بررسی تطبیقی انواع شناخت و امتداد روش‌شناختی آن در اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف
نوع مقاله:
پژوهشی
نویسندگان:
چکیده:
این مقاله به بررسی تطبیقی انواع شناخت در فلسفه‌ی اسلامی و فلسفه‌ی غرب و امتداد آن در روش شناسی دانش اقتصاد اسلامی و علم اقتصاد متعارف می پردازد. بنا به فرضیه‌ی مقاله، تفاوت انواع معرفت در فلسفه‌ی اسلامی و فلسفه‌ی غرب باعث تفاوت در روش شناسی دو دانش اقتصاد اسلامی و متعارف می شود. یافته های پژوهش که به روش تحلیلی انجام شده است، نشان می دهد که علم حضوری از ویژگی های فلسفه‌ی اسلامی است و در فلسفه‌ی غرب مطرح نشده است. علم حضوری همگانی و خاص، در نظریه پردازی و تبیین علمی کاربرد دارد؛ ولی روش استفاده از علم حضوری خاص و اعتبارسنجی نتایج آن، باید تدوین شود. علم حصولی به دو قسم تصور (شامل مفاهیم حقیقی و اعتباری) و تصدیق تقسیم می شود. اختلاف دیدگاه فلاسفه‌ی اسلامی و غرب درباره‌ی مفاهیم حقیقی کلی، منجر به اختلاف در روش نظریه پردازی و اعتبار سنجی نظریه ها می شود. از نگاه فلاسفه‌ی اسلامی، مفاهیم اعتباری در تنظیم رفتارها و روابط اجتماعی و اقتصادی افراد در جامعه مؤثرند؛ ازاین رو در دانش اقتصاد اسلامی باید به نقش اعتبارات اجتماعی توجه شود. در مورد تصدیقات به این نتیجه رسیدیم که گزاره های کلی اخباری بیانگر رابطه‌ی علی و معلولی بین رفتارها و پدیده های اقتصادی، عنصر هویت بخش دانش اقتصاد متعارف و اسلامی اند؛ ولی روش دستیابی به این گزاره ها و نیز اعتبارسنجی آنها در دو دانش مبتنی بر مبانی هستی شناسانه و معرفت شناسانه‌ی دو دانش، متفاوت بوده و نیازمند تبیین است.
Article data in English (انگلیسی)
References:
References:
- جوادي آملي، عبدالله، 1376، رحيق مختوم، قم، اسراء.
- جوادي آملي، عبدالله، 1386، تفسير موضوعي قرآن كريم، قم، اسراء.
- جوادي آملي، عبدالله، 1393، تحرير رساله الولايه، قم، اسراء.
- جوادي آملي، عبدالله، 1397، معرفت‌شناسي در قرآن، قم، اسراء.
- جوشقاني نائيني، سيدحميد و همكاران، 1396، «تطور مفهومي نهاد و دلالت‌هاي آن بر مطالعات نهادي اقتصاد اسلامي و اقتصاد ايران»، جستارهاي اقتصادي، دوره چهاردهم، ش 28، ص 97-120.
- حائري يزدي، مهدي، 1379، «تاريخ علم حضوري»، ذهن، ش 3، ص 17-41.
- حسين‌زاده، محمد، 1386، کاوش در ژرفاي معرفت‌شناسي، منابع معرفت، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- حسين‌زاده، محمد، 1388، معرفت بشري، زيرساخت‌ها، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- حسين‌زاده، محمد، 1394، منابع معرفت، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- خسروپناه، عبدالحسين و حسن پناهي‌آزاد، 1389، هستي‌شناسي معرفت، تهران، اميرکبير.
- شيرواني، علي، 1389، «مفهوم شهود در فلسفه غرب و نسبت آن با علم حضوري»، آيين حکمت، سال دوم، ش 6، ص 65-110.
- صدر، سيدمحمدباقر، بي‌تا، فلسفتنا، بيروت، دار التعارف للمطبوعات.
- صدوق، محمدبن علي، بي‌تا، التوحيد، قم، مؤسسة النشر الاسلامي.
- طباطبائى، سيدمحمدحسين، 1364، اصول فلسفه و روش رئاليسم، تهران، صدرا.
- طباطبائى، سيدمحمدحسين، 1387، اصول فلسفه رئاليسم، چ دوم، قم، بوستان كتاب.
- غنى‌نژاد، موسى، 1376، مقدمه‌اى بر معرفت‌شناسى علم اقتصاد، تهران، مؤسسة عالى و پژوهش در برنامه‌ريزى و توسعه.
- فريدمن، ميلتون، 1381، «روش‌شناسي اقتصاد اثباتي»، ترجمة يدالله دادگر و پروانه کمالي، برنامه و بودجه، ش 73، ص79-128.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1389، آموزش فلسفه، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1391، فلسفه اخلاق، قم، مؤسسة آموزشى و پژوهشى امام خمينى.
- مطهري، مرتضي، 1376، مجموعة آثار، تهران، صدرا.
- ميني، پيرو و، 1375، فلسفه و اقتصاد: مبادي و سير تحول نظريه اقتصادي، ترجمة مرتضي نصرت و حسين راغفر، تهران، علمي و فرهنگي.
- نظري، حسن‌آقا، 1396، روش‌شناسي علم اقتصاد اسلامي با رويکرد واقعيت نهادي، تهران و قم، سمت و پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
میرمعزی، سیدحسین.(1401) بررسی تطبیقی انواع شناخت و امتداد روش‌شناختی آن در اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف. دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14(1)، 27-44
سیدحسین میرمعزی."بررسی تطبیقی انواع شناخت و امتداد روش‌شناختی آن در اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف". دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14، 1، 1401، 27-44
میرمعزی، سیدحسین.(1401) 'بررسی تطبیقی انواع شناخت و امتداد روش‌شناختی آن در اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف'، دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14(1), pp. 27-44
