تحلیل نظری و ریاضی الگوی سهم بری عوامل تولید بر مبنای مالکیت شراکتی بنگاه در چارچوب آموزه¬های اسلامی
نویسندگان:
محمدهادی زاهدی وفا / دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)
چکیده:
کارایی و عدالت دو معیار مهم در سهم‌بری عوامل تولید و کاهش فاصله درآمدی عوامل تولید می‌باشد؛ اعمال این دو معیار موجب بهبود شرایط توزیع درآمد جامعه می‌شود. مقاله حاضر در پی یافتن پاسخ این سوال است که در شرایط مالکیت شراکتی بنگاه، الگوی سهم‌بری عوامل تولید مدنظر اسلام دارای چه ویژگی‌هایی است و نوع مالکیت چه نقشی در این الگو دارد؟ در پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد نظری ـ ریاضی و تحلیل نتایج بر مبنای روش‌های منطقی و ریاضی، الگویی را بر مبنای بهینه‌سازی مانده سود شرعی بنگاه به‌مثابۀ هدف بنگاه شراکتی ارائه می‌کنیم. بنا به یافته‌های پژوهش، نوع هدف بنگاه ناشی از نوع مالکیت آن می‌تواند تأثیر بسیار مهمی بر نحوۀ تخصیص منافع تولید بین عوامل داشته باشد؛ تعیین سهم عوامل تولید براساس مبنای مزبور از جهت کمک به تحقق کارایی و عدالت نسبت به سهم‌بری رایج در اقتصاد متعارف برتری دارد.
Article data in English (انگلیسی)
Title:
A Theoretical and Mathematical Analysis of the Model of the Share of Production Agents based on the Partnership Ownership of the Company in the Framework of Islamic Teachings
Abstract:
Efficiency and justice are two important criteria in the allocation of production factors and reducing the income gap of production factors; Applying these two criteria will improve the income distribution conditions of the society. This article seeks to find the answer to the question that in the conditions of partnership ownership of the company, what are the characteristics of the production factor sharing model considered by Islam and what role does the type of ownership play in this model? Using the theoretical-mathematical approach and analyzing the results based on logical and mathematical methods, this research presents a model based on the optimization of the legal profit balance of the company as the goal of the partnership company. According to the findings, the type of the company's purpose resulting from its type of ownership can have a very important effect on the way production benefits are allocated among factors. To achieve efficiency and justice, determining the share of production factors based on the mentioned basis is superior to the common share allocation in conventional economy.
References:
References:
- نهج‌البلاغه، 1378، ترجمة سید جعفر شهیدی ، تهران، علمی و فرهنگی
- اخوان کاظمی، بهرام، 1379، «نظریات عدالت در اندیشه سیاسی ابن‌خلدون»، حقوق و علوم سیاسی، ش 778، ص 97-114.
- پیغامی، عادل و همکاران، 1394، «بازخوانی نظریه شهید صدر در الگوی فقهی توزیع درآمد میان عوامل تولید براساس نظریه عاملیت»، معرفت اقتصاد اسلامی، ش 12، ص 5-22.
- تفضلی، فریدون، 1372، تاریخ عقاید اقتصادی، تهران، نشر نی.
- توتونچیان، ایرج، 1380، «تأثیر قیمت‌گذاری بر سهم نیروی انسانی و بر ضریب تکاثری سرمایه در اقتصاد اسلامی»، در: مجموعه مقالات کنفرانس پولی و ارزی، تهران، مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی.
- جعفری صمیمی، احمد و امیرمنصور طهرانچیان، 1388، اقتصاد ریاضی، مازندران، دانشگاه مازندران.
- جمشیدی، محمدحسین، 1380، نظریه عدالت از دیدگاه فارابی، امام خمینی و شهید صدر، تهران، پژوهشکده امام خمینی.
- خاندوزی، سیداحسان و علی افسری، 1397، «تحلیل الگوی سهم‌بری عادلانه عوامل تولید با رویکرد اسلامی»، اقتصاد اسلامی، ش 71، ص 37ـ65.
- داب، موریس، 1381، تئوری‌های ارزش و توزیع از زمان آدام اسمیت، ترجمة حبیب‌الله تیموری، تهران، نشر نی.
- دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، 1362، درآمدی بر اقتصاد اسلامی، تهران، سمت.
- راولز، جان، 1383، عدالت به مثابه انصاف: یک بازگویی، ترجمة عرفان ثابتی، تهران، ققنوس.
