معرفت اقتصاداسلامی، سال چهاردهم، شماره دوم، پیاپی 28، بهار و تابستان 1402، صفحات 197-214

    الگوی اسلامی ـ ایرانی دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    سیداصغر کیوان‌حسینی / استاد گروه روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی
    محمدصادق جوکار / دانشیار مؤسسة مطالعات بین‌المللی انرژی / hamed_lame@gmail.com
    ✍️ حامد خوشگفتارلامع / دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبائی / hamed_lame@yahoo.com
    doi 10.22034/marefateeqtesadi.2024.2021350
    چکیده: 
    امروزه هم عرضه‌کنندگان و هم تقاضاکنندگان انرژی، از دیپلماسی برای تأمین منافع خود در این حوزه بهره می‌گیرند. کیفیت دیپلماسی انرژی در هر کشور متأثر از خط‌مشی‌های سیاستی است که عمدتاً در ضمن اسناد بالادستی تعیین، هدایت و ارزیابی می‌گردد. هدف این پژوهش ارائة الگوی تدوین سیاست‌های دیپلماسی انرژی مبتنی بر تحلیل و استخراج رویه‌های مفهومی در اسناد بالادستی است. قانون اساسی، سند چشم‌انداز 1404 و سیاست‌های کلی آن، قانون برنامه ششم توسعه، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، سیاست‌های کلی محیط‌زیست و سیاست‌های کلی انرژی؛ اسناد منتخب جهت انجام این پژوهش به شمار می‌آیند. پژوهش حاضر براساس روش کیفی تحلیل مضمون از نوع اکتشافی انجام شده و روش‌گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ای است. در این روش پس از گزینش بندهای مرتبط با حوزة موضوعی پژوهش و انجام کدگذاری باز، در مجموع 119 مضمون پایه، 34 مضمون سازمان‌دهنده ذیل 8 مضمون فراگیر(اتکاء به فناوری، سرمایه‌گذاری، تقویت زیرساخت‌های تجارت انرژی، بهره‌برداری از موقعیت جغرافیایی، جامعة آرمانی اسلامی و پایه‌گذاری تمدن نوین اسلامی، حفظ، تقویت و توسعة منافع ملی، سیاست‌ها و سیاست‌گذاری‌های داخلی، رویکرد اقتصادی و تجاری نسبت به سیاست‌خارجی و روابط ‌بین‌المللی) استخراج و با استفاده از آن مدل اکتشافی موردنظر حاصل شد. در نهایت الگوی پیشنهادی برای تدوین سیاست‌های دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران نشان داد که تنظیم سیاست‌های دیپلماسی انرژی در دورة پیش‌رو باید ضمن ارتباط معنادار در نسبت با برنامه‌های پیشینی، اقتضائات نوین را نیز لحاظ کند.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Islamic-Iranian Model of Energy Diplomacy of the I.R.I.
    Abstract: 
    Today, both suppliers and demanders of energy use diplomacy to secure their interests in this field. The quality of energy diplomacy in each country is affected by political policies, which are mainly determined, directed, and evaluated in the upstream documents. The purpose of this research is to provide a model for drafting energy diplomatic policies based on the analysis and extraction of conceptual procedures in upstream documents. The Constitution, Vision Document 1404 and its general policies, the Law of the Sixth Development Plan, general policies of resistance economy, general environmental policies, and general energy policies; are the selected documents that considered for conducting this research. Using a qualitative method of exploratory theme analysis and deskresearch-type information collection method this research has been conducted. After selecting the paragraphs related to the subject area of the research and performing open coding, in this method, a total of 119 basic themes, 34 organizing themes under 8 comprehensive themes (reliance on technology, investment, strengthening of energy trade infrastructure, exploitation of geographical location, ideal Islamic society) and the foundation of the new Islamic civilization, preservation, strengthening and development of national interests, internal policies and politics, economic and commercial approach to foreign policy and international relations) was extracted. In the end, the proposed model for the formulation of energy diplomacy policies of the Islamic Republic of Iran showed that the regulation of energy diplomacy policies in the upcoming period should be meaningfully related to the previous plans and also take into account the new requirements.
