معرفت اقتصاداسلامی، سال یازدهم، شماره اول، پیاپی 21، پاییز و زمستان 1398، صفحات 57-72

    تحلیل فقهی ـ اقتصادی استخراج ارزهای مجازی در نظام اقتصادی اسلام؛ (مطالعه موردی بیت‌کوین)

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    حسین عیوضلو / دانشیار گروه اقتصاد سياسي دانشگاه امام صادق (ع) / ayvazlou@isu.ac.ir
    سیدعباس موسویان / استاد گروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی / samosavian@yahoo.com
    ✍️ محسن رضائی صدرآبادی / دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) / mohsenrezay@gmail.com
    جواد نوری / دانشجوی دکتری حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات / lawyer.j.nouri@gmail.com
    چکیده: 
    در اواخر سال 2008، با رشد فناوری ها و گسترش فضای مجازی، پدیده ای تحت عنوان ارز رمزنگاری شده «بیت کوین» به جهان معرفی گردید و مورد اقبال عمومی قرار گرفت. هرچند استخراج ارزهای مجازی در کشورهای اسلامی و ایران گسترش یافته، هنوز ابهاماتی شرعی در زمینه حلیت و مشروعیت درآمد حاصله از آن وجود دارد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به بررسی فقهی-اقتصادی استخراج ارزهای مجازی در نظام اقتصادی اسلام می پردازیم. نتایج تحقیق نشان می دهد اولاً، با توجه به گسترش مصادیق مختلف ارزهای مجازی، باید حکم استخراج هر ارز مجازی را به صورت مجزا، با اصول و قواعد اسلامی تطبیق داد. در این راستا، از منظر فقه فردی، اگر پاداشی که در ازای فعالیت استخراج پرداخت می شود، امری باشد که در نظام اقتصادی، عوض و مابه ازاء معتبر نداشته باشد، عقد باطل است. ثانیاً، از منظر فقه حکومتی، پرداختن به فعالیت استخراج ارزهای مجازی ای که منجر به تقویت حکومت اسلامی گردند، جایز بوده و باید مورد توجه قرار گیرند. در مقابل، استخراج ارزهایی که موجب استیلاء نظام سلطه بر حکومت اسلامی شوند، جایز نیست.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Juridical - Economic Analysis of Virtual Currencies Extraction in Islamic Economic System; (Bitcoin Case Study)
    Abstract: 
    In late 2008, with the advent of technology and the expansion of cyberspace, a phenomenon known as the "Bitcoin" cryptocurrency was introduced to the world and became popular. Although the extraction of virtual currencies is widespread in Islamic countries and Iran, there are still religious doubts about the legitimacy of its income. This paper studies the legal-economic analysis of virtual currencies extraction in the Islamic economic system using an analytical method. The results show that, firstly, given the spread of different instances of virtual currencies, the rule of extraction of each virtual currency must be applied in accordance with Islamic principles and rules. In this regard, from the point of view of individual jurisprudence, if the remuneration paid for the extractive activity is something which is not valid in the economic system, the contract is void. Secondly, from the point of view of government jurisprudence, practicing the activity of extracting virtual currencies that would strengthen Islamic rule is permissible and should be considered. On the other hand, it is not permissible to extract the currencies that give rise to the dominance of infidel regimes over Islamic state.
    References: 
    References: 
    • بیات، فرهاد و شیرین فرهاد، 1398، شرح جامع قانون مدنی، تهران، ارشد.
    • توکلی، محمدرضا، 1397، مختصر حقوق تجارت، تهران، مکتوب آخر.
    • حرانی، حسن‌بن‌علی، 1394ق، تحف‌العقول، قم، بصیرتی.
    • خردمند، محسن، 1398، «بررسي فقهي استخراج و مبادلۀ رمزارزها با تمركز بر شبكۀ «بيت كوين»»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش 20، ص 109-124.
    • سلیمانی‌پور، محمدمهدی و همكاران، 1396، «بررسی فقهی پول مجازی»، تحقیقات مالی اسلامی، ش12، ص 167-192.
