معرفت اقتصاداسلامی، سال چهارم، شماره دوم، پیاپی 8، بهار و تابستان 1392، صفحات 77-

    مبانی و معیارهای پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    سیدحمید جوشقانی نایینی / *دکتری - اقتصاد موسسه امام خمینی / mirsadry@gmail.com
    محمد بیدار برچین علیا / *دانشجوی دکتری - موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / bidar.mohamad@yahoo.com
    محمدجمال خلیلیان اشکذری / *دانشیار - گروه اقتصاد موسسه آموزشی امام خمینی(ره) / m_khalil411@yahoo.com
    صفحه‌ها: 77- تاریخ دریافت: 1391/10/16 تاریخ پذیرش: 1392/10/01
    چکیده: 
    ارائة شاخص پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام را می توان یکی از مباحث مهم در ترسیم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت دانست. دستیابی به این هدف مستلزم توجه به معیارها و مبانی پیشرفت انسانی اسلامی است. شاخص توسعة انسانی متعارف با نگرشی خاص و محدود به انسان، تمامی اهداف شاخص را متوجه رفاه مادی کرده و جنبه روحی و معنوی انسان به عنوان اساسی ترین بعد وجودی وی را، مورد غفلت قرار داده است. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیلی-استنباطی در صدد استخراج معیارهای پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام از قرآن و روایات و تبیین مبانی حاکم بر آن است. یافته های مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته نشان می دهد که دینداری، علم و معرفت، آزادگی و کرامت و تأمین معیشت، 4 معیار در شاخص پیشرفت انسانی مورد نظر اسلام می باشند. بر این اساس، شاخص پیشرفت انسانی علاوه بر در نظر گرفتن معیارهای شاخص توسعه انسانی متعارف از جمله علم،سلامت و رفاه نسبی، مقوله های دیگری چون دینداری، معرفت، و کرامت و آزادگی  را نیز مورد توجه قرار می دهد. معیارهای معرفی شده برای پیشرفت انسانی مبتنی بر مبانی فکری اسلام از جمله نگاه متعالی اسلام به انسان و تکامل قرار دارد. ارائه این معیارها می تواند باعث معرفی شاخص های متمایز برای پیشرفت انسانی شود که به برخی از آن ها در مقاله اشاره شده است.
    کلمات کلیدی: 
    معیار
    شاخص
    توسعه انسانی
    پیشرفت انسانی
    Article data in English (انگلیسی)
    متن کامل مقاله: 

    سال چهارم، شماره دوم، پیاپی 8، بهار و تابستان 1392، ص 77 ـ 102
    مبانی و معیارهای پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام*

    محمدجمال خلیلیان/ دانشیار گروه اقتصاد مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی    mg_khalil41@yahoo.com
    سیدحمید جوشقانی نائینی / دانش پژوه دکترای اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی   
    قاسم عسکری / دانش پژوه دکترای اقتصاد دانشگاه عدالت تهران    
    محمد بیدار / دانش پژوه دکترای اقتصاد مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی   
    دریافت: 16/12/1391 ـ پذیرش:1/6/1392

    چکیده

    ارائة شاخص پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام را می توان یکی از مباحث مهم در ترسیم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت دانست. دستیابی به این هدف مستلزم توجه به معیارها و مبانی پیشرفت انسانی اسلامی است. شاخص توسعة انسانی متعارف با نگرشی خاص و محدود به انسان، تمامی اهداف شاخص را متوجه رفاه مادی کرده و جنبه روحی و معنوی انسان به عنوان اساسی ترین بعد وجودی وی را، مورد غفلت قرار داده است. مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیلی-استنباطی در صدد استخراج معیارهای پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام از قرآن و روایات و تبیین مبانی حاکم بر آن است. یافته های مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته نشان می دهد که دینداری، علم و معرفت، آزادگی و کرامت و تأمین معیشت، 4 معیار در شاخص پیشرفت انسانی مورد نظر اسلام می باشند. بر این اساس، شاخص پیشرفت انسانی علاوه بر در نظر گرفتن معیارهای شاخص توسعه انسانی متعارف از جمله علم،سلامت و رفاه نسبی، مقوله های دیگری چون دینداری، معرفت، و کرامت و آزادگی  را نیز مورد توجه قرار می دهد. معیارهای معرفی شده برای پیشرفت انسانی مبتنی بر مبانی فکری اسلام از جمله نگاه متعالی اسلام به انسان و تکامل قرار دارد. ارائه این معیارها می تواند باعث معرفی شاخص های متمایز برای پیشرفت انسانی شود که به برخی از آن ها در مقاله اشاره شده است.
    کلید واژه ها: معیار، شاخص، توسعه انسانی، پیشرفت انسانی

    * این مقاله برگرفته از طرح پژوهشی شاخص های پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام می باشد که با حمایت دانشگاه شهیدبهشتی انجام شده است.

    • بازدید: 20
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    جوشقانی نایینی، سیدحمید، بیدار برچین علیا، محمد، خلیلیان اشکذری، محمدجمال.(1392) مبانی و معیارهای پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام. دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 4(2)، 77-

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیدحمید جوشقانی نایینی؛ محمد بیدار برچین علیا؛ محمدجمال خلیلیان اشکذری."مبانی و معیارهای پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام". دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 4، 2، 1392، 77-

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    جوشقانی نایینی، سیدحمید، بیدار برچین علیا، محمد، خلیلیان اشکذری، محمدجمال.(1392) 'مبانی و معیارهای پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام'، دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 4(2), pp. 77-

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    جوشقانی نایینی، سیدحمید، بیدار برچین علیا، محمد، خلیلیان اشکذری، محمدجمال. مبانی و معیارهای پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام. معرفت اقتصاداسلامی، 4, 1392؛ 4(2): 77-