معرفت اقتصاد اسلامی

سال چهارم، شماره دوم، پیاپی 8، بهار و تابستان 1392، ص 151 ـ 165

سعید فراهانی فرد / دانشیار دانشگاه علوم اقتصادی    farahanifard@ues.ac.ir
محمدعلی فراهانی فرد / سطح سه حوزه و پژوهشگر اقتصاد اسلامی    mali.farahani@gmail.com
دریافت: 18/8/1392 ـ پذیرش: 18/1/1393

چکیده
شتاب گرفتن رشد اقتصادی کشور ها در عصر حاضر، موجب ظهور و گسترش تدریجی بحران هاى زیست محیطى در جهان شده است. این مقاله ضمن تحلیل اخلاقی این مشکل، از منظر دینی به بررسی دو دیدگاه متناقض می پردازد: برخی بحران حاضر را ناشی از فاصله گرفتن از تعالیم ادیان دانسته، راه حل را در افزایش زمینه های تربیت دینی و اخلاقی می دانند. عده ای دیگر با اتخاذ رویکردی غیردینی، آموزه های دینی همچون تقبیح دل بستگی به دنیا و در مقابل، تجویز استفادة بدون حد از منابع طبیعی را از جمله عوامل مؤثر در شکل گیری بحران بر می شمارند. این نوشتار، با نگاه برون دینی و درون دینی و با استفاده از روش «تحلیلی» به بررسی این دو دیدگاه می پردازد. فرضیة مقاله این است که این بحران را باید نتیجة فاصله گرفتن از ارزش های دینی دانست. یافته های تحقیق نشان می دهد: در نگاه ادیان و به ویژه دین اسلام، منابع طبیعی و سایر مواهب خداوند برای استفادة همگان خلق گردیده و محیط زیست از سوی شریعت محترم شمرده شده است و با تقویت مبانی دینی فردی و نهادهای اجتماعی مانند امر به معروف و نهی از منکر، محیط زیست محفوظ خواهد ماند.
کلید واژه ها: محیط، زیست، عدالت، نسل، اخلاق، توسعه، تسخیر، اخلاق، اسلام.    
طبقه بندی JEL: P4, Q56, O44.