معرفت اقتصاداسلامی، سال چهاردهم، شماره دوم، پیاپی 28، بهار و تابستان 1402، صفحات 7-24

    الزامات معیار اخلاقی اسلام برای اقدامات سیاستی‌ در اقتصاد اسلامی

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    سیدمحمدعلی موسوی / استادیار گروه اقتصاد مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) / m.a.mousavi@chmail.ir
    dor 20.1001.1.20422322.1402.14.2.1.8
    doi 10.22034/marefateeqtesadi.2024.5000479
    چکیده: 
    سیاست‌گذاران اقتصادی همواره تلاش دارند آنچه هست را به آنچه باید باشد نزدیک کنند. هر تصمیم سیاستی مستلزم داوری و انتخاب از میان چندین گزینه بدیل است. معمولاً این انتخاب‌ها بر اساس یک یا چند معیار پذیرفته‌شده صورت می‌گیرند و درنتیجه هر یک از گزینه‌های انتخابی را می‌توان به خوب و بد منتسب نمود. مکاتب اقتصادی، نظام‌ ارزیابی سیاست‌های خود را بر پایه ملاک‌های ‌ارزش‌داوری اخلاقی‌ بنا نهاده‌اند که فلسفه اخلاق متکفل بیان آن‌ها است. یافته‌های این نوشتار که با روشی تحلیلی– استنباطی انجام شده، نشان می‌دهد که «کمال‌گرایی نتیجه‌نگر» به‌عنوان ملاک ارزش‌داوری منسوب به اسلام در فرآیندی دو مرحله‌ای قابلیت ارزیابی اخلاقی یک سیاست و وضعیت‌های پدیدآمده پس از اجرای آن سیاست را دارا است. برای این کار در مرحله اول سیاست مزبور و آثار احتمالی آن به صورت مستقیم بر اساس معیار اخلاقی مفروض ارزیابی می‌شود و در مرحله بعد الزامات اخلاقی آن سیاست به سیاست‌گذاران پیشنهاد می‌گردد.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    The Requirements of Islamic Ethical Standard for Policy-making Actions in Islamic Economy
    Abstract: 
    Economic policy makers are always trying to bring what is to what should be. Every policy action requires judgment and choice among several alternatives. Usually, these choices are made based on one or more accepted criteria; As a result, each of the selected options can be attributed to good and bad. Economic schools have built their policy evaluation system based on moral evaluation criteria, which the moral philosophy is responsible for their expression. Using an analytical-deductive method, the research results have shown that "conclusive perfectionism" as a value judgment criterion attributed to Islam can morally evaluate a policy and the situations that arise after the implementation of that policy. In this approach, the evaluation of an economic policy is considered as an optional behavior for the policy maker; This policy has a positive moral value if it has positive external consequences in relation to the current generation, the future generation, and the environment. For example, to improve the existential dimensions of the current generation, to prevent moral vices, to include intragenerational and intergenerational justice, and to respect environmental rights.
    References: 
    References: 
    • ایسینگ، اوتمار، 1378، سیاست اقتصادی عمومی، ترجمة هادی صمدی، تهران، سمت.
    • بشیری، ابوالقاسم، 1389، الگوی انسان کامل با رویکردی روان‌شناختی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • پالمر، مایکل، 1388، مسائل اخلاقی، تهران، سمت.
    • توختفلد، اگون، 1378، «زمینه سیاست اقتصادی»، در: سیاست اقتصادی عمومی،ترجمة هادی صمدی، تهران، سمت.
    • حائری یزدی، مهدی،1361، کاوش‌های عقل نظری، تهران، انتشار.
    • حسینی قلعه‌بهمن، سید اکبر، 1394، «تحلیلی بر ساختار نظام اخلاقی در ادیان»، معرفت ادیان، ش 25، ص113-130.
    • داروال، استیون؛ آلن گیبارد و پیتر ریلتن، 1381، نگاهی به فلسفه اخلاق در سده بیستم، ترجمة مصطفی ملکیان، تهران، سهروردی.
    • رجبی، محمود، 1380، انسان‌شناسی، چ چهارم، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • شیروانی، علی، 1378، «ساختار کلی اخلاق اسلامی»، قبسات، ش 13، ص39-42.
    • طباطبائی، سید محمدحسین، 1374، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمة سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    • طباطبائی، سید محمدحسین، 1379، شرح نهایه الحکمه، تدوین مهدی زندیه، قم، طاووس بهشت.
    • فتحعلی، محمود،1390، «نظریه اخلاق زیست‌محیطی اسلام با تأکید بر آرای استاد مصباح یزدی»، معرفت اخلاقی، ش 3، ص 97-122.
    • فراکنا، ویلیام کی،1380، فلسفه اخلاق، ترجمة انشاءالله رحمتی، تهران، حکمت.
    • کلینی، محمدبن یعقوب،1407 ق، الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری، 8 ج، تهران، دارالکتب الإسلامیه.
    • لاودن، روبرت بی،1392، «اخلاق فضیلت»، در: دانشنامه فلسفه اخلاق، ترجمة انشاالله رحمتی، تهران، سوفیا.
    • مجلسی، محمدباقر، 1403ق، بحارالانوار، دوره 111 جلدی، بیروت، دارإحیاء التراث العربی.
    • مصباح یزدی، محمدتقی،1380، به‌سوی خودسازی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مصباح یزدی، محمدتقی،1384، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، تحقیق و نگارش احمد حسین شریفی، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مصباح یزدی، محمدتقی، 1392، «نتیجه عمل به تکلیف، همان نتیجه واقعی است»، فرهنگ پویا، ش28، ص 31-41.
    • مصباح یزدی، محمدتقی، 1368، آموزش فلسفه، چ 3، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
    • مطهری، مرتضی،1360، یادنامه استاد شهید مطهری، زیر نظر عبدالکریم سروش، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
    • مغنیه، محمدجواد،1361، فلسفه اخلاق در اسلام، ترجمة دفتر تحقیقات و انتشارات بدر، تهران، کوکب.
    • موسوی، سیدمحمدعلی و محمدجواد توکلی، 1399، «بررسی تطبیقی تأثیر ملاک‌های ارزش‌داوری اخلاقی در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و دلالت‌های آن برای اقتصاد اسلامی»، روش‌شناسی علوم انسانی، ش103، ص85-100.
    • هولمز، رابرت ال، 1385، مبانی فلسفه اخلاق، ترجمه مسعود علیا، چ سوم، تهران، ققنوس.
    • Darwall, Stephen, 2003, Deontology, London, Blackwell Publishing.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    موسوی، سیدمحمدعلی.(1402) الزامات معیار اخلاقی اسلام برای اقدامات سیاستی‌ در اقتصاد اسلامی. دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14(2)، 7-24 https://doi.org/10.22034/marefateeqtesadi.2024.5000479

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    سیدمحمدعلی موسوی."الزامات معیار اخلاقی اسلام برای اقدامات سیاستی‌ در اقتصاد اسلامی". دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14، 2، 1402، 7-24

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    موسوی، سیدمحمدعلی.(1402) 'الزامات معیار اخلاقی اسلام برای اقدامات سیاستی‌ در اقتصاد اسلامی'، دو فصلنامه معرفت اقتصاداسلامی، 14(2), pp. 7-24

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    موسوی، سیدمحمدعلی. الزامات معیار اخلاقی اسلام برای اقدامات سیاستی‌ در اقتصاد اسلامی. معرفت اقتصاداسلامی، 14, 1402؛ 14(2): 7-24