        برایانز، کریگ لئونارد و همکاران، 1393، روش‌های کمّی و کیفی تحقیق (تحلیل تجربی سیاست)، ترجمة لیلا سازگار، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
        حسینی خامنه‌ای، سیدعلی، 1382، سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴، در: Khamenei.ir
        حسینی خامنه‌ای، سیدعلی، 1394، ابلاغ سیاست‌های کلی محیط‌زیست، در: khameneir.ir
        حسینی خامنه‌ای، سیدعلی، 1397، سیاست‌های کلی بخش انرژی، در: khamenei.ir.
        دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، 1371، مبانی اقتصاد اسلامی، تهران، سمت.
        رضوی، عبدالله‌ و شهره پیرانی، 1401، «تبیین الزامات و راهبردهای دیپلماسی و امنیت انرژی در جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش‌های روابط بین‌الملل، ش 1 (12)، ص 167-198.
        شورای نگهبان، 1358، قانون اساسی جمهوری اسلامی، در: shora-gc.ir/fa/news/4707
        صادقی، اکبر، 1399، دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران (چالش‌ها و فرصت‌ها)، تهران، شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
        عابدی جعفری، حسن و همکاران، 1390، «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی»، اندیشة مدیریت راهبردی، ش 10(2)، ص 151-198.
        کرمی، محمدمهدی و محمد پورمند، 1385، مبانی فقهی اقتصاد اسلامی، قم و تهران، پژوهشکده حوزه و دانشگاه و سمت.
        کی‌پور، جواد و جهانبخش ایزدی، 1388، «دیپلماسی انرژی و لزوم استفاده از آن برای تأمین منافع ملی ایران در جهان»، روابط خارجی، ش 4، ص 139-162.
        مبینی‌دهکردی، علی و فاضله خادم، 1389، «ایران و فرصت‌های جهانی در صنعت نفت» در: مجموعه مقالات همایش ملی نفت و سیاست خارجی، تهران، پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام.
        مجلس شورای اسلامی، 1396، قانون برنامة ششم، در: majlis.ir
        محقق‌داماد، سیدمصطفی، 1377، قواعد فقه، تهران، مرکز نشر علوم‌ اسلامی.
        محمودپناهی، سیدمحمدرضا، 1398، روش تحقیق در علوم سیاسی 2، تهران، دانشگاه پیام نور.
        مکارم‌شیرازی، ناصر، 1410ق، القواعد الفقهیه، قم، مدرسه الامام امیرالمومنین(ع).
        منوچهری، عباس، 1390، رهیافت و روش در علوم سیاسی، تهران، سمت.
        واعظی، محمود و همکاران، 1389، مجموعه مقالات همایش ملی نفت و سیاست خارجی، تهران، مجمع تشخیص مصلحت نظام.
        Reinhardt, Roman O. & Sergei V. Pronichkin, 2018, "The Realist Paradigm Of Energy Diplomacy In The Russian Scientific Tradition And Its Practical Applicability", MGIMO Review of International Relations, No. 1(58), p. 94-109.
        Giuli, M., 2015, Getting energy diplomacy right: a challenge starting at home. Retrieved from Vocal Europe, eu, www.vocaleurope.eu/getting-energy-diplomacy-right-a-challenge-starting-at-home.
        Meierding, E., 2011, "Energy Security and Sub-Saharan Africa", International Development Policy, No. 2, p. 44-59.
        Paleri, P. (2008). National Security: Imperatives And Challenges. New Delhi: Tata McGraw-Hill.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    کیوان‌حسینی، سیداصغر، جوکار، محمدصادق، خوشگفتارلامع، حامد.(1402) الگوی اسلامی ـ ایرانی دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران. دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14(2)، 197-214 https://doi.org/10.22034/marefateeqtesadi.2024.2021350

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیداصغر کیوان‌حسینی؛ محمدصادق جوکار؛ حامد خوشگفتارلامع."الگوی اسلامی ـ ایرانی دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران". دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14، 2، 1402، 197-214

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    کیوان‌حسینی، سیداصغر، جوکار، محمدصادق، خوشگفتارلامع، حامد.(1402) 'الگوی اسلامی ـ ایرانی دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران'، دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14(2), pp. 197-214

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    کیوان‌حسینی، سیداصغر، جوکار، محمدصادق، خوشگفتارلامع، حامد. الگوی اسلامی ـ ایرانی دیپلماسی انرژی جمهوری اسلامی ایران. معرفت اقتصاداسلامی، 14, 1402؛ 14(2): 197-214