- رجایی، سیدمحمدکاظم و سعید مهدوی‌وفا، 1395، «شاخص عدالت در سهم‌بری عوامل تولید با نگرش اسلامی»، پژوهش‌های اقتصاد مقاومتی، ش 1، ص183ـ221.
- زاهد، علی و همکاران، 1398، «سهم‌بری ابزار تولید از محصول؛ رویکردی فقهی اقتصادی: با تأکید بر اندیشه‌های شهید صدر»، اقتصاد اسلامی، ش 79، ص115-137.
- زنگی‌نژاد، آیت‌اله، 1392، نگاهی نوین به نطریه تولید در چارچوب اقتصاد اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علوم اقتصادی تهران.
- شاکری، عباس و امین مالکی، 1388، «تحول در اندیشه توزیع درآمد در قرن بیستم (حرکت از توزیع تابعی به توزیع مقداری درآمد)»، پژوهش‌نامه اقتصادی، سال نهم، ش 4، ص 57-88.
- صدر، سیدمحمدباقر، 1357، اقتصادنا، ترجمة عبدالعلی اسپهبدی و محمدکاظم بجنوردی، چ دوم، قم، انتشارات اسلامی.
- صدر، سیدمحمدباقر، 1378، اقتصادنا، قم، بوستان کتاب.
- عزتی، مرتضی، 1389، «تبیین رفتار تولیدکنندة مسلمان»، اقتصاد اسلامی، ش 39، ص 35-69.
- عسگری، محمدمهدی و امیراحمد ذوالفقاری، 1397، «بررسی سیاست تعیین حداقل دستمزد در اقتصاد اسلامی»، اقتصاد و بانکداری اسلامی، ش 23، ص87ـ108.
- علی‌کرمانی، محمد و همکاران، 1391، «مدل‌های تعیین و مدیریت دستمزد نیروی کار در اقتصاد اسلامی و مقایسه آن با مدل نئوکلاسیک»، مدیریت فردا، ش33، ص95-114.
- عیوضلو، حسین، 1384، عدالت و کارایی در تطبیق با نظام اقتصادی در اسلام، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
- عیوضی ، احیاء، 1398، «چگونگی توزیع تابعی درآمد در اقتصاد متعارف و نظرات شهیدصدر»، پژوهش‌نامه اقتصادی، ش 72، ص 237-263
- فراهانی‌فرد، سعید، 1396، «کارکرد اقتصادی دین اسلام (توزیع ثروت و درآمد)»، قبسات، ش 86، ص 103-128.
- قپانچی، سیدصدرالدین، 1362، اندیشه‌های سیاسی آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر، تهران، رسا.
- قدیری اصل، باقر، 1364، سیر اندیشه اقتصادی، تهران، دانشگاه تهران.
- کاتوزیان، ناصر، 1377، فلسفه حقوق، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- گروهی از نویسندگان، 1375، مباحثی در اقتصاد خرد با نگرش اسلامی، ترجمة حسین صادقی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
- ماسگریو، ریچارد، 1372، مالیه عمومى در تئورى و عمل، ترجمة مسعود محمدى و یدالله ابراهیمى‌فر، تهران، سازمان برنامه و بودجه.
- موسوى خمینى، سیدروح‌الله، 1379، تحریر الوسیله، قم، دارالعلم.
- مهرگان، نادر و همکاران، 1378، «رابطه حداقل دستمزد با توزیع درآمد در ایران»، رفاه اجتماعی، ش33، ص46-65.
- میرمعزی، سیدحسین، 1383، «تعادل در بازارکار و استخراج عرضه کل در اقتصاد اسلامی»، اقتصاد اسلامی، ش 15، ص 9-30.
- ندری، کامران و وهاب قلیچ، 1388، «جستاری پیرامون معیارها و چارچوب نظام توزیع درآمد در اقتصاد اسلامی»، مطالعات اقتصاد اسلامی، ش 13، ص155ـ182.
- Abbas, Abdel Rahman B.M, 1995, "Islamic Economics: A Psycho-ethical Paradigm", Majallat Al- Ta’sil, N. 14, p. 116-123.
- Akhtar, M. Ramzan, 1993, "An Islamic Framework for Employer-Employee Relationships", American Journal of Islamic Social Sciences, V. 9, N. 2 N., p. 202-218.
