معرفت اقتصاد اسلامی

سال چهارم، شماره اول، پیاپی هفتم، پاییز و زمستان 1391، ص 115 ـ 141
Ma'rifat-e Eghtesadi-e Islami, Vol.4. No.1, Spring & Summer 2012-13

محمد کاظم بکتاش*

چکیده

تبیین نقش ریسک و مخاطره در درآمد زایی یکی از مباحث مهم مالی و بانکداری اسلامی بانکداری اسلامی است. در این مقاله با استفاده از روش کشفی شهید صدر به بررسی این سوال می پردازیم که آیا ریسک می تواند منشاء استحقاق درآمد شود؟ در این بررسی به دو فرضیة «مشروعیت درآمد زائی ریسک و مخاطره» و «رابطه مستقیم بین میزان ریسک پذیری با عایدی» از دیدگاه فقه امامیه می پردازیم. یافته های مقاله نشان می دهد که مشروعیت درآمد زایی ریسک و مخاطره را می توان از تحلیل روبناهایی چون قاعده تابعیت خراج از ضمان، قاعده تابعیت منفعت از ضرر، قاعده عدم استحقاق سود از دارائی ضمانت نشده، قاعده تلازم بین منفعت و خسارت و همچنین ممنوعیت ربا استخراج کرد. همچنین این روبنا ها بیانگر رابطه مثبت بین تغییرات ریسک و مخاطره با تغییرات عایدی از دیدگاه فقه امامیه می باشد.
کلید واژه ها: ریسک، مخاطره، ضَمان، درآمد زائی، بازارهای مالی، بانکداری اسلامی.
طبقه بندی: G32, D81
 
 

* کارشناسی ارشد اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی                                Nashrieh@qabas.net
دریافت: 16/4/1391 ـ پذیرش:29/7/1391