Eghtesad-e Islami, 2025; 10(2): 5-28