- Al-Jarhi, Mabid, 1985, "Towards an Islamic Macro Model of Distribution: A Comparative Approach", Munich Personal RePEc Archive, Online at https://mpra.ub.uni-muenchen.de/66718/ MPRA Paper No. 66718, posted 18 Sep 2015 17:42 UTC.
- Atkinson, A.B, 2009, Factor shares: the principal problem of political economy?, Oxford Review of Economic Policy, V. 25, N. 1, p. 3-16.
- Bendjilali, Boualem & Farid B. Taher, 1990, "A Zero Efficiency Loss Monopolist: An Islamic Perspective"; American Journal of Islamic Social Sciences, V. 7, N. 2, p. 219-232.
- Bentolila, S, and Saint Paul, G, 2003, Explaining Movements in the Labor Share, Contributions to Macroeconomics, No. 3, Article 9.
- Feldstein, M. S, 2008, Did Wages Reflect the Growth in Productivity?, NBER Working Paper 13953.
- Hayek.F.A, 1960, The Constitution of Liberty, Chicago, University of Chicago Press.
- Iqbal, Munawar, 1992, "Organization of Production and Theory of Firm Behaviour from an Islamic Perspective", In Lectures on Islamic Economics, Ausaf Ahmad and Kazim Raza Awan (Ed.), Jeddah, Islamic Research and Training Institute, IDB.
- Jacobson, M. and F. Occhino, 2012, Behind the Decline in Labors Share of Income, Federal Reserve Bank of Cleveland.
- Kahf, Monzer, 1978, The Theory of Production, In The Islamic Economy; Analytical Study of the Functioning of the Islamic Economic System, by Monzer Kahf. Plainfield, Indiana: The Muslim Students’Association of the United States and Canada.
- Kahf, Monzer, 2014, Notes on Islamic Economics: Theories and Institutions, CreateSpace Independent Publishing Platform.
- Kruse, D.L, Freeman, R.B, and Blasi, J.R, 2010, Shared Capitalism at Work: Employee Ownership, Profit and Gain Sharing and Broad-Based Stock Options, Chicago, University of Chicago Press.
- Mannan, Muhammad Abdul, 1992, "The Behaviour of the Islamic Firm and Its bjectives in an slamic Framework", in Readings in Microeconomics: An Islamic Perspective, Edited by Sayyid Tahir, Aidit Ghazali and Syed Omar Syed Agil Petaling Jaya: Longman Malaysia Sdn. Bhd.
- Mill, John Stuart, 1885, Principles of Political Economy, Abridged, A Text-Book for Colleges, New York.
- Naqvi, Syed Nawab Haider, 1981, Economics of Human Rights: An Islamic Perspective, Hamdard Islamicus.
- Sadeq, Abul Hassan M., 1989, “Factor pricing and Income Distribution from an Islamic perspective”', International Journal of Economics, Management and Accounting, V. 2, N. 1, p. 1-30.
- Selamah Abdullah yosef and Ruzita Mohammad Amin, 2007, “A survey on the objective of the firm and Models of producer behavior in the Islamic Frameworc'”, J.KAU: Islamic econ, Vol. 20, N.2, P. 3-16.
- Siddiqi, Muhammad Nejatullah, 1979, The Economic Enterprise in Islam, 2nd edition, Lahore, Pakistan, Islamic Publications.
- Silver, Morris,1989, Foundation of Economic Justice, Basil Blackwell.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
فراهانی فرد، سعید، زاهدی وفا، محمدهادی، زنگی نژاد، آیت اله.(1402) تحلیل نظری و ریاضی الگوی سهم بری عوامل تولید بر مبنای مالکیت شراکتی بنگاه در چارچوب آموزه¬های اسلامی. دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14(2)، 25-42 https://doi.org/10.22034/marefateeqtesadi.2024.2021923
سعید فراهانی فرد؛ محمدهادی زاهدی وفا؛ آیت اله زنگی نژاد."تحلیل نظری و ریاضی الگوی سهم بری عوامل تولید بر مبنای مالکیت شراکتی بنگاه در چارچوب آموزه¬های اسلامی". دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14، 2، 1402، 25-42
فراهانی فرد، سعید، زاهدی وفا، محمدهادی، زنگی نژاد، آیت اله.(1402) 'تحلیل نظری و ریاضی الگوی سهم بری عوامل تولید بر مبنای مالکیت شراکتی بنگاه در چارچوب آموزه¬های اسلامی'، دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14(2), pp. 25-42
