معرفت اقتصاد اسلامی

دراپ‌شیپینگ به‌عنوان یک مدل نوین کسب‌وکار در حوزه خرده‌فروشی، چالش‌هایی را از منظر فقه اسلامی مطرح می‌کند که نیازمند تحلیل و صورت‌بندی دقیق است. این پژوهش با هدف بررسی فقهی معاملات دراپ‌شیپینگ، به تحلیل حالات مختلف این نوع معاملات از منظر بیع برای خود یا بیع وکالتی و همچنین بیع جزئی و بیع کلی فی‌الذمه می‌پردازد. این تحقیق با روش فقهی مبتنی بر تحلیل منابع فقهی، نشان می‌دهد در معاملات دراپ‌شیپینگ در حالت بیع جزئی معیّن، با استناد به روایاتی نظیر «لا تبع ما لیس عندک»، سه رویکرد قابل طرح است: نخست، بطلان بیع در صورت عدم ملکیت مبیع؛ دوم، تطبیق بر بیع فضولی با جلب رضایت مالک اصلی، و سوم جواز آن در صورت وجود قدرت بر تسلیم. همچنین در خصوص بیع کلی فی‌الذمه، یافته‌ها نشان می‌دهد که این نوع بیع به‌صورت نقد و حالّ، بدون نیاز به تطبیق بر بیع سلف، در فقه شیعه جایز است؛ مشروط بر اینکه بایع توانایی تسلیم مبیع را داشته باشد و شفافیت در قراردادها رعایت شود. اما پیشنهاد بیع وکالتی از سوی اندیشمندان اهل سنت، جهت تصحیح آن، با ماهیت اصلی دراپ‌شیپینگ که مبتنی بر بیع برای خود خرده‌فروش است، هم‌خوانی کامل ندارد.