معرفت اقتصاداسلامی، سال پانزدهم، شماره اول، پیاپی 29، پاییز و زمستان 1403، صفحات 159-178

    اقتصاد اسلامی و مسئله پول

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ عبدالحمید معرفی محمدی / دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان / A.h.mohammadi@ase.ui.ac.ir
    dor 20.1001.1.20422322.1402.15.1.8.6
    doi 10.22034/marefateeqtesadi.2024.5000129
    چکیده: 
    یکی از مسائل مهم در اقتصاد اسلامی تعیین ماهیت پول است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی به بررسی مسئله پول در اقتصاد اسلامی می‌پردازیم. بر اساس یافته‌های تحقیق، عدم تعیین دقیق ماهیت پول در اقتصاد اسلامی، باعث شده که مسائل مرتبط با آن نیز حل‌نشده باقی بماند. دلیل این مشکل، از یک‌سو، مربوط به خطاهای هستی‌شناسانه و روش‌شناسانه‌ی در نظریه‌پردازی در اقتصاد نئوکلاسیک است که به حوزه‌ی اقتصاد اسلامی نیز منتقل شده است. این مشکل، از دیگر سو، ریشه در استفاده از چارچوب متافیزیک قدیم (مبتنی‌بر مقولات ارسطویی جوهر - عرض) در تحلیل مثلی - قیمی بودن پول در فقه‌الاقتصاد دارد. این در حالی است که متافیزیک مدرن که علم اقتصاد متعارف نیز در دوران مدرن در چارچوب آن صورت‌بندی شده است، مبتنی‌بر مفاهیم سوژه ـ ابژه است. لذا استفاده از مقولات ارسطویی گمراه‌کننده بوده است. در این میان بحث بانکداری مدرن، پول اعتباری، هرم بدهی، خلق پول و کارکرد بهره در سطح کلان، ماهیت جدیدی از پول و نرخ بهره را ایجاد کرده است که استفاده از مقولات اقتصادی یک اقتصاد کالایی در حوزه‌ی نظریه‌پردازی را رهزن ذهن ساخته است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Islamic economics and the problem of money
    Abstract: 
    One of the important issues in Islamic economics is determining the nature of money. Using an analytical method, this article examines money in Islamic economics. Based on the research findings, the lack of an accurate understanding of the nature of money in Islamic economics has left the issues related to it unresolved. The reason for this problem, on the one hand, is the ontological and methodological errors in theorizing in neoclassical economics, which have also been transferred to the field of Islamic economics. On the other hand, this problem has its roots in the use of the framework of ancient metaphysics (based on the Aristotelian categories of substance-accident) in the analysis of the fungibility of money in economic jurisprudence. This is while modern metaphysics, within the framework of which conventional economics has been formulated in the modern era, is based on the concepts of subject and object. Therefore, the use of Aristotelian categories has been misleading. Meanwhile, the discussion of modern banking, credit money, debt pyramid, money creation and the function of interest at the macro level has created a new nature of money and interest rates that has made the use of economic categories of a commodity economy in theorization a mind-boggling one.
    References: 
    • Bell, S. (2001). The Role of the State and the Hierarchy of Money. Cambridge Journal of Economics, 25, 149-163.
    • Fisher, I. (1971). The Purchasing Power of Money: Its Determination and Relation to Credit, interest and crises. New York ,Macmillan.
    • Foley, D. (1987). Money in economic activity. in Eatwell, J., Milgate, M. and Newman, P. (eds). The New Palgrave: Money. New York and London: W. W. Norton.
    • Innes, A. M. (2004). What is Money?, in L. R. Wray (ed.), Credit and State Theories of Money. Cheltenham: Edward Elgar.
    • Mehrling, Perry (2012). The Inherent Hierarchy of Money. In Festschrift for DuncanFoley. New York: NY.
    • Menger, k. (1892). On the Origin of Money. Economic Journal, 2 (6), 239-255.
    • Werner, R. (2014). Can banks individually create money out of nothing – The Theories and the Empirical Evidence. International Review of Financial Analysis.
    References: 
    • ابوالحسنی هستیانی، علی‌اصغر و دیگران (1391). چیستی پول در اقتصاد اسلامی. اقتصاد اسلامی، 12(48)، 77ـ106.
    • ارسطو (۱۳۷۷). اخلاق نیکوماخوس. تهران: طرح نو.
    • توسلی، محمداسماعیل (1394). تحلیل ماهیت پول و بنیان‌های اعمال سیاست پولی در اقتصاد اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • داوودی، پرویز و دیگران (1387). پول در اقتصاد اسلامی. تهران: سمت.
    • رجائی، سیدمحمدکاظم (1398). ماهیت بهره و کارایی اقتصادی آن. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • رهبر، مهدی و خطیبی، منیره (1396). ماهیت پول از منظر فقه اسلامی، فقه مقارن، 5(9)، 5ـ39.
    • سبحانی، حسن و درودیان، حسین (1394). ارزیابی انتقادی رویکردهای موجود در هستی‌شناسی پول؛ ارائة تفسیری بدیل. اقتصاد اسلامی، 15(57)، 113ـ136.
    • صدر، سیدمحمدباقر (1389). بانک بدون ربا. ترجمة مرتضی زنجانی (شریعتمدار). تهران: فرهنگ سبز.
    • نعمتی، علی و دیگران (1399). جبران کاهش ارزش پول اعتباری و دوگان مثلی ـ قیمی؛ نگرشی موضوع‌شناسانه. فصلنامة مطالعات اقتصاد اسلامی، 13(1)، 85ـ116.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    معرفی محمدی، عبدالحمید.(1403) اقتصاد اسلامی و مسئله پول. دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 15(1)، 159-178 https://doi.org/10.22034/marefateeqtesadi.2024.5000129

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    عبدالحمید معرفی محمدی."اقتصاد اسلامی و مسئله پول". دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 15، 1، 1403، 159-178

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    معرفی محمدی، عبدالحمید.(1403) 'اقتصاد اسلامی و مسئله پول'، دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 15(1), pp. 159-178

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    معرفی محمدی، عبدالحمید. اقتصاد اسلامی و مسئله پول. معرفت اقتصاداسلامی، 15, 1403؛ 15(1): 159-178