معرفت اقتصاداسلامی، سال چهاردهم، شماره دوم، پیاپی 28، بهار و تابستان 1402، صفحات 43-68

    منشاء بحران های ارزی براساس نسل های بحران ارزی و ارائه توصیه سیاستی با رهیافت اقتصاد مقاومتی

    نویسندگان:
    حسین صمصامی / استادیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران / h-Samsami@sbu.ac.ir
    محمدسعید پناهی بروجردی / استادیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران / ms_panahi@atu.ac.ir
    ✍️ سید طالب علوی / دانش‌پژوه دکتری گروه اقتصاد، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی اسلامی، جامعة المصطفی العالمیه، قم، ایران / talebalavi00@gmail.com
    dor 20.1001.1.20422322.1402.14.2.3.0
    doi 10.22034/marefateeqtesadi.2024.2022054
    چکیده: 
    بروز بحران‌های ارزی متعدد در ایران، شناخت زمینه‌های بحران و عوامل بروز آن و همچنین ارائه راهکارهای مبارزه با آن را ضروری می‌کند. در این مقاله به بررسی ریشه‌های شکل‌گیری بحران‌های ارزی در ایران و راه‌های مواجه با آن براساس رهیافت اقتصاد مقاومتی می‌پردازیم. تحلیل مقاله مبتنی بر سه نسل‌ بحران ارزی متعارف است. برای استخراج متغیر بحران ارزی از روش هموارسازی نرخ ارز به وسیله فیلتر هودریک-پرسکات و محک تجربی داده‌های نرخ ارز در ایران به روش الگوی باینری پروبیت استفاده می‌کنیم. براساس یافته‌های تحقیق، منشأ بروز بحران‌های ارزی در ایران با نسل‌های اول، دوم و سوم بحران‌های ارزی متعارف سازگاری دارد؛ علاوه بر این، عامل تحریم نیز در بروز این بحران دخیل است. بنابراین، ترکیبی از نسل‌های سه‌گانه و نیز عامل تحریم، در شمار زمینه‌ها و ریشه‌های بحران ارزی در ایران قلمداد می‌گردد. افزون براین، برازش مدل نشان می‌دهد که متغیر تحریم، اثر نسل‌های سه‌گانه را تشدید کرده است و اثر مضاعف بر خلق بحران ارزی دارد. برای مقابله با بحران‌های ارزی در ایران در شرایط تحریم براساس رهیافت اقتصاد مقاومتی، استفاده از سیاست تثبیت نرخ اسمی ارز توسط دولت با بسامد محدود (تغییرات اندک و کنترل‌شده) در کوتاه‌مدت و کنترل نقدینگی و تشکیل بازار ارز منسجم و کارآ به ترتیب در میان مدت و بلندمدت پیشنهاد می‌شود.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Origin of Iran's Currency Crisis Based on the Generations of Currency Crisis and Providing Policy Advice with the Approach of Resistance Economy
    Abstract: 
    The emergence of multiple currency crises in Iran makes it necessary to know the contexts of the crisis and its causes, as well as providing solutions to combat it. In this article, we examine the origins of currency crises in Iran and ways to deal with them based on the resistance economy approach. The analysis of the article is based on three generations of conventional currency crisis. To extract the currency crisis variable, we use the method of smoothing the exchange rate by Hodrick-Prescott filter and the empirical benchmark of the exchange rate data in Iran by the method of binary probit model. Based on research findings, the origin of currency crises in Iran is compatible with the first, second and third generations of conventional currency crises; In addition, the embargo factor is also involved in the occurrence of this crisis. Therefore, a combination of three generations, as well as the sanctions factor, are considered among the causes and roots of the currency crisis in Iran. In addition, the fitting of the model shows that the sanctions variable has intensified the effect of three generations and has a double effect on the creation of currency crisis. To deal with currency crises in Iran in the conditions of sanctions based on the approach of resistance economy, it is suggested to use the policy of stabilizing the exchange rate by the government with a limited frequency of acceptance.
    References: 
    References: 
    • ابراهیم اسماعیل، ایمان، محسوم فرج، ماردین، طه بلال، احمد، 2019، «دراسه بعض العوامل الاقتصادیه و السیاسیه علی سعر الصرف الدینار العراقی خلال الفتره (20018-2004)»، المجله العلمیه لجامعه جیهان السلیمانیه، المجلد 3، العدد 1، ص 112-126.
    • اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، 1368، گزارش اقتصادی و ترازنامه سال 1368، تهران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
    • اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، 1377، گزارش اقتصادی و ترازنامه سال‌های 1345 -1376، تهران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
