بررسي نظريه‌هاي «مولّد بودن سرمايه» به‌عنوان اساس توجيهات بهره

سال سيزدهم، شماره اول، پياپي 25، پاييز و زمستان 1400، ص 179 ـ 196
 

مقالة پژوهشي:
سيدمحمدکاظم رجائي رامشه/ دانشيار گروه اقتصاد مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ص)     rajaii@iki.ac.ir
دريافت: 01/12/1400 ـ پذيرش: 23/03/1401

چکيده
بهره، جريان مداوم درآمد به سمت صاحب دارايي مالي از طريق زياده مشروط در قرارداد قرض است. حتي اگر صاحب دارايي مالي انگشتش را هم تکان ندهد اين درآمد به سمت او جريان مي‌يابد. اين مقاله با روش توصيفي تحليلي در مقام پاسخ به اين پرسش است که اولاً اساس استدلال قائلين به ضرورت وجود بهره براي اثبات استحقاق قرض‌دهنده به‌عنوان صاحب دارايي پولي در قرارداد قرض چيست؟ ثانياً آيا اين استدلال قدرت توجيه بهره را دارد يا خير؟ مقاله اثبات مي‌کند اساس توجيهات مهم بهره، در گزاره «سرمايه مولد است» خلاصه مي‌شود و اين گزاره قدرت توجيه جريان دائم درآمدي به نام بهره را ندارد. در قرارداد قرض دارايي پولي ممکن است تبديل به سرمايه فيزيکي شود. با تبديل دارايي پولي به سرمايه فيزيکي، اين سرمايه لزوماً به عامل تبديل توليد نخواهد شد. با فرض تبديل به عامل توليد، لزوماً مولديت فيزيکي را به‌دنبال نخواهد داشت. همچنان‌که مولديت احتمالي فيزيکي، به معناي مولديت دائم ارزشي نخواهد بود. با اغماض نسبت به همه اين احتمالات زياده ـ درآمد ـ پديد آمده احتمالي، از نظر حقوقي ملک قرض‌گيرنده و نه قرض‌دهنده است.

کليدواژه‌ها: بهره، ربا، توجيهات بهره، مولديت سرمايه، نظريه‌هاي بهره.
طبقه‌بندي JEL:  E43، E49.