معرفت اقتصاداسلامی، سال هفتم، شماره دوم، پیاپی 14، بهار و تابستان 1395، صفحات 135-151

    شاخص ها و نماگرهای تأمین معاش در پیشرفت انسانی اسلامی

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ محمدجمال خلیلیان اشکذری / دانشيار گروه اقتصاد مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) / m_khalil411@yahoo.com
    محمد بیدار برچین علیا / دانش‌پژوه دکتراي مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) / bidarparchin@iki.ac.ir
    چکیده: 
    یکی از شاخص های توسعه انسانی متعارف، درآمد سرانه واقعی است. در این مقاله به بررسی دیدگاه اسلام در مورد این شاخص و معرفی شاخص تأمین معاش در پیشرفت انسانی می پردازیم. تحقیق حاضر با استفاده از رویکرد توصیفی- تحلیلی به بررسی این سوال می پردازد که با چه شاخص ها و نماگرهایی می توان به ارزیابی تأمین معاش در مسیر پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام پرداخت؟ بنا به فرضیه تحقیق، شاخص های تأمین حد کفاف، توزیع عادلانه و متوازن درآمد و کارامدی مخارج با نماگرهای مربوطه می توانند برای سنجش تأمین معاش در رویکرد اسلامی بکار روند. بنا بر یافته های پژوهش، شاخص های پیشنهادی به ترتیب درآمد مکفی-حلال برای تأمین نیازهای مادی و روحی، توزیع عادلانه و متوازن منابع و درآمدها در راستای تأمین معاش خانوارها و تخصیص بهینه درآمد ها را مورد سنجش قرار می دهند. شاخص های سه گانه مزبور را می توان به آیات قرآن و روایات معصومین(علیهم السلام) مستند نمود. محاسبه این شاخص ها نیازمند استفاده از روش های آماری از جمله بکارگیری پرسشنامه علمی جهت استخراج اطلاعات مورد نیاز در کنار داده های آماری موجود است.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Livelihood Indices in Islamic Human Development
    Abstract: 
    One of the indices of Conuontional human development is the index of real per capita income. The present paper examines Islam's viewpoint about this index and introduces the index of livelihood in human development. Using the descriptive-analytical approach, the study deals with the criteria and parameters of evaluation of livelihood in the path of human development from the perspective of Islam. According to the research hypothesis, in the Islamic approach, the indices of providing sufficiency level, fair and balanced distribution of income and expenditure efficiency with the relevant indicators can be used to measure livelihood. Based on the research findings, the proposed indices measure meeting the material and spiritual needs through earning adequate and legal income, fair and balanced distribution of resources and income in line with providing livelihood for families and optimal allocation of income respectively. The four mentioned indices can be documented by the Quranic verses and hadiths of the infallibles (PBUH). The measurement of these indices requires the use of statistical methods including the use of scientific questionnaires to extract the required information along with the existing statistical data.
    References: 
    References: 
    • ابن ابي‌الحديد، عبدالحميد، 1404ق، شرح نهج البلاغه، قم، كتابخانة آيت‌اله مرعشي نجفي.
    • بروجردى، آقا حسين، 1386، جامع أحاديث الشيعة، تهران، فرهنگ سبز.
    • تميمى آمدى، عبد الواحد، 1410ق، غرر الحكم و درر الكلم، چ دوم، قم، دار الكتاب الإسلامي.
    • حرعاملى، محمدبن حسن‏، 1409ق، تفصيل وسائل الشيعه الي تحصيل مسائل الشريعه، قم، مؤسسة آل‌البيت‏.
    • خليليان اشکذري، محمدجمال، 1384، شاخص‌هاي توسعۀ اقتصاد از ديدگاه اسلام، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • خليليان اشکذري، محمدجمال و همکاران، 1393، معيارها و شاخص هاي توسعه انساني از ديدگاه اسلام، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • دفتر همكارى حوزه و دانشگاه، 1387، مبانى اقتصاد اسلامى، چ چهارم، تهران، سمت.
    • صباغي فيروزآبادي، محمدکاظم، 1391، معيارها و شاخص‌هاي تدوين بودجه در اسلام، پايان‌نامة مقطع کارشناسي‌ارشد، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • صدر، سيدمحمدباقر، 1399ق، اقتصادنا، چ يازدهم، بيروت، دار التعارف للمطبوعات.
    • صدوق، محمدبن على، 1413ق، من لا يحضره الفقيه، چ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى.
    • طبرسي، حسن بن فضل، 1370، مکارم الاخلاق، چ چهارم، قم، شريف رضي.
    • طوسى، محمدبن حسن، 1407ق، تهذيب الأحكام، چ چهارم، تهران، دار الكتب الإسلاميه.
    • عميد، حسن، 1343، فرهنگ فارسي عميد، تهران، ابن سينا.
    • فتال نيشابوري، محمدبن احمد، 1375، روضة الواعظين و بصيره المتعظين، قم، شريف رضي.
    • فرهنگ، منوچهر، 1374، فرهنگ فشرده علوم اقتصادي، فارسي انگليسي، تهران، البرز.
    • كلينى، محمدبن يعقوب، 1375، اصول كافي، ترجمة محمدباقر كمره‌اى، چ سوم، قم، اسوه.
    • مجلسى، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار الجامعه لدرر اخبار ائمه الاطهار، چ دوم، بيروت، دار إحياء التراث العربي.
    • محمدى رى‌شهرى، محمد، 1362، ميزان الحكمه، قم، مکتب الاعلام الاسلامي.
    • منذر، قحف، 1376، مقدمه‌اى بر اقتصاد اسلامى، ترجمة عباس عرب مازار، تهران، سازمان برنامه و بودجه.
    • نيک‌گهر، عبدالحسين، 1369، فرهنگ علوم اقتصادي، بازرگاني و مالي، تهران، انتشارات علمي صفار.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    خلیلیان اشکذری، محمدجمال، بیدار برچین علیا، محمد.(1395) شاخص ها و نماگرهای تأمین معاش در پیشرفت انسانی اسلامی. دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 7(2)، 135-151

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    محمدجمال خلیلیان اشکذری؛ محمد بیدار برچین علیا."شاخص ها و نماگرهای تأمین معاش در پیشرفت انسانی اسلامی". دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 7، 2، 1395، 135-151

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    خلیلیان اشکذری، محمدجمال، بیدار برچین علیا، محمد.(1395) 'شاخص ها و نماگرهای تأمین معاش در پیشرفت انسانی اسلامی'، دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 7(2), pp. 135-151

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    خلیلیان اشکذری، محمدجمال، بیدار برچین علیا، محمد. شاخص ها و نماگرهای تأمین معاش در پیشرفت انسانی اسلامی. معرفت اقتصاداسلامی، 7, 1395؛ 7(2): 135-151