    • بنی‌طبا، سیدمهدی و همکاران، 1397، تحلیلی بر وضعیت بازار ارز، بررسی اقدامات دولت و ارائه پیشنهادهای تکمیلی، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    • پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری: KHAMENEI.IR
    • پزنتی، پائولو، تایل، سدریک، 1380، اقتصاد بحران‌های پولی، ترجمة مهدی تقوی، پژوهشنامه اقتصادی، ش3، ص163-178.
    • خسروی ویشکایی، میثم، 1400، درآمدی بر راهبرد ارزی کشور: پیامدهای تثبیت نرخ ارز اسمی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    • درازن، آلن،1390، اقتصاد سیاسی اقتصاد کلان، ترجمة جعفر خیرخواهان، تهران، مؤسسة آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
    • سلطانی‌نژاد، حامد و همکاران، 1394، پوشش نوسانات نرخ ارز: بازار قراردادهای آتی، تهران، مهر نوروز.
    • شاکری، عباس، 1391، نظام ارزی موجود و اقتصاد کلان، تهران، اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی تهران.
    • صمصامی، حسین، 1398، جعبه سیاه تضعیف ریال؛ نقد ساختاری و نهادی، و تبیین مولفه‌های مبنایی نرخ برابری ارزها در ایران، تهران، خبرگزاری تسنیم.
    • https://www.amar.org.ir
    • https://www.theglobaleconomy.com
    • https://www.cbi.ir
    • https://www.irica.ir
    • Allen, F.; Gale, D., 1997, "Financial markets, intermediaries and intertemporal smoothing", Journal of Political Economy, Vol. 105, N. 3, P. 523- 546;
    • Briguglio, L, 2003, The Vulnerability Index and Small Island Developing States: A Review of Conceptual and Methodological Issues, AIMS Regional Preparatory Meeting on the BPOA.
    • C, E, Metz, 2003, Information Dissemination in Currency Crises, Springer-Verlage Berlin Heidelberg.
    • Eichengreen, Barry et al., 1994, Speculative attacks on pegged exchange rates: an empirical exploration with special reference to the European monetary system, National bureau of Economic Research, Cambridge.
    • Feridun, Mete, 2008, "Currency Crises in Emerging Markets: The Case of Post-liberalization Turkey", The Developing Economies, XLVI-4, p. 386–427.
    • Guillaumont, P, 2010, "Assessing the Economy Vulnerability of Small Island Developing States and the Least Developed Counties", The Journal of Development Studies, Vol. 46, N. 5, P. 828-854;
    • Hodrick, Robert J; Prescott, Edward C, 1997, "Postwar U.S, Business Cycles: An Empirical Investigation", Journal of Money, Credit and Banking, Vol. 29, N. 1, P. 1-16;
    • Krugman, Paul R, 2000, Currency Crises, University of Chicago Press;
    • Martin – Breen, P., etal., 2011, Rresilience: A Literature Review, Rockefeller Foundation, http://www.rockefellerfoundation.org/news/ publications /resilience-literature-review.
    • Reuven Glick, Michael Hutchison, 2011, Currency Crises, Federal Reserve Bank of Sanfrancisco Working Paper Series.
    • Yilmazkuday, Hakan, 2008, Twin Crises in Turkey: A Comparison of Currency Crisis Models, Vanderbilt University, Nashville.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    صمصامی، حسین، پناهی بروجردی، محمدسعید، علوی، سید طالب.(1402) منشاء بحران های ارزی براساس نسل های بحران ارزی و ارائه توصیه سیاستی با رهیافت اقتصاد مقاومتی. دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14(2)، 43-68 https://doi.org/10.22034/marefateeqtesadi.2024.2022054

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حسین صمصامی؛ محمدسعید پناهی بروجردی؛ سید طالب علوی."منشاء بحران های ارزی براساس نسل های بحران ارزی و ارائه توصیه سیاستی با رهیافت اقتصاد مقاومتی". دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14، 2، 1402، 43-68

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    صمصامی، حسین، پناهی بروجردی، محمدسعید، علوی، سید طالب.(1402) 'منشاء بحران های ارزی براساس نسل های بحران ارزی و ارائه توصیه سیاستی با رهیافت اقتصاد مقاومتی'، دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14(2), pp. 43-68

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    صمصامی، حسین، پناهی بروجردی، محمدسعید، علوی، سید طالب. منشاء بحران های ارزی براساس نسل های بحران ارزی و ارائه توصیه سیاستی با رهیافت اقتصاد مقاومتی. معرفت اقتصاداسلامی، 14, 1402؛ 14(2): 43-68