معرفت اقتصاد اسلامی

سال هفتم، شماره اول، پیاپی 13، پاییز و زمستان 1394

علی معصومی نیا / عضو هیآت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی masuminia_ali@yahoo.com

سمیه رشیدیان / دانشجوی دکتری اقتصاد اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی   s.rashidian@atu.ac.ir

دریافت: 05/08/1394 ـ پذیرش: 03/12/1394

چکیده

در اقتصاد متعارف، هدف از فعالیت های اقتصادی، رسیدن به رفاه به معنای لذت و سعادت است. در این مقاله به بررسی رویکرد اسلام نسبت به رفاه اقتصادی و مفاهیم مرتبط از جمله لذت، خوشی و سعادت می پردازیم. بنا به فرضیه مقاله، اسلام رفاه عاقلانه را مطلوب می داند. یافته های پژوهش نشان می دهد که اسلام ضمن به رسمیت شناختن رفاه مادی معقول، به دنبال این است که جامعۀ اسلامی، جامعه ای مرفه باشد. حکمای اسلامی در تبیین رفاه مطلوب در رویکرد اسلامی، لذت های عقلی را از لذت های جسمی برتر می دانند و ضمن تایید لذت های جسمی، پذیرش آن را مشروط به عدم تنافی با لذت های عقلی می دانند. اسلام با گشودن افق های ابدیت به روی انسان، به دنبال جهت دهی رفاه مادی در راستای دستیابی به لذت های وصف ناپذیر مادی و معنوی سرای دیگر می باشد؛ لذت هایی را هم که در تنافی با آن لذت ها می باشد، ممنوع یا نکوهیده اعلام کرده است. رفاه موردنظر اسلام با رفاه در اقتصاد متعارف که سعادت را مرادف لذت می داند تفاوت اساسی دارد.  می توان گفت رفاه مورد تأیید اسلام «رفاه عاقلانه» است که در برابر رفاه «رفاه غافلانه» رایج قرار می گیرد. در نگاه اسلامی، رفاه غافلانه موجب کفران نعمت، فساد، غفلت و نابودی جامعه می شود.

کلیدواژه ها: رفاه اقتصادی، اقتصاد اسلامی، رفاه در اسلام، لذت گرایی در اسلام، رابطۀ سعادت و لذت.

رده  بندی JEL: D6، I30، P4.