    • شهيد‌ثانى، زين‌الدين‌بن‌على، 1386ق، ‌الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية (المحشى - كلانتر)، نجف، الدینیة.
    • صدر، محمدباقر، ۱۳۹۹ق، خطوط تفصیلیّة عن اقتصاد المجتمع الاسلامی، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات.
    • طباطبائى، سيدمحمدحسين، 1391، تفسیر المیزان، بی‌جا، بی‌نا.
    • طوسی، محمدبن حسن، 1387، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران، مرتضوي.
    • عیوضلو، حسین، 1375، نظریه‌ای در تبیین مبانی نظری توزیع ثروت و درآمد در نظام اقتصادی اسلام، تهران، پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و معاونت امور اقتصادی.
    • کاتوزیان، ناصر، 1391، قواعد عمومی قراردادها، تهران، شرکت سهامی انتشار.
    • محقق حلی، ابوالقاسم، 1409ق، شرایع‌الاسلام، تهران، استقلال.
    • مطهری، مرتضی، 1376، مجموعه آثار، قم، صدرا.
    • ـــــ ، 1381، یادداشت‌ها، تهران، صدرا.
    • موسوی خمینی، سیدروح‌الله، 1421ق، کتاب البیع، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    • ـــــ ، 1392، تحریرالوسیله، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    • نواب‌پور، علیرضا، 1397، تحلیل فقهی کارکردهای پول رمزنگاری‌شده (مورد مطالعه بیت کوین)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق.
    • نواب‌پور، علیرضا و همكاران، 1397، «تحلیل فقهی کارکردهای پول رمزنگاری شده (مورد مطالعه بیت‌کوین»، اقتصاد اسلامی، ش72، ص 213-243.
    • Abu-Bakar, Mufti Muhammad, 2018, “Shariah Analysis of Bitcoin, Cryptocurrency, and Blockchain”, in: https://blossomfinance.com/bitcoin-working-paper. 
    • Davidson, Sinclair & de-Filippi, Primavera & Potts, Jason, 2016, “Economics of Blockchain”, Public Choice Conference, Fort Lauderdale, United States. ff10.2139/ssrn.2744751ff.
    • Franco, Pedro, 2104, Understanding Bitcoin: Cryptography, Engineering and Economics (The Wiley Finance Series), Wiley; 1 edition, The Wiley Finance Series (Book 1).
    • Mufti Faraz Adam, 2017, “Money and Bitcoin According to Islamic Law and Economics”, in: https://www.scribd.com/document/383062046/A-Research-on-Money-and-Bitcoin
    • Satoshi Nakamoto, 2009, “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System”, in: https://bitcoin.org/bitcoin.pdf.
    • Wright, Aaron & De Filippi, Primaveram, 2015, “Decentralized Blockchain Technology and the Rise of Lex Cryptographia”, in:
    • https://www.intgovforum.org/cms/wks2015/uploads/ proposalbackgroundpaper/SSRN-id2580664.pdf.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    عیوضلو، حسین، موسویان، سیدعباس، رضائی صدرآبادی، محسن، نوری، جواد.(1398) تحلیل فقهی ـ اقتصادی استخراج ارزهای مجازی در نظام اقتصادی اسلام؛ (مطالعه موردی بیت‌کوین). دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 11(1)، 57-72

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حسین عیوضلو؛ سیدعباس موسویان؛ محسن رضائی صدرآبادی؛ جواد نوری."تحلیل فقهی ـ اقتصادی استخراج ارزهای مجازی در نظام اقتصادی اسلام؛ (مطالعه موردی بیت‌کوین)". دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 11، 1، 1398، 57-72

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    عیوضلو، حسین، موسویان، سیدعباس، رضائی صدرآبادی، محسن، نوری، جواد.(1398) 'تحلیل فقهی ـ اقتصادی استخراج ارزهای مجازی در نظام اقتصادی اسلام؛ (مطالعه موردی بیت‌کوین)'، دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 11(1), pp. 57-72

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    عیوضلو، حسین، موسویان، سیدعباس، رضائی صدرآبادی، محسن، نوری، جواد. تحلیل فقهی ـ اقتصادی استخراج ارزهای مجازی در نظام اقتصادی اسلام؛ (مطالعه موردی بیت‌کوین). معرفت اقتصاداسلامی، 11, 1398؛ 11(1